Getty Images
Resmi datalara nazaran Türkiye’de 2018 yılında ilaç kesiminde yaklaşık 5 milyar dolar ithalat gerçekleşti. 2018’deki ilaç ihracatı ise yaklaşık 1,2 milyar dolar oldu; ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 24 düzeyinde kaldı.
ABD’nin Ankara Büyükelçisi David M. Satterfield dün 38’incisi düzenlenen Amerikan-Türk Konferansı’nda yaptığı konuşmasında, Türkiye’nin ABD’li ilaç şirketlerine 2,3 milyar dolar borcu olduğunu ve borcun ödenmemesi durumunda Türkiye’ye ilaç satımının durdurabileceğini açıkladı.
Reuters’ın aktardığı habere nazaran Satterfield, Türkiye’deki devlet hastanelerinin yabancı ilaç şirketlerine borcunun bir yıl içinde 230 milyon dolardan 2,3 milyar dolara çıktığını söyledi ve şirketlerin bu türlü devam etmek istemeyebileceğini ekledi.
Getty ImagesABD’nin Ankara Büyükelçisi David M. Satterfield (solda)Bir yıl evvel ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross’un Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile görüşmesinde bu sorunun çözüleceğine dair kelam verildiğini aktaran Satterfield, Türkiye’nin, ilaç şirketlerini kimi alacaklarından vazgeçmeye ikna etmeye çalıştığını söyledi.
Satterfield’ın açıklamalarına şimdi rastgele bir hükümet yetkilisinden cevap gelmedi.
Pekala, Türkiye yılda ne kadar ilaç ithalat ve ihracatı gerçekleştiriyor?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2019 yılı İlaç Bölümü Raporu’na nazaran, Türkiye’de 2018 yılında ilaç bölümünde yaklaşık 5 milyar ABD doları ithalat gerçekleşti.
İhracat ise bir evvelki yıla nazaran yüzde 31,2 oranında artarak yaklaşık 1,2 milyar ABD dolarına ulaştı. Buna nazaran ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 24 düzeyinde kaldı.
TrademapRaporda ekseriyetle muhafaza altındaki eserlerin, ileri teknoloji gerektiren ilaçların, Türkiye’de üretimi ekonomik olmayan ve tüketimi az olan ilaçların ithal edildiği kaydediliyor.
İthal edilen eserler ortasında “yeni ve ileri teknoloji gerektiren preparatlar, kimi aşılar, kan eserleri, kimi değiştirilmiş salım sistemine sahip olan ilaçlar, insülin ve kanser ilaçları” üzere birçok tedavi kümesinden ilaç yer alıyor.
Türkiye’nin 2018 yılında ABD ile toplam ithalatının 223 milyar dolar olduğu göz önüne alındığında, ilaç bölümünde yapılan 4,9 milyar dolarlık ithalatın toplam ithalat içerisindeki hissesi yaklaşık yüzde 2,2 düzeyinde yer alıyor.
Türkiye’nin 2018 yılında ilaç kesiminde en fazla ithalat gerçekleştiği birinci beş ülke ise Almanya, ABD, Güney Kore, İsviçre ve İtalya.
İlaç Sanayisi Patronlar Sendikası (İEİS) 2018 datalarına nazaran, Türkiye reçeteli ilaç pazarında paha bazında %52 ithal, %48 imal ilaç bulunuyor.
Türkiye’nin en çok ilaç ihraç ettiği ülkeler ortasında ise birinci sıradaki Güney Kore’nin yanı sıra Irak, İsviçre, Slovenya ve Kıbrıs yer alıyor.
Getty ImagesTÜRKİYE İTHALAT VE İHRACATTA KAÇINCI SIRADA?
Bakanlık raporuna nazaran Türkiye’de ekseriyetle yeni ve yüksek teknoloji gerektiren, implante edilen ilaçlar, yeni ilaç taşıyıcı sistemler, aşılar, kan eserleri, değiştirilmiş salım özelliği gösteren ilaçlar, insülin, kanser ilaçları, kimi hormonlar, radyonüklidler, birtakım oftalmolojik preparatlar ve antidotlar ithal ediliyor.
Trademap 2018 yılı datalarına nazaran, dünya ilaç ithalatı 691 milyar dolar düzeyinde seyrediyor. İlaç ihracatında önde gelen birinci 10 ülkenin ise toplam ihracat içerisindeki hissesi %65.
Türkiye ise dünya ithalat sıralamasında 23. sırada yer alıyor.
