Yıllardır makûs yönetilen iktisat ve akabinde Türkiye’yi tesiri altına alan koronavirüs, yurttaşı, sanayiciyi ve esnafı da mağdur etti. AKP hükümetinden beklediği dayanağı alamayan esnaf siftah yapmadan işyerini kapatmak zorunda kalıyor. Günlük yarar elde edenin parası ise elektrik, su ve kirasına sıkıntı yetiyor. Bu türlü giderse, “Dükkânın kapısına kilit vururuz” diyen işletmeci karamsar halde kara kara düşünürken, taban fiyatla geçinen, yurttaşı ise işsizlik ve gelecek korkusu sardı. 1 yıl evvel 50 lira ile pazar alışverişini yapan yurttaş bugün ise 150 liradan aşağı pazar otomobilini dolduramıyor. En ucuz yemek kuru fasulye yüzde 40 arttı…
İzmir’de 2019 yılında 28 icra dairesinde açılan davaların sayısı 458 bine ulaştı. Yani her 10 bireyden biri icralık durumda. “Ekonomide umut var mı” diye soruyoruz, “Güneş her gün doğar. Umudumuz tükenmez. Fakat bu sistemle, bu iktisat ile zor” yanıtını alıyoruz.
KIT KANAAT GEÇİNİYORUZ
Eren Karaca (Pazarcı)
“Vergiler çok yüksek. Her şeyden vergi alınıyor. Buna karşın bütün hizmetler paralı. Halkın alım gücü çok düşük, tezgâha gelip dakikalarca alıp almamak ortasında düşünen beşerler görüyoruz. Vatandaş her eserden azar azar alıyor. Birçok alışveriş otomobilini doldurmadan konutuna dönüyor. Bu yüzden biz de para kazanamıyoruz, kıt kanaat geçiniyoruz.”
Mustafa Kara (Esnaf)
“Kiraları ödeyemiyoruz, benim ve ailemin kredi kartları patladı. İşlerin olmamasından ötürü personel çıkarmak zorunda kaldım. Geçen yıllara nazaran, günlük ciro yüzde 95 düştü. Kemeraltı Çarşısı’nda adım atacak yer bulunmazdı. Artık ise sokaktan geçen müşterinin gelmesi için gözünün içine bakıyoruz. 20 lira siftah yaptığım günler oluyor. Bu para ile elektrik, su, kirayı mı ödeyeyim. Yoksa günlük 18 lira otopark parasını mı ödeyeyim. Herkes için sorunlu bir devir. Umudumuz kalmadı. Bu ülkede geçinmek ve yaşamak güç oldu artık. Yıllardır berbat giden iktisat pandemi ile büsbütün bizi boynumuzu kırdı.”
Ali Ceran (Bakliyatçı)
“Fiyatlar yüzde 50 oranında arttı. Biz toptancıdan değerli alıyoruz. Mecburen yurttaşa yansıtmak zorundayız. Kuru fasulye geçen sene 13 lira idi, artık 18 ile 20 lira ortasında değişiyor. 4 ay evvel aldığım un torbasına 30 lira artırım gelmiş. İktisat makus olduğu için alım gücü düştü. Artık vatandaş işyerinin önünden geçmeye korkuyor. ‘Fiyatlar uçmuş’ yorumunu yapıyor fakat bizim burada bir cürmümüz yok. Her şey pahalılaştı. Yurttaş ve esnaf sıkıntı durumda. Kiramızı güç çıkarıyoruz. Kimi aylar kirayı ödeyemiyorum. Emekli maaşımı kiraya yatırmak zorunda kalıyorum. Birçok esnaf senedi ve çekleri ödenmediği müsaade haciz durumuna düştü. 2-3 yıldır herkes sıkıntı durumda. Açık ve net olarak yurttaş iç kanama geçiriyor. Her an ölebilir, yere yıkılabiliriz.”
İlknur Meral (İşçi)
“Daha evvel 70 lira ile girdiğim pazardan artık 150 liradan aşağı çıkamıyorum. Her şey artırımlı bir biçimde karşımıza çıkıyor. Önceliklerimiz artık besin oldu. Çocuklarımızın istediklerini alıyoruz yalnızca. Lüks alımları erteledik. Birçok insan güç durumda. Meskenine ekmek götüremeyen beşerler var. Ülkede birtakım şeyler değişirse, iktisadın de değişeceğine ve düzeleceğine inanıyorum.”
İsmail Telbaş (Emekli)
“Emekli maaşıyla geçinmeye çalışıyoruz. Mesken kira olmadığı halde ek hesaptan para çekmek zorundayız. Her şey o kadar değerli olmuş ki 3 ay evvel 7 liraya aldığım 15 adet adet yumurta artık 15 lira olmuş. Herşey otomatik zamlanıyor lakin bizim emekli maaşları yerinde sayıyor. Bir mal alıyorsun dolar yüzünden kıymetli diyorlar. Artık zorunlu muhtaçlık dışında hiçbir şey alamaz olduk. Artık konutu kirada olan, minimum fiyatlı çocuklu ailenin halini düşünemiyorum.”
İsmail Latife (Mimar)
“13 aydır bir tane proje çizemedim. Bir ülkenin iktisadının iyi gidip gitmediğini inşaatlardan, fabrikalar ve yapılan projelerden anlayabilirsiniz. Şayet bunlar yapılmıyor yerinde duruyorsa iktisat bitmiştir. Mühendislerin yüzde 95’inin işsiz kaldığı Türkiye’de yeniden umutsuz değiliz. Her gün güneş doğuyor, umudumuz var. Ancak bu sistem ve iktisat ile yürümez.”
Cumhuriyet
