Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 81 vilayette, 1 milyondan fazla üyesi olan en büyük meslek kuruluşu. Lakin bayan karnesi parlak değil. 20 kişilik idare heyetinde hiç bayan yok. Zira seçimlere katılabilen 1750 delegenin yalnızca 20’si bayan. 365 oda ve borsada yalnızca iki bayan lider, 7 de meclis lideri var.
Lider Rifat Hisarcıklıoğlu, bayanları güçlendirmek için 2007 yılında Bayan Teşebbüsçüler Kurulu’nun kurulmasına öncülük etti. Konseyin yeni lideri Nurten Öztürkle 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde pandeminin bayanlara tesiri, Türkiye’de bayanların durumu ve gayelerini konuştuk.
– Dünya ve Türkiye’de bayanların durumu nedir?
Bayanların durumu yalnızca Türkiye değil, dünyada da makûs. Dünya Ekonomik Raporu’na nazaran bayanlarla erkeklerin eşit haklara sahip olması için 100 yıl geçmesi gerekiyor. Eşit fiyat için 257 yıl geçmesi gerekiyor. Türkiye olarak durumumuz da epeyce makus. Cinsiyet eşitliği konusunda 152 ülke ortasında 130. sıradayız. OECD sıralamasında da son sıralardayız. 1990 yılındaki bayan istihdamıyla şu anki oran ortasında bir fark yok.
– Pandemi bayanları nasıl etkiledi?
Pandemi bayana hiç yaramadı. Pandemi bayanı tüketti. Meskene kapanınca aile bireylerinin mutluluğundan da sorumlu, gereksinimlerinden da sorumlu oldu. Her şey bayanın üzerine kaldı. Pek çok bayan, tahminen bundan sonra dönemeyecek işine, işten kopma kaygısı var. Aile içi şiddet olayları yüzde 40 oranında arttı. Münasebetiyle son 25 yılda kat ettiği uzaklığın kaybedilmesi üzere bir dehşet var.
– Bayan Teşebbüsçüler Heyeti olarak Türkiye’de bayanın durumunu düzeltmek için neler yapacaksınız?
Gelir gelmez 81 ilin cinsiyet eşitliği karnesini çıkardık. 81 vilayet temsilcimize proje üretin, dedik. Her ilin karne notu farklı alışılmış. Siirt’te yapılanla Muğla’da yapılan, Ardahan’da yapılan şey birebir değil. Mesela Muğla’da “Babalar ve kızları” diye bir proje yapacağız. Babalar, kızlarını idare şuralarına daha çok soksunlar. Birtakım yerlerde miras hukukuna kadar gireceğiz. Mesela “oku da adam ol” değil “oku da toplumuna yararlı insan ol” desinler istiyoruz. Erken yaşta evlilikler üzere hususlarda ailelerin eğitimi değerli. Sanayi bölgelerinde bayanların işyerlerinde bulunması projeleri, kooperatifleşme ve üretilenler nasıl satılacak? “Bu karneyi değiştirelim” diyoruz ve 8 Mart’la birlikte aksiyon alacağız. Artık susmak yok, konuşacağız.
– Erkekleri nasıl ikna edeceksiniz. Klasik bakışı değiştirmek mümkün mü?
Validen muhtara kadar lokal mercilerin, öğretim kurumlarının işbirliği ile çalışacağız. Burada en kıymetli şey eğitim. Tek başına başaramayız. Paydaşlarımız olacak. Annelerimizi, babalarımızı, erkek yöneticileri, inandırmak lazım. Aslında TOBB’da yüzde 25 kota var fakat birçok yerde uygulanmamış. Meğer kota koyan ülkeler öne geçmiş, istihdam sağlamış. Biraz inatçı bir kişiliğim var. Bitirmeden bırakmam.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER FORMU İMZALANACAK
– İdare şuralarında bayan oranı da az.
Birleşmiş Milletler’in bayanın iş ve ekonomik hayatta güçlendirilmesi için yol gösteren Bayanı Güçlendirme Prensipleri doğrultusunda imzalanan bir form var. Heyet olarak bunu imzalayacaktık lakin 8 Mart’a yetiştiremedik. Bu formu tüm bayan patronlara imzalatmak istiyoruz. Başında erkek olan şirketlere de sizde imzalayın, demek istiyoruz. Bunu kesinlikle yapacağız.
– Nedir bu prensipler?
Şirket geneli için cinsiyet eşitliği maksatları oluşturmak, idarede yüzde 30 ve üzerinde bayan iştiraki sağlamak, kelamlı yahut ruhsal
tacize sıfır tolerans konusunda siyaset oluşturmak üzere birtakım taahhütler var.
‘KALIPLAŞMIŞ ALGILARI KIRACAĞIZ’
– TOBB’un karnesi de çok parlak değil bu mevzuda. Bayan oranını artırma konusunda çalışmanız olacak mı?
Bu sayıları artırmak için çok önemli çalışmalar yapacağız. Meclislerde bayan sayısının artırılması için İdare Konseylerinde Bayan Derneği ile görüşmeler yapıyoruz. Onlarla ortak çalışacağız fakat her şeyden evvel Anadolu erkeğinin şu ana kadar kalıplaşmış algılarını kırmak, bayana daha çok güvenmelerini sağlamak, bayan girerse bir ortamı güzelleştirir, çıkarını artırır, bunu göstermek istiyoruz. Bunu gördükleri vakit tabiatıyla gelecek. Opet olarak yaptığımız Bayan Gücü projemizle 2 yıl içerisinde çalışan bayan sayımızı büyük ölçüde artırdık. “Kadın çalıştırmam” diyenler avantajları gördükçe iş vermeye başladılar.
Cumhuriyet
