İktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, 2021-2023 devrini kapsayan Yeni İktisat Programı (YEP) gayelerini kıymetlendirerek “desteksiz atışları” kimsenin ciddiye almadığını söz etti. Boratav, şu vurguları yaptı:
– Bugün ekonomiyi yöneten doküman haline gelen YEP’in en kritik noktası büyümedir. Bu gaye tutmazsa bütün sistem çöker. Zira genel bütün değişkenler ulusal gelire oranla verilir.
– Ortalama dolar kuru maksadı tutmazsa, daha süratli artarsa dolarlı ulusal gelir dramatik halde düşecek. Hele bir de sabit fiyatlı TL küçülmesi ile birleşirse tam dramatik bir tablo olur.
– YEP’e nazaran bu yıl için ortalama dolar kuru 6.91 TL ancak Cumhuriyetin 97. yılını kutlarken oldu 8.30 TL. Önümüzde 2 ay var. 6.91’i tutturmak mümkün değil. Dolarlı ulusal gelirdeki bütün öngörü de çökecek.
Talimat mı var?
– 2023 için ortalama dolar varsayımı ise 8.02 TL. Daha bu yılın kurunu tutturamayan YEP, 2023’te kuru 8.02 TL’ye nasıl indirecek? Bu türlü bir hayalperest öngörü olsa olsa olağandışı sermaye girişleri ile olabilir.
– Milletlerarası kurumların ortalamasına nazaran, Türkiye bu yıl 4.7 küçülecek. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak Türkiye’ye bunu yakıştıramıyor. Yüzde 0.3 büyüme diyor.
– Pekala, TÜİK emniyetli mi? 2. çeyrekte yüzde 9.9 küçülme hesaplamışlarsa şöyle bir kuşku doğuyor: Sayın bakan “aman iki haneli olmasın” diye talimat mı vermiş? Zira tek haneye indirmenin yolu 9.9’dur.
– Sonraki yılların ulusal gelir hesaplarına bakarken şöyle bir varsayımım var: Bakan yüzde 5’i çok seviyor. Üç tane YEP yapıldı her birinde sonraki iki yıl değişmez formda yüzde 5 büyüme oldu.
– Bu sevgi nereden geliyor? İstihdam ve ulusal gelir temaslarını hesaplayan çok sayıda araştırma şu tespiti yapıyor ki iktisat yüzde 5 büyümenin altına inerse işsizlik artar.
– Ayrıyeten Albayrak’ın örtülü bir tutkusu var: İktisat hem büyüsün hem cari açık yok olsun.
HAYDİ KOLAY GELE!
– Ayrıyeten bunu birleştirecek temel makro değişkenler nedir? Hiçbir açıklama yok. Yalnızca boş tabirler var. Yerli ve ulusal üretim artırılacak. Nasıl artırılacak?
– Türkiye AB ile imzaladığı gümrük mutabakatından yani ortak gümrük tarifesinden vazgeçerek ithal ikamesine mi dönecek? Doları ucuzlatıyorsun o vakit ihracat nasıl artacak? Bunların cevabı yok.
– Bizim YEP’ler adeta şunu diyor: Ali Babacan’ın yaptığı işi yapacağım. 2015’e kadar ekonomiyi yöneten anlayış yüksek sermaye girişleridir. Ucuzlayan dolar, kıymetlenen TL. Dolar cinsinden ulusal gelir artıyor fakat cari süreç açığı da artıyor. “Ben bir mucize yapacağım” hasreti içinde Bakan. “Bu değişkenleri gerçekleştireceğim lakin cari açığı da yok edeceğim.”
– 2023 amacı şudur: Dolar ortalama 8 liraya düşmüş, ulusal gelir yüzde 5 büyüyor, cari süreçler istikrarı de yavaş yavaş azalarak artıya dönüyor. Türkiye’nin dolarlı ulusal geliri de 875 milyar dolara ulaşıyor. Haydi kolay gele. YEP şu anda kadüktür. Aslında kimsenin de umurunda değil. Takviyesiz atışlar, Türkiye iktisadını temsil eden, iş dünyasını temsil eden telaffuzlar, kimsenin ciddiye almadığı tabirler olarak geçip gidiyor.
Cumhuriyet