Okan Holding İdare Şurası Lideri, Okan Üniversitesi Mütevelli Heyet Lideri ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Yükseköğretim Meclis Lideri Bekir Okan, Türkiye’nin şu anda en can yakıcı sıkıntısının iktisat olduğuna işaret ederek süpermarketler dışında hiçbir dalda işlerin iyi olmadığını vurguladı. Okan, yeni yatırım için hukukun temel koşul olduğuna dikkat çekerek “AB ve ABD’de de kur stabil. Yatırım iklimi oralarda var. Ancak Türkiye’de yarın ne olacağın aşikâr değil” dedi. “Eğitimde kalite gerekiyor. Maalesef bir gecekondu binasını kiralayıp üniversite kuranlar var. Üniversite yalnızca diploma veren bir apartman dairesinden ibaret olmamalı” diyen Bekir Okan ile Okan Holding’in maksatlarını, eğitimi ve krizi konuştuk.
– 2020’nin sonuna geldik, pandemi ile geçen güç bir yıldı. Siz küme olarak nasıl etkilendiniz?
Pandemi herkesi olduğu üzere bizi de olumsuz etkiledi. Moralleri bozdu. Biz tedbirleri alarak Okan Üniversitesi’nde eğitimlere devam ettik. Aksatmadan devam ettirmeye çalışıyoruz. Ancak ekonomik açıdan her kurum olduğu üzere biz de olumsuz etkilendik. Bilhassa hastanemiz birinci periyotlarda pandemi hastanesi ilan edildiği için olağan hastalar gelmedi. Büyük ciro kayıpları oldu. Üniversite yurtlarında doluluk yüzde 40’a kadar düştü.
– Hükümetin dayanak paketleri ne kadar yararlı oldu?
Az da olsa yararlı oldu. Antep’te bir kelam var, “Düt demeye dudak gerek.” Senin gücün ne kadar, iktisat esasen makûs. AB şunu ABD şunu yaptı tamam da bizim imkânlar hudutlu. Devletin ekonomik olarak gücü de fazla olmadığı için düşük faizli krediler verildi. Kısa çalışma ödeneği… Sıkıntıları tam çözmezse de bir ilaç oldu.
– Antalya’da Club Marco Polo Tatil Köyü ile turizmde de varsınız. Orada ne kadar kayıp oldu?
Profesyonel arkadaşlar oteli hiç açmayalım dediler. Ben açalım dedim. Açtık fakat gelirimiz 5’te 1’e indi. Ancak gelecek yıl için umutluyuz. Otelimizde Rusya yüklü çalışıyor. Aşıya güveniyorum. Şubattan sonra bu işin beli kırılacak.
– Bu yıl için bir hasar tespiti yaptınız mı? Holding olarak ne kadar küçüldünüz?
Yok daha yapmadık. Hepsini 31.12.2020 prestijiyle yapacağız. Bizim yurtdışı işlerimiz de var. Kazakistan’da Sultan markasıyla besin işimiz var. O çok etkilenmedi. Lakin ABD Miami’de Okan Tower projemize başlayamadık. Marttan sonra başlayacağız. En büyük kayıp hastanede oldu. Üç-dört ay burada gelir üçte teğe düştü. Üniversite ve kolejler zorlandı. Lakin küme olduğumuz için bir yerden eksileni başka taraftan tamamladık.
GECEKONDUYA ÜNİVERSİTE KURANLAR VAR
– Birebir vakitte TOBB Yükseköğretim Meclis Liderisiniz. Eğitimde bir kalite sorunu yok mu?
15 yıldır her yerde söylüyorum: Eğitimde kalite gerekiyor. YÖK’ün bir kalite şurası da var. Ancak maalesef bir gecekondu binasını kiralayıp üniversite kuranlar var. Bunların olmaması lazım. Türkiye’de 210 üniversite var, bunların 70’ten fazlası vakıf üniversitesi. Artık vakıf üniversitelerinin kurulmasına müsaade verilmemeli. Mevcutları geliştirelim, ya da açılacaksa yerleşke, toplumsal alanlar, kütüphane, yurt, laboratuvar, derslik, hocaların çalışma odaları üzere kriterler konulsun. Bir yer kiralanıp tabela asıp üniversite kuruluyor. Çocuk orada ne yapsın? Üniversite gençlerin kişiliğini kazandığı kurumlardır. Ben üniversitelerin büsbütün uzaktan eğitime geçmesine karşıyım. Gidin dünyanın gelişmiş ülkelerindeki kampusları görün, onları örnek almamız lazım. Üniversite yalnızca diploma veren bir apartman dairesinden ibaret olmamalı. Ülkenin ekonomik, toplumsal, kültürel gelişimine katkı sağlamalı.
