Polikistik over sendromu(PCOS) hastaların yaklaşık 1/3’ünde insülin direnci, %10’nunda ise Tip-2 diyabet hastalığı ortaya çıkabiliyor. Diyetisyen denetiminde yapılacak diyet ve antrenman ile uygun ilaç tedavisi sayesinde, bu hastalıkla uğraş edilebiliyor.
Tüp Bebek Merkezi’nden Doç. Dr. Semih Zeki Uludağ, polikistik over sendromu hakkında değerli ikazlarda bulundu.
HER 10 BAYANDAN 1’İNDE GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Semih Zeki Uludağ, “Kadınlardaki değerli bir yumurtlama sorunu olan polikistik over sendromu, her 10 bayandan birinde görülüyor. Üreme çağındaki bayanlarda sık ortaya çıkan bu sorun, yumurtalıklarda oluşan fazla sayıda yumurta kesesi görülmesi biçiminde kendini belirli ediyor. Bir görüntüleme tekniği olan ultrasonografide 10’dan fazla 1 santimetreden küçük kistlerin görülmesiyle teşhis edilen polikistik over sendromu, üreme çağındaki bayanlarda tedavi edilmediği takdirde, kısırlığın yanı sıra yumurtlayamamaya, diyabete, koroner arter hastalıklarına ve tansiyon rahatsızlıklarına yol açabiliyor” dedi.
YUMURTLAMA OLMAZSA PCOS OLABİLİR
Bayan bedeninde üreme için gerekli iki yumurtalık, adet devrinde döllenmeye müsait bir olgun yumurta gelişiyor diyen Uludağ, “Yumurta ‘follikül’ ismi verilen içi sıvı dolu bir kesecikte gelişir ve olgunlaşır. Her ay bayanlarda bir folikül seçilir, büyür ve yumurtlama olur. Polikistik over sendromlu bayanlarda, bu folikül seçilemez ve hasebiyle da her ay yumurtlama olmaz. Ultrason muayenesinde ise yumurtalıklar, içerisinde gelişmemiş yumurta bulunan birçok kesecik yani birçok kist biçiminde görülür” tabirlerini kullandı.
ADET DÜZENSİZLİĞİ KIYMETLI BİR GÖSTERGE
Uludağ, “Tüp bebek merkezlerine başvuran bayanların yaklaşık % 20’sinde yumurtlama sorununun olduğu ortaya çıkıyor. Çocuk sahibi olmak emeli ile uzman tabiplere muayene olan bayanların yumurtlama meselelerinin en başında polikistik over sendromu geliyor. Adet düzensizliği olan, çok kilolu ve tüylenme sorunu olan bayanlarda, fiziki muayene ve yapılacak ultrason sonrasında teşhis konulmalı. Ergenlik periyodunda bazen adet düzensizliği olağan bir durum olarak görülse de bunun, PCOS’tan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, görüntüleme tekniklerinin yanı sıra laboratuvar testleri ile belirlenmeli, hasta için uygun tedavi modeli belirlenmeli” diye konuştu.
PCOS’un 7 değerli belirtisinden de bahseden Doç. Dr. Semih Zeki Uludağ kelamlarına şöyle devam etti;
PCOS’un 7 değerli belirtisi:
1.Ergenlik devrinde bir ya da iki adet periyodu sonrası adet görememe, sistemsiz adet görme (35 günden daha seyrek adet görme), olağan dışı kanamalar.
2.Yüzde ve sırtta çok sivilcelenme, cilt dokusunda gözle görülür değişiklik, el üstünde lekelenmeler. Bilhassa 20’li yaşlarda ortaya çıkan ve tekrarlayan sivilcelerin çoğunlukla nedeni polikistik over sendromudur.
3.Bu hastalık sonucunda bedende çok tüylenme ve ses kalınlaşmasının erkeklik hormonuna (androjenlere) bağlı olduğu düşünülmektedir. Her bayanda aşikâr bir oranda bulunan testesteron hormonu artarak tüylenmeye ve sesin kalınlaşmasına neden olmaktadır.
4.Polikistik over sendromu nedeniyle bedende seviyesi artan erkeklik hormonu kıl köklerinde bulunan alıcılara (reseptör) yapışarak erkek tipi saç dökülmesine neden olabilmektedir.
5.Özellikle kadınlık hormonlarının azalıp erkeklik hormonunun artması sonucunda bayanlarda göğüs dokusu da vakit içinde küçülebilmektedir.
6.Gebelik oluşumunda zorluk ya da kısırlık kıymetli bir belirtidir. Genç bayanların %10’unda görülen bu sorun, kısırlığının en kıymetli nedenlerinden biridir.
7.Aşırı derecede kilo alma da belirtiler ortasındadır. Polikistik overli bayanların yarısının ileri derecede kilo sorunu olduğu belirlenmiştir.
İNSÜLİN HORMONU NEDENLER ORTASINDA YER ALIYOR
Çok sayıda klinik ve deneysel araştırmalara karşın hastalığın sebebi tam olarak bilinmiyor. Bununla birlikte hastalığa karbonhidrat metabolizmasını düzenleyen ‘insülin’ hormonunun neden olduğu düşünülüyor. Çok kilonun insülin direncine yol açtığı ve insülin direncinin de polikistik over sendromunu tetiklediği varsayılıyor. Bedendeki ana besin kaynağı olan şekerin, güç sağlamak için kandan beden hücrelerinin (kas, yağ ve karaciğer hücreleri) içine girmesini sağlayan temel hormon olan insülin, pankreastaki beta hücrelerinden salgılanıyor. İnsülin direnciyle birlikte bedende ortaya çıkan yüksek insülin seviyeleri, yumurtalıklarda erkeklik hormonu (androjenler) üretimini artırıyor.
ÜLKÜ KİLOYA DÜŞÜLMESİ KIYMETLI
Tedavi planlarken öncelikle bu hastaların diyetisyen nezaretinde kilo denetimlerinin sağlanması ve ülkü kilo düzeyini muhafazası sağlanmalı. Gerekirse insülin direncini kırmak için şeker hastalarında kullanılan ilaç tedavisi, bu devirde kullanılır. Tıbbi tedavi ve kilo kaybı sonucunda adet nizamı değerli oranda düzelmekte, yumurtlama sorununun ortadan kalkmasıyla da bazen gebelik bizatihi oluşabiliyor. Lakin bu süreçlerden sonra adet düzensizliği devam ediyorsa, yumurtlamayı uyaran ilaçlar ve hormon iğneleri uygulanabilir. Bu takipler sonucu gelişen yumurtalardan olağan bağlantı önerilerek yahut aşılama prosedürü ile gebelik oluşturulmaya çalışılır. 3-4 kere yapılan takip ve aşılama ile gebelik elde edilememiş ise tüp bebek yoluna geçilmesi önerilir.
DENETIM VE MUAYENELER RUTİN OLARAK UYGULANMALI
Polikistik over sendromu olan bayanların, gebelik sonrası da jinekolojik takipleri bırakmamaları ve yıllık muayenelerine devam etmeleri değerli. PCOS’lu hastalarda rahim kanseri riski de artıyor. Bu hastalarda ileri yaşlarda şeker hastalığı başta olmak üzere kimi hastalıkların görülmesi kelam konusu olabilir. Bunu önlemek için çok kilo alımı engellenmeli, sistemli idman önerilmeli ve gerekirse ilaçlarla adet sistemi sağlanmalı.
Cumhuriyet
