Türkiye’nin tarihi ve kültürel mirasımızla ilgili yurtdışında dertle izlenen atılımlar yaptığı bir devirde bu alanda milletlerarası çapta çalışmalara imza atmış bir bilim insanımızdan müjdeli haber geldi.
Harvard Üniversitesi, Sanat ve Mimarlık Tarihi Bölümü’nde Ağa Han İslam Sanatı Kürsüsü Yöneticisi, profesör Gülru Necipoğlu Kafadar, itibarlı İngiliz Akademisi üyeliğine seçildi. 118 yıllık geçmişi olan, 1400 üyeli akademinin birinci Türk üyesi olan Gülru Necipoğlu daha evvel Amerikan Sanat ve Bilimler Akademisi üyeliğine seçilmişti.
Necipoğlu birebir vakitte ABD’nin en esaslı kuruluşu olan Amerikan Ideoloji Topluluğu üyesi. Fransızca, İtalyanca, İngilizce, Almanca, Arapça, Farsça, Osmanlıca bildiği için birçok ülkede arşiv araştırmalarını sürdüren Necipoğlu, Mimar Sinan’ı en iyi bilen, en çok araştırmış olan bilim insanı.
“Sinan Çağı: Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür” kitabı milletlerarası ses getirmişti. Bilimsel çalışmaları Osmanlı, Akdeniz mimarisi tarihi, pre-modern İslam Sanatı ve Mimarisi, erken çağdaş imparatorlukların kozmopolitliği, görsel kültür ve bilim tarihi ilgileri üzere geniş bir yelpazede. Aslında İngiliz Akademisi tarafından üyeliğe seçilme münasebeti olarak bilimsel çalışmalarının milletlerarası üstünlüğü ve hususlarının geniş perspektifi gösterilmiş.
PARLAK ÖĞRENCİLER YETİŞTİRDİ
Ünlü Fransız ekonomist Thomas Piketty ile birlikte akademiye “Corresponding Fellowship” yani İngiliz vatandaşı olmayan üye olarak seçilen Gülru Necipoğlu bugünlerde İstanbul’da. Münasebetiyle İngiliz Akademisi üyeliğini kendisiyle konuşma fırsatını buldum. Bu yıl akademiye seçilen 86 bilim insanı ortasında olmanın haklı memnunluğunu yaşıyor.
“BilimVarlık, Adalet Ağaoğlu’nu selamlıyor “Başarı yalnızca bilimsel özgünlük ve üretkenlikle ölçülmüyor. Kazanılan ödül ve unvanlar, milletlerarası saygınlık ve en değerlisi parlak öğrenciler yetiştirmiş olmak kıymetli kriterler” diye devam ediyor. Necipoğlu’nun eski doktora öğrencilerinin pek birçok Türkiye, İngiltere, ABD, Kanada ve Ortadoğu üniversitelerinde profesör, doçent ve öğretim vazifelisi olarak kendi öğrencilerini yetiştiriyor. Gülru Necipoğlu’nun ektiği tohumlar dünyanın dört bir yanında yeşeriyor özetle.
TÜRKİYE NEDEN KIYMETLI?
Türkiye’den akademiye kabul edilen birinci bilim insanı olarak neler hissettiğini sorduğumda Gülru Necipoğlu şöyle karşılık veriyor: “Bu yıl insani ve toplumsal bilimler kapsamında seçilen 86 yeni üye ortasında olmam hoş bir sürprizdi. Meslek hayatımda çok manalı ve onur verici bir unvan akademi üyeliği. 1986 yılında Harvard Üniversitesi’nde asistan profesör olarak birinci yayınlarımın hayata geçmesiyle başlayan çalışmalarımın milletlerarası boyutta takdir görmesi son derece sevindirici. Demek ki çalışmalarım geniş kitlelere ulaşmış. Türkiyeli ve bayan bir bilim insanı olarak üyelilik benim için bilhassa manalı. Öte yandan Necipoğlu’nun gözünde bu üyeliğin Türkiye için de kıymeti büyük. Çünkü Ayasofya ve Kariye ile ilgili gelişmelerin, Türkiye’yi içine kapanma ve küresel bağlamda yalnızlığa itme tehlikesi taşıdığı bir periyotta, Necipoğlu’nun Türkiye ve pre-modern Osmanlı sanat ve mimarisine odaklanan çalışmaları milletlerarası dayanak ve takdir görüyor. Necipoğlu’nun İngiliz Akademisi üyeliği Türkiye’nin “yumuşak gücüne” katkı sağlıyor. İngiliz Akademisi’nin çiçeği burnunda yeni üyesi bu ortada 2020-2021 akademik yılı içinde “Üç Erken Çağdaş İmparatorluk ve Mimari Kültür: Osmanlı, Safevi ve Hint-Moğol Dünyalarına Mukayeseli Bakış” kitabını tamamlamayı planlıyor. “Covid-19 inzivası, temeli 2013 yılında Cambridge Üniversitesi’nde verdiğim Slade Konferansları dizisinde atılan kitabımı bitirmeye vesile olacak” diyor.
GÜLRU NECİPOĞLU KAFADAR KİMDİR
İstanbul doğumlu Gülru Necipoğlu Kafadar lisans eğitimini Wesleyan Üniversitesi’nde bitirdikten sonra yüksek lisans ve doktorasını Harvard Üniversitesi Sanat ve Mimarlık Tarihi kısmında tamamladı. 1986 yılında birebir kısımda yardımcı doçent olarak atandı. 1993 yılından beri üniversitenin Sanat ve Mimarlık kısmında Ağa Han İslam Sanatı Kürsüsü’nün yöneticisi ve profesörü. Necipoğlu, İtalya’da Andrea Palladio Enternasyonal Mimarlık Araştırmaları üzere pek çok araştırma merkezi ve akademik mecmuanın müracaat şurasında. Sanat ve mimarlık tarihiyle ilgili memleketler arası mükafatların sahibi.
Cumhuriyet
