İktisadın iki duayen ismi Prof. Dr. Korkut Boratav ile Prof. Dr. Bilsay Kuruç, hükümetin iktisat siyaset ve uygulamalarını Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Iktisat idaresinin art kapıdan sermaye hareketlerini denetime çalıştığına dikkat çeken Prof. Dr. Korkut Boratav, yabancıların TL döviz süreçlerinin kısıtlanmaya çalışıldığını, bankalara faal rasyosu aracılığıyla kredi zorlaması yapıldığını belirtti.
Bunlar “yarım yamalak” yapıldığı için sonuç alınamayacağını, tam yapılması için de dolarlaşmaya son verilmesi gerektiğini vurgulayan Boratav, hükümetin ise bunu göze alamayacağını, zira dış borcun döndürülmesi gerektiğini kaydetti.
Bu nedenle bankalara fonlama maliyetini yükselterek siyaset faizinin geciktirildiğini lisana getiren Boratav, fonlama ve kredi maliyetlerini yükseltme süreçlerinin de büyük olasılıkla kamu bankalarına direktif verilerek gerçekleştirildiğini bildirdi. Boratav, aylık faizlerin yükselmeye başladığına atıf yaptı.
BABACAN’IN KELAMLARI
Tahlil için klasik reçeteyi DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan’ın açıkladığına işaret eden Boratav, şöyle devam etti: “Babacan’ın açıklaması çok kolay: Faizleri enflasyonun üzerine çekeceksin. Bu, en azından siyaset faizinde yüzde 12 ve daha üstü manasına geliyor. Bu kredi faizlerine yansıyacak ve çok bollaşma frenlenecek. Döviz krizi ise dalgalanmaya bırakılacak. Piyasa şartları ekonomiyi bir krize sürüklemeye gitmeden evvel bir istikrar oluşturulacak. Lakin Babacan’ın görmediği ya da söylemek istemediği şu: O nokta olağandışı bir işsizlik ve daralan iktisat manasına gelir. 2015’ten beri daima bir seçim ortamında ekonomiyi zorlayan iktidar, bunun bedelini ödeyecek, ödüyor. Kurdaki artış ufak tefek tedbirlerle bir yerde dursa bile, artık 6.85’te tutma uğraşı iflas etti. Son motorin artırımı bu zincirleme fiyat artışlarının birinci işareti.”
‘YAVRU KAPİTALİZM’
Prof. Dr. Bilsay Kuruç ise iktisadın bugünkü duruma gelmesinin merkezinde şirketlerin bulunduğuna işaret etti. “Bugün şirketlerin aşağı üst 250 milyar dolar döviz borcu var. 20 yıl evvel 25 milyar dolardı. Demek ki 250 milyar dolara çıkmadan iş yapamıyorlar! Dolarizasyonla çalışan bir iktisat. Son 20 yılda globalleşme içinde yavru kapitalizm olma hevesi… Lakin bu modelle sorun çözülmez. Bugünkü durumun merkezinde bu var” diyen Kuruç, bu durumun daima kriz yaratacağını, iktidarın ise “kriz yok” diyeceğini fakat sürekli kriz olacağını vurguladı. Bunların, sermayenin krizleri olduğunu lisana getiren Kuruç, “Bugünün krizi, para otoritesi yani Merkez Bankası’nın bu sıkıntıyla başa çıkamaz hale gelmesi. Zira döviz rezervi bitti. Borç alıyor. Döviz borcu almak zorunda, rezerv diye bunu göstermek zorunda. Bu türlü bir noktaya geldi” dedi.
‘ÇIKMAZ ÇEMBERE GİRDİLER’
Türkiye’de siyaset yapısının dolarizasyonla işlediğini hatırlatan Bilsay Kuruç, bunun, yeni sermaye katmanları ve yandaşlar yarattığını söyledi. Fakat iktidarın artık bununla başa çıkamadığını, daima kredi pompalamak zorunda olduğunu lisana getiren Kuruç, şöyle devam etti: “Kredi için Merkez Bankası’nın rezervleri kullanıldı lakin bitti. O vakit özel bankalara yükleniyor. ‘Merkez Bankası’na döviz verin’ diyor. Merkez’e verilen döviz kamu bankalarına aktarılıyor. Onlar bu dövizden yeni krediler yaratıyor. Krediyi alanlar ise dolara dönüyor ve yine Merkez’e gidiyor. Çıkmaz çember halinde kapalı devreye girdi. Bu gitgide artan borçlulukla işliyor. Bu ekonomik modelde, bu siyasetle tahlil gelmez.” Kuruç, bundan sonrası için de şu değerlendirmeyi yaptı: “Büyük olasılıkla daha çok işsizlik ve enflasyon göreceğiz. Tahlil için ise aklıma tek alternatif geliyor: Şirketler, sermaye sınıfı varlıklarını dövizle satsın. Böylelikle döviz sorunu halledilsin. Bir çatala geldik. Şayet satmazlarsa, onlar döviz yaratma noktasına gitmezse, bankalar daha fazla döviz yaratamazlar. Zira onlar dışarıdan borçlanarak Merkez Bankası’na döviz aktarıyorlar. Bugün o denli dönüyor. Iktisatta kaynak, dövizli tasarruf sahiplerinde. Bu da vatandaşlar değil, şirketler. Sahip oldukları döviz varlıklarını esasen vaktiyle özelleştirmeyle aldılar. Kamu varlıkları satıldı, döviz yaratıldı. Artık özel varlıkları satılsın döviz yaratılsın.”
Cumhuriyet
