İstanbul Sözleşmesi’nin, Cumhurbaşkanı Kararı ile feshedilmesine yönelik tartışmalar sürüyor. Hukukçuların, “idari tasarruf ile yasama yetkisinin gasp edildiği ve Meclis’in onayladığı bir kontrattan idari karar ile çıkılamayacağı” tarafındaki açıklamalarına rağmen Meclis Lideri Mustafa Şentop, kelam konusu kararı savundu. Cumhurbaşkanının, bir mutabakattan, onaylandıktan sonra vazgeçebileceğini söyleyen Şentop, “Bir cumhurbaşkanı ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden çekildim, Montrö’yü tanımıyorum, feshettim’ diyebilir mi” sorusuna ise “Yapabilir. Mümkün-muhtemel ortasında fark var. Kâfi ölçü yoğurt bulursanız, Marmara Denizi’ni de karıştırırsanız ayran yapmak mümkündür” karşılığını verdi.
‘USULDE PARALELLİK’
Şentop’a reaksiyon gösteren hukukçu Bülent Yücetürk, anayasa gereği memleketler arası mutabakatların onaylanmasının, Meclis’in bir yasa ile uygun bulmasına bağlı olduğunu vurgulayarak, “Usulde paralellik’ unsuru gereği yapılan memleketler arası mukavele, birebir yöntemle Meclis kararı ve bir kanunla lakin kaldırılabilir” dedi. Yücetürk, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle, memleketler arası bir mukavelenin yürürlükten kaldırılması yetkisinin cumhurbaşkanına verilmesi anayasaya alışılmamıştır. Buna dayanarak yapılan süreç yok hükmündedir” tabirlerini kullandı. Yücetürk şöyle konuştu: “?Görevi Meclis’in prestijini korumak ve Meclis’i işlevselleştirmek olan Meclis Başkanı’nın Cumhurbaşkanı kararı ile Meclis’i devre dışı bırakacağı istikametindeki yorumu dayanaksız ve çok tehlikelidir. Bu bir yol haline gelirse ülke büsbütün keyfi ve hukuka muhalif bir idare anlayışına teslim olur. Bu, kabul edilemez bir durumdur.”
‘ÇAĞRI VE RÜŞVET’
Hukukçu Celal Ülgen ise “İstanbul Sözleşmesi’nden tek taraflı ve gece yarısı çıkma kararından sonra bu işin içinde diğer bir bâtın ajandanın da bulunduğunu varsayım ediyorduk” derken, gayelerden birinin de Montrö’den çıkmak olduğunu söyledi. İstanbul Sözleşmesi’ni feshetmek ile Montrö’den çıkmanın ortasında kıymetli farklar olduğunu vurgulayan Ülgen, “Bu mukavelenin 85 yıl sonra Cumhurbaşkanlığı Kararı ile kaldırılabileceğini söylemek hukuk tanımazlığın en canlı örneklerinden biridir” dedi. Ülgen, “Montrö’yü kaldırma yolundaki bu beyan, bozulan ABD alakaları için yeni bir davet ve yeni bir rüşvet içeriğindedir. Türkiye’nin jeopolitik geleceğini ilgilendiren ulusal faydalarımızın olduğu Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nden çıkma telaffuzlarının nasıl bir tehlike yaratacağını iktidarın ve ulusumuzun bilmesi gerekmektedir” sözlerini kullandı.
‘ALIŞTIRIYORLAR’
Emekli Tümgeneral Ahmet Yavuz, bahsin Meclis Lideri tarafından konuşulması nedeniyle iki hususun öne çıktığını söyledi. Birincisinin, hususun ciddiyeti olduğunu vurgulayan Yavuz, “Demek ki bu türlü bir plan var, yavaş yavaş alıştırılıyor” dedi. İkinci olarak ise yetki tartışmasına dikkat çeken Yavuz, “Meclisimize başkanlık eden bir şahsiyetin, Meclis’in egemenlik alanına giren bir yetkiyi cumhurbaşkanına istekli olarak devretmesi, bir çelişkiyi içinde barındırıyor. Lakin bunları yadırgamıyoruz” tabirlerini kullandı. Montrö’nün ehemmiyetine de işaret eden Yavuz, “Lozan, Montrö ve Hatay’ın anavatana kavuşturulması… Bu üçü de Türkiye’nin tapu senedidir” dedi.
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Şentop’un açıklamalarının Türkiye’nin ve mavi vatanın geleceğini son derece büyük tehlikeye attığını söyledi. Montrö’nün ortadan kalkmasının yaratacağı sonuçları, KKTC’den; Mavi Vatandan vazgeçmekle ya da güneyimizde kukla bir Kürt devletinin kurulmasına müsaade vermekle muadil gören Gürdeniz, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Son 85 yıldır bu kontrat sayesinde Karadeniz, her an için bölge dışından gelen 40’tan fazla savaş gemisinin bir barut fıçısına dönüştürdüğü Basra Körfezi olmamıştır.”
‘ANAYASA 90. MADDE’
CHP Küme Başkanvekili Engin Altay, Şentop’un açıklamalarının anayasal gerçekliği yansıtmadığını belirterek, “Cumhurbaşkanı’nın bozabileceği mutabakatlar, anayasanın 90. unsurunda sayılan Meclis onayına muhtaçlık olmayan anlaşmalardır” dedi. Altay, “Almanya da Hitler’e bu türlü bir yetkiyi vermişti, ülkenin başına ne belalar açtığı ortada. TBMM Liderimizin yasama yetkisini tek adama altın tepside sunması beni incitiyor. Şentop’un, bu ucube sistemin şövalyeliğine soyunması incitiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Eski İçişleri Bakanı Sadettin Tantan ise “TBMM Lideri 1936’da meclisin imza kararı aldığı Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin tek bir kişinin iradesi ile iptal edilemeyeceğini bilmelidir” dedi ve geçmişine, bugününe ve geleceğine sahip çıkamayan bir meclis lideri bu halde konuşamaz diyerek Şentop’u istifaya çağırdı.
Cumhuriyet