Tekrar Trademap 2018 yılı datalarına nazaran, dünya ilaç ihracatı 656 milyar dolar düzeyindeyken, ilaç ihracatında önde gelen birinci 10 ülkenin ise toplam ihracat içerisindeki hissesi %78.
Türkiye ise dünya ihracat sıralamasında 30. sırada yer alıyor.
Türkiye’nin de içinde bulunduğu Pharmerging (gelişmekte olan ilaç sanayi) ülkelerinin 2019-2023 yılları ortasında ilaç harcamalarının toplamda %5-8 ortasında artarak yaklaşık 355 ila 385 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor.
TÜRKİYE İLAÇ DALI NE DURUMDA?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye’deki ilaç kesiminde milletlerarası norm ve standartların uygulandığını ve kesimin biyoteknoloji üzere özel üretim teknolojisi gerektiren eserler dışında her türlü eseri üretebilen teknolojik seviyeye ulaştığını belirtiyor.
Resmi datalara nazaran 2018 yılında Türkiye ilaç pazarında yaklaşık 2 milyar kutudan fazla ilaç satışı gerçekleşti.
2018’de 31 milyar TL’lik satış hacmine ulaşan ilaç bölümü, dünyanın 17’nci büyük ilaç pazarı oldu.
TÜİK 2017 yılı bilgilerine nazaran, Temel Eczacılık Eserleri İmalatı ve Eczacılığa Ait İlaçların İmalatı faaliyetini gerçekleştiren 385 teşebbüs ve 35 bin 552 çalışan bulunuyor.
Üretim tesisleri Marmara Bölgesi’nde, İstanbul ve etrafında faaliyet gösteriyor.
“36 AYDIR TAHSİLAT BEKLEYEN İLAÇ ŞİRKETLERİ VAR”
BBC Türkçe’ye konuşan CHP Ankara Milletvekili Murat Buyruk, Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkililerinin bugün Ankara’da ilaç firmalarının temsilcileriyle görüşmede olduğunu ve borçlara ait yüzde 60’a varan indirim talep edildiğini aktardı.
Buyruk şu anda kamunun hem yerli hem yabancı ilaç ve tıbbi aygıt firmalarına 18 milyar TL borcu bulunduğunu ve bu borçların 36 aya kadar varan gecikme gösterdiğini tabir etti.
Türkiye’deki ilaç bölümünün ‘bu kadar gecikmeye rağmen’ yüzde 60 düzeyindeki bir indirimi kaldıramayacağını belirten Buyruk, ilaç şirketleri için bıçağın kemiğe dayandığını söyledi:
“Hem yerli hem yabancı ilaç firmalarıyla yapılan indirim görüşmeleri gerçek bir pazarlık değil. Kamu, aylardır krediyle yaşama savaşı veren ilaç bölümüne sopa gösteriyor ve hiç ödeme yapmama tehdidi ile pazarlık sürdürüyor.”
“Bu dalın içerisinde çok kıymetli Türk firmaları var lakin bunun da ötesinde halk sıhhati açısından bu bölümün yaşatılması gerekiyor. Şayet kamu ve üniversite hastaneleri bu firmalardan materyal alımları yapamazsa, sıhhat hizmeti veremez hale gelecekler.
Öbür yandan CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu da hususla ilgili 11 Eylül 2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi vermişti.
Getty ImagesBakırlıoğlu soru önergesiyle ilgili hazırladığı basın açıklamasında, daldaki firmaların kamu hastanelerinden 16 aydır, üniversite hastanelerinden ise 36 aydır tahsilat yapamadıklarına dair şikayetler geldiğini kaydetti.
Önergede, yaklaşık 19 milyar TL’lik alacağın 11 milyar lirasının kamudan, 8 milyar lirasının ise üniversite hastanelerinden olduğu tabir edildi:
“Ülkemizde süratle gelişen sıhhat sanayisinin bir kolu olan medikal, tıbbi aygıt ve materyal bölümünde 10 bin firma ve 250 bin çalışanı vardır. Maliye Bakanlığının bu borcu ödemek için firmalardan alacaklarının %60’ından feragat etmelerini istedikleri belirtiliyor.”
“Bugünlerde Cumhurbaşkanı Kararı hazırlığı yapıldığı ve alacaklardan feragat etmenin yasal hale getirileceği konusunda bilgiler alıyoruz. Bu türlü bir uygulama kesimi büyük bir krize sokacak, ileride telafisi mümkün olmayan aygıt ve medikal gereç krizi yaşanmasına neden olacaktır.”
Cumhuriyet
