Neler görmüş, neler öğrenmişti kim bilir.
Denizle boğaz boğaza geçen hayatında!
Ağ yamamak, ağ atmak, ağ toplamak,
Olta yapmak, yem çıkarmak, kayık temizlemek…
Fırtınaya, yağmura, kara kışa karşın hâlâ huzuru açıklarda buluyorlar. Kıyı balıkçılığı günden güne zora girse de, birçok Gökova Körfezi’ndeki Akyakalı balıkçı bayanların uğraşına kulak vermek gerekiyor.
CAN SİMİDİM VAR YA
Semiha Başak, 14’ümde evlendim o gündür bugündür rızkımızı denizde arıyoruz diyor. 19 yıl evvel eşini kaybeden Semiha, iki çocuğuna bakmak için balığa da 19 yıldır yalnız çıkıyor. Tekneyi sürmek ağları atıp toplamak hiç de o denli tek başına bir kişinin yapacağı iş değil aslında. Lakin el açamazdım ya, iki çocuğum var bakmakla yükümlü olduğum… Semiha artık tek başıma işin altından kalkmayı öğrendim, eşimin anısını da böylelikle yaşatıyorum diyor. Denizin fırtınası dalgası, rüzgarı, eksik olmuyor diyen Semiha’nın ömrünün büyük kısmı denizlerde geçmesine karşın yüzme bilmiyor. Tehlikeli değil mi denizci olup da yüzme bilmemek korkmuyor musun? dediğim de “Denizin tehlikesi olmaz mı, dalgası var fırtınası var rüzgarı, yağmuru, hortumu var. Rüzgarda fırtınada tekneyi sürmek çok güç oluyor devrilme tehlikesi geçiriyorsunuz . Batma tehlikesi var, mevtle burun burunasın. Ancak can simidim var ya” diye yanıtlıyor. Evet yüzme bilmemek bazen korkutuyor dese de Semiha, “hiç vakit olmadı ki yüzmeyi öğrenmeye” diye kelamlarını devam ettiriyor. Semiha, akşam üzeri saat 16’da atıyor ağları sabah da 5’te topluyor, şanslı günündeyse tuttuğu balıkları getirip kooperatife teslim ediyor. Lakin sanır mısınız ki mesai bitti? Sonra meskenin işleri, torunlara bakmak, tekneyi ve ağları bir sonraki güne hazırlamak var…
DENİZ HER ŞEYİMİZ
Ağları atmak için her gün denize açılıp 1 saatlik yol gittiğini anlatan Semiha Başak, “Denizden yeri geliyor bir kilogram balık tutamıyoruz, ancak umudumuzu kaybetmiyoruz. Güzel balık çıktığında kendimi memnun hissediyorum, ona nazaran borcumu ödüyorum. Teknenin üzerindeki ağı bile borçla aldım. Günde 100-150 liralık balık çıkıyor. Lakin benim attığım ağ 20 bin lira. Lakin bu borçları ödüyorum. Her gün 50 liralık mazot harcıyorum. Denize hem gereksinimim var, hem gerilimimi alıyor. Baş dinliyorsun orada. Her şeyimiz deniz. Yat kalk deniz. Geçimimiz denizden” diyor. Yaş gelmiş 56’yı bulmuş, ne vakte kadar balıkçılık yapacaksın? diye sorduğumda ise Semiha, “Ömrümün yettiği yere kadar” diye yanıtlıyor.
Balıkçı Hülya Göktaş, Şehriban Kıraç’a konuştu.
UMUT MAVİ SULARDA
Deniz benim için ömür çabası diye başlıyor Hülya Göktaş kelama, yılda en az 250 günümüz denizde geçiyor. Hülya, yıllar evvel çocuklarından birini denizde kaybetse de her daim umudunu mavi sularda aramış ve geçimini balıktan sağlıyor. Kışın balığa çıkmanın güç olduğunu, çok fırtına çıkmadığı sürece her gün denizde olduklarına dikkat çeken Hülya Göktaş, tüm zorluklara karşın ağlarda balıkları görünce çok keyifli oluyoruz. Akşam cebinde para yoksa da sabah ağı attığında denize, eline para geçiyor. Birçok vakit deniz seni boş göndermiyor kıyıya” diyor.
İşin en güç kısmının tutulan balıkları pazarlamak olduğunu anlatıyor Hülya, biz balığı kooperatife vermiyoruz, bazen sabahtan akşama kadar müşteri gelmesini beklediğimiz oluyor. Lakin kimseye kâr hissesi vermediğimiz için aldığımız para bize kalıyor sözünü kullanıyor. Günde 4-5 saatimiz denizde geçiyor diyen Hülya, denizden gelince de iş bitmiyor. Bayanın yükü her yerde fazla. Eşimle balığa çıkıyoruz, ancak balıktan dönünce ağları, tekneyi, balıkları temizliyoruz. Konuta gedince de iş bitmiyor, yemeğidir, bulaşığıdır temizliğidir her şey senin eline bakıyor. Gece yarısına kadar çalıştığım oluyor diyor.
Şefika Şahin
HER ŞEYDEN DAHA FAZLASI
63 yaşındaki Şefika Şahin, denize çıkmayalı yıllar olmuş ancak deniz anlatılmaz lakin yaşanır, bir gün tekrar denize çıkarımın hasretini çekiyorum diyor. Şefika da gelin geldiği Gökova Körfezi’nde balıkçılıkla tanışıyor. Uzun yıllar eşiyle balığa çıktığını anlatan Şefika, 23 yıl evvel eşini kaybettiğin lakin sonrasında da balığa çıkmaya devam ettiğini söylüyor. Kolay değil biri engelli 3 çocuğum var, onlara bakmak için bildiğim işi balıkçılığı yaptım diyor. Şefika, şimdilerde denizlere çıkmayı bırakmış ancak balıktan ve denizden kopmamış. Şefika, balığa gitmediğim devirlerde meskende ağ tamiri yaptım. Son bir yıldır da kooperatifte balık temizliyorum diyor. Şefika, “Eski günlerimi çok özlüyorum. Deniz benim için her şeyden daha fazlası demek. Bir gün tekrar arkadaşlarla balığa çıkmanın hayalini kuruyorum” diyor.
Cumhuriyet