Brighton Üniversitesi’nden David Nash ve meslektaşları, anıtın ikonik taş çemberini oluşturan ve sarsen olarak bilinen 52 büyük kayanın 50’sinin kaynağını belirlediler.
Taşların kimyasal bileşimini tahlil eden takım, bunların kökenlerini anıttan 25 kilometre uzakta, Wiltshire’daki West Woods’a kadar izlemeyi başardı.
Sarsen taşları, Stonehenge’in dış çemberini ve at nalı biçimindeki bir iç çemberi içeriyor. Bunlardan birçoğu, iki dikey taş ve doruğunda yatay bir lento formunda düzenlenmiş.
Stonehenge, merkezine yakın, kökenleri daha evvel Galler’e kadar izlenmiş olan mavitaş olarak bilinen daha küçük kayalar da içeriyor.
Araştırmacılar, portatif X-ışını floresans spektrometrisi, esasen el tipi bir X-ışını tabancası ismi verilen bir teknikle saren taşlarının kimyasını tahlil ettiler. Bununla her taş için farklı durumlarda beş okuma yaptılar.
Bu tahliller, 50 sarsen’in alüminyum, kalsiyum ve demir içeren eser elementlerle birlikte yüzde 99’dan fazla silika içeren ortak bir kimyayı paylaştığını ortaya koydu.
Nash, “Bunlardan ikisi bizim için sürprizdi, ana kümeden farklılardı, lakin birebir vakitte birbirinden de farklılardı.” diyor. Bu durum onların iki başka kökenleri olduğunu gösteriyordu.
Daha sonra araştırmacılar, kayanın jeokimyasal bozunmasını elde etmek için 1958’de yine ayağa kaldırılan çökmüş bir sarsen’den alınan bir taş modülünü tahlil ettiler. Bunu, İngiltere’nin güneyindeki emsal taş alanlarını örneklemek için kullandılar.
Marlborough Downs’ta örneklenen altı kümeden biri olan West Woods’taki kayalar örneklerle eşleşti.
Nash, “Orijinal kaynak bölgesini bulacağımızı hiç beklemiyorduk.” diyor.
Sarsenlerin kökenlerini belirlemek, Stonehenge’e taşınmış olabilecekleri yollar üzerinde gelecekteki arkeolojik araştırma mümkünlüğünü artırıyor.
Öteki iki sarsenin kökenleri ise şimdi tanımlanamadı.
Kaynak: Arkeofili
Cumhuriyet