Ege Denizi açıklarında birincisi 03.30’da olmak üzere bir günde 20’den fazla zelzele yaşandı. Bölgede bir zelzele fırtınası yaşandığına dikkat çeken DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, tsunami tehlikesini hatırlatarak, Türkiye’nin güneyinde deniz üzerindeki faylarda 7’nin üzerinde bir sarsıntı olduğunda tsunami riskinin arttığını belirtti. Bölgedeki 2 fayın birebir vakitte Afrika ile Anadolu levhasının hududuna karşılık geldiğini anlatan Sözbilir, bu fayların jeolojik manada büyüklüğü 8’e kadar varan zelzeleler üretebildiğini söyledi. Sözbilir, Bilhassa Heleni dalma batma zonu Avrupa ölçeğinde en büyük faylardan biri. Bindirme fayına bağlı sarsıntılar üreten bir fayzondur. İki fayın kesişim yerlerine yakın yerlerde sarsıntılar oluyor. Bir çeşit sarsıntı fırtınası yaşanıyor diyebiliriz bu bölgede. Geçmişte 8’e varan zelzeleler olmuş.
Şuanda olan 5 büyüklüğündeki zelzeleler bir tehlike oluşturmuyor. Bu cins Türkiye’nin güneyindeki deniz üzerindeki faylarda 7’nin üzerinde zelzele olduğunda Türkiye’nin tsunami yaşama tehlikesi oluyor. Geçmişte bunlar olmuş. Lakin 5 büyüklüğündeki zelzeleler bu tıp bir tehlikeye yol açmaz dedi. Bölgede 1 günde 20’nin üzerinde 4.5 büyüklüğünde zelzeleler yaşandığını kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, zelzelelerin birbirini tetiklediğini belirterek, Bu fay geçmişte 8’e varan zelzeleler üretmiş. 1600-1800’lü yıllarda yıkıcı sarsıntılar üreterek Antalya-Fethiye dolaylarında tsunamiye neden olmuş. Yani geçmişte bir zelzele silsilesi yaratmış. Tabi gelecekte de bu cins sarsıntılar olabilir fakat bunların vaktini evvelden söylemek mümkün değil diye konuştu.
100 YIL HATIRLATMASI
Yıkıcı büyüklükteki sarsıntıların 100 yıllık dönemlerde yenilenme riskinin arttığını belirten Prof. Dr. Hasan Sözbilir, bu faylar üzerindeki büyük ölçekli sarsıntıların yaklaştığını söyledi. Bilhassa son 100 yılda bu bölgede tsunami yaratacak büyüklükte bir zelzelenin yaşanmadığını anlatan Sözbilir, tsunami erken izleme sistemlerinin kurulması gerektiğini lisana getirerek şöyle devam etti:
Geçmişte güney batı kıyılarında meydana gelen tsunami can ve mal kaybına neden olmuştu. Bunun için tsunami erken izleme sistemlerinin kurulması gerekiyor. Bilhassa batı ve güney kıyılarımızda zelzele tehlike tahlili manasında tsunami çalışması yapılmalı. Yani denizdeki rastgele bir fay 7’nin üzerinde zelzele ürettiğinde hangi bölgelerde su baskınları yaşanacak, hangi bölgelerde tsunami ve muhakkak bir dalga uzunluğu su baskınları oluşacak evvelce modellenmesi gerekiyor. Bu çeşit çalışmaların Türkiye ölçeğinde yapılmasında yarar var.
Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, bu sarsıntıların gelecekte yaşanması beklenen İstanbul sarsıntısıyla bir ilgisi olmadığını anlatarak, Bunlar büsbütün Heleni dalma batma zonuyla ilgili sarsıntılardır. İstanbul’dan uzak lakin büyük ölçekli düşündüğümüzde Türkiye etrafındaki ana kırıklardan bir tanesi. Yani Heleni dalma batma zonu bir biçimde zelzele üretmeye başladığında ve aşikâr bir hareket oluştuğunda bizim Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu fayının buna kırılarak cevap vermesi gerekiyor. Bu manada büyük ölçekli düşünüldüğünde bu türlü bir tetikleme gerçekleşebilir dedi.
Cumhuriyet
