İstanbul Mukavelesi olarak bilinen, ve temel maksadı bayana karşı ve aile içi şiddeti önlemeye yönelik kontrat, 46 ülke tarafından imzalanmasına ve akabinde da 34 ülke parlamentosu tarafından onaylanmasına karşın tartışılmaya devam ediliyor.
Klâsik aile kavramına son vermek ve eşcinsel münasebetleri ve evlilikleri cesaretlendirmekle suçlanan mukavelenin metninde değişiklikler talep eden ülkelerin sayısı da artıyor.
Bu bahisteki son gelişme, son yıllarda muhafazakar hükümetlerce yönetilen ve hukuk devleti unsuruna ziyan veren adımlar atmakla eleştirilen Polonya’da gündeme geldi.
Basına yansıyan hükümet kaynaklı haberlere nazaran, Polonya, İstanbul Mukavelesi’nin revizyonu için öncelikle Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri nezdinde diplomatik bir atak başlattı.
Polonya Dışişleri Bakan Yardımcısı Pawel Jablonski, mevzunun basına yansıması üzerine Polonya diplomasisinin “aile haklarının korunması” hedefiyle milletlerarası bir çalışma başlattığını Twitter bildirisiyle doğruladı.
Polonya Dışişleri Bakanlığı, hangi ülkelerle görüşmeler yapıldığı konusunda detaylı bilgi vermese de, hadisesi soruşturan basın, Çekya, Slovakya, Hırvatistan ve Slovenya ile bahsin görüşüldüğünü bildiriyor.
Macar yetkililer, Polonya’dan kendilerine ortak hareket etme teklifi gelip gelmediği üzerine bir açıklama yapmadılar.
Getty ImagesMukaveleye neden karşı çıkılıyor?
Polonya’daki radikal muhafazakâr kümeler bir müddettir hükümet üzerinde, 2015 yılında kabul edilen İstanbul Mukavelesi’nin iptal edilmesi için baskı uyguluyorlar.
Muhafazakâr kümeler, İstanbul Sözleşmesi’ne,geleneksel aile kavramına ziyan verdiği tasası ile karşı çıkıyor. Mukaveledeki bayan erkek eşitliği vurgusunu ve bayan haklarının korunmasına yönelik tedbirleri bu korkuya münasebet gösteriyorlar.
Muhafazakârlar, eşitlik vurgusuna ve bayanı müdafaaya yönelik tedbirlere temelde karşı olmadıklarını vurgulasalar da, mukavelenin klasik aile kavramını geri plana itip, eşcinsel birliktelikleri desteklediğini öne sürüyorlar.
Kontrata karşı çıkan muhafazakârlara nazaran bayanlara karşı gündeme gelen şiddetin nedeni, bayanlar ve erkekler ortasındaki toplumsal eşitsizlik değil, alkolizm, porno, ailelerin dağılması, boşanmaların artması ve bunlarla birlikte gündeme gelen toplumsal sıkıntılar.
Muhafazakârlar, İstanbul Mukavelesi’nin tekrar ele alınmasını istiyorlar.
Mukavele metnine, klâsik aile kavramının, yani “bir erkek, bayan ve çocuklardan” oluşacak aile yapısının korunmasını destekleyecek vurgular eklenmesini istiyorlar.
Yeniden bu talepler ortasında çocukların korunması, kürtajın engellenmesi üzere unsur teklifleri de var.
Önerilen en değerli hususlardan biri; mukavelenin eşcinsel birliktelikleri bir aile olarak değerlendirmemesi isteğini içeriyor. Eşcinsel birliktelikle kurulan ilgilerin, aile haklarından, çocuk yetiştirmekten ve mirastan yoksun bırakılması talep ediliyor.
Getty Imagesİstanbul Mukavelesi AB içinde yeni bir fay çizgisi mı oluşturacak?
Mukaveleye karşı en sert reaksiyon şimdiye kadar Polonya’dan gelmiş olsa da, daha evvel Türkiye, Bulgaristan, Hırvatistan ve Macaristan’dan da hükümetler seviyesinde mukaveleye karşı eleştirel açıklamalar yapılmıştı.
Avrupa Kurulu üyesi 11 ülke, kontrata imza atmış olmasına karşın, şimdi onaylamadı.
İngiltere dışında, bu ülkelerin tamamı Orta ve Doğu Avrupa’da yer alıyor. Bu durumun, Polonya’nın teşebbüsünün yankı bulabilme ihtimalini güçlendirdiği bedellendiriliyor.
Polonya, bu diplomasi atağıyla, Avrupa Kurulu içinde muhafazakâr bölüme öncülük etmek, İstanbul Sözleşmesi’ne karşı olan kesitlerin dayanağını gerisine almak ve Avrupa Birliği içinde mukavelenin sonuncu olarak onaylanmasını önlemek istiyor.
Birtakım analistler, Avrupa Birliği içinde devam eden, hukuk devleti, mülteci ve azınlık hakları bahislerine artık de İstanbul Mukavelesi’nin eklendiğini ve bu bahsin Avrupa Birliği için kıymetli fay sınırlarından birini oluşturacağını kıymetlendiriyor.
Cumhuriyet
