Karaciğer, ziyanlı unsurların kandan süzülmesi üzere bedende değerli misyonları yerine getiren bir organ. Fakat dikkat edilmediğinde yağlanarak eski tesirini sürdüremeyebilir. Karaciğer hücrelerinde çeşitli nedenlerden ötürü fazla yağ birikmesinin karaciğer yağlanmasına neden olan bir sıhhat sorunu olduğuna dikkat çeken uzmanlar, “Karaciğer yağlanması az de olsa siroza kadar ilerleyen önemli bir tabloya yol açabilir” ikazında bulundular.
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Fazilet Koçak ile karaciğer yağlanmasına ait merak edilenleri konuştuk. Prof. Koçak karaciğerin, yaklaşık 1.5 kg yükünde, 14-15 cm büyüklüğünde, karnımızın sağ tarafında, göğüs kafesimizin çabucak altında yer alan, bedenimizin en büyük organı olduğunu anımsatarak “Karaciğer bedenimizdeki en kıymetli ve işlevsel organlardan biri olup en önemli misyonları: bedende protein ve kan pıhtılaşma faktörlerini üretmek, trigliserit (kan yağı) ve kolesterol üretimi, glikojen sentezi, safra üretimi ve bağırsaklarda üretilen toksik unsurları temizlemektir” dedi.
ALTTA YATAN NEDENLER
Olağan sağlıklı bir insanın karaciğerinde çok az ölçü yağın olduğunu, bu ölçünün olağan kabul edilen hududun üstüne çıktığında karaciğerde yağ birikiminin olmaya başladığını ve bunun bir sıhhat sorunu olduğunu anlatan Koçak, “Karaciğerde altta yatan birçok nedene bağlı olarak yağ imalinin artması sonucu karaciğer yağlanması tablosu ortaya çıkmaktadır. Bu tablo kolay bir karaciğer yağlanmasından önemli siroza ilerleyen klinik bir duruma kadar ilerleyebilir” diye konuştu. Karaciğer yağlanmasına yaklaşımda hastaları 2 ana başlık altında sınıflayıp buna nazaran teşhis ve tedavi usullerini belirlediklerini kaydeden Koçak, bunları “alkol ile bağlantılı karaciğer yağlanması” ve “alkol dışı karaciğer yağlanması” olarak ayırdı. Koçak, “Örneğin fazla ölçüde alkol tüketimi alkole bağlı karaciğer yağlanmasına neden olmaktadır. Çok az ölçü alkol tüketen yahut hiç alkol tüketmeyen bir bireyde ortaya çıkan karaciğer yağlanmasının ise birçok nedeni olabilir. Obezite, şeker hastalığı ve insülin direnci, kan kolesterol ve kan trigliserit seviyelerinin yüksek olması en çok bilinen sebepler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların dışında gebelik, birtakım durumlarda gelişen süratli kilo kayıpları, hepatit C üzere birtakım virüsler, birtakım ilaçlar ve birtakım toksinler de karaciğer yağlanmasına neden olabilir” değerlendirmesini yaptı.
‘SİNSİCE İLERLER’
Birçok hastada karaciğer yağlanmasının rastgele bir şikâyete yol açmadan yıllarca devam ettiğini anımsatan Koçak, özetle şunları kaydetti: “Bazı hastalar ise kronik yorgunluk, karın sağ üst tarafında olan ağrı ve rahatsızlık hissi ile doktora başvurabilirler. Günlük pratikte birçok hastada karaciğer yağlanması, tarama hedefli yahut öbür bir nedenle yapılan görüntüleme metotlarında ve yapılan kan tetkiklerinde karaciğer testlerinde görülen bozukluklar ile tespit edilmektedir. Ömür stili değişikliği en kıymetli tedavi yoludur.”
NASIL BESLENMELİYİZ
Meyve, zerzevat, baklagiller ve tam tahıl içeren besin tüketimini öncelik verilmelidir. Tatlılar, pirinç, beyaz ekmek ve rafine edilmiş tahıl eserleri mümkün olduğunca tüketilmemelidir. Rafine edilmiş tahıllar; lifli ve besleyici kısmı alınmış eserlerdir. Rafine edilmiş karbonhidratlar boş kalori sağlayan lif, vitamin ve mineralden mahrum besinlerdir. Bunlar süratli bir halde sindirilir ve glisemik indeksleri epey yüksektir. Yemek sonrası kan şekeri ve insülin düzeylerinde ani ve süratli yükselmeye yol açarak karaciğer yağlanmasına sebep olurlar. Kırmızı et ve başka birçok hayvansal eserde bulunan doymuş yağ tüketimi sınırlanmalıdır. İşlenmiş atıştırmalık besinlerde bulunan trans yağlardan mutlak surette kaçınılmalıdır. Yalnızca hayat şekli değişikliği ile ülkü kilosuna kavuşan ve diyet ahengi gösteren hastaların büyük çoğunluğunda karaciğer yağlanması tedavi edilebilmektedir. Yeniden nizamlı antrenman yapmanın karaciğer yağlanmasının tedavisinde kıymeti epeyce büyüktür.
Cumhuriyet