– Eğitim sisteminin geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Beğenmiyorum. Yeni bakanı tebriğe gittiğimizde “Şu İngilizce işini çözün, tarihe geçin” dedim. “Pilot bölgeler seçin, bunu başarmış ülkeler var” dedim. Çocuk kolejde okuyor, üniversitede hazırlık alıyor, bitiriyor, İngilizce bilmiyor.
EN CAN YAKICI SORUN İKTİSAT
– Ekonomiyi nasıl görüyorsunuz?
Ben daima umutlu bakarım. Aşarız da lakin bilhassa dış borcumuz çok yüksek. Türkiye bunu nereden alıyor? Avrupa’dan, ABD’den. ABD’yi fonlayan İsrail. Bizim bu bağlantıları iyi tutmamız lazım. Âlâ bir diplomasiyle bağlarımızı mevcut durumdan daha iyi hale getirmeliyiz. Sorunların mümkün mertebe kısa müddette çözülmesi ve bizim de önümüze bakmamız gerekiyor.
– Pekala, şu anda en can yakıcı sorun hangisi?
İktisat, iktisat, iktisat. Natürel daha demokratik ve işleyen hukuk sistemi olmalı. Bir ülkede hukuk olmazsa yabancı sermaye gelmez. Kendi vatandaşların da ileriye bakamaz.
– Döviz kuru da çok hareketli. Bu işlerinizi nasıl etkiliyor?
Etkiliyor natürel. Günlük hayatını bir sefer etkiliyor, etkilenmemen mümkün değil ki. Dolar 1 liraydı, 2 lira, 5 lira, artık 8 liralara geldi. Ulusal gelirimizi, iktisadımızı güçlü tutarsak bundan daha az etkileniriz. 500 milyar dış borcun olursa AB, ABD ve İsrail ile sıcak ait de olmazsa her vakit kur oynar.
– Sizin holding olarak borçluluğunuz ne durumda?
Borcumuz çevrilebilir seviyede. Daima krizleri gördüğümüz için borçlanmaya sıcak bakmayız. Gücümüz kadar borçlanırız. 100 yatırım yapacaksak 50 özkaynak yoksa yapmayız. Krizler bize ders oldu. AB’de, ABD’de kur stabil. Yatırım iklimi oralarda var. Lakin Türkiye’de yarın ne olacağın belirli değil. Fakat bu durumların süreksiz olacağını düşünüyoruz.
– Hazine ve Maliye Bakanı ile Merkez Bankası Lideri değişti. Bir iş insanı olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
İktisat iyi gitmiyordu, birilerini değiştirdiler, birilerini yeniden deniyorlar.
– Kişiyi değiştirmekle iktisat düzlüğe çıkar mı?
Tesiri olur fakat büsbütün çıkarmaz. Bir amaç, diplomasi olması lazım. Senin durumun belirli hocam, dışarıya borcun var, buna nazaran çalışmak gerekiyor.
KRİZLER AŞIMIZ OLDU
– Hastane alanında büyüme maksadınız de vardı. 5 yılda ikinci bir hastane kuracaktınız, askıya mı aldınız?
Var var amacımız. İnsanın plan programı Türkiye’de tutmuyor. Ben iş hayatına 1972’de başladım. 12 tane büyük kriz yaşadık. Krizleri aşa aşa artık o bizim aşımız üzere oldu. O nedenle dikkatli çalışıyoruz. Ayağımızı yorganımıza nazaran uzatıyoruz. Şu krizleri atlatalım yeni hastane projemiz var.
– Öteki alanlarda yeni yatırım planınız var mı?
Bizim artık tarafımız Batı. Okan olarak artık yatırım yapacaksak istikametimiz ABD olacak.
– Türkiye’de yatırımda tartı hangi alanda olacak?
Sıhhat ve eğitim. Lakin biz iş insanıyız, önümüze fırsat çıkarsa kıymetlendiririz.
– Var mı şu an için proje arayışı?
Yok. Ben aslında artık çocuklara bırakacağım. Gelecek 5 yılda ABD’deki projeye başlayıp bitirmek istiyoruz.
YATIRIM İÇİN HUKUK KAİDE
– Türkiye için nasıl bir yatırım ortamı…
Hukuk birinci sırada. Her insanın eşit halde çalışması lazım. O denli olmazsa yabancı sermaye gelmiyor. Herkes inanacak, ben Türkiye’de yatırım yaptığım vakit istediğim vakit buradan çıkarım benim hakkım yenmez. Bunu kurmamız lazım, hangi devir olursa olsun. İşsizlik oranımız yüksek, yeni istihdam imkanları yaratmamız gerekiyor. Ee bu ortamda nasıl yatırım yapacaksın? Sen 50 sefer teşvik ver, kâfi değil. İstikrar, istikrar, istikrar…
– Esnaf da çok söylüyor iş yapamıyoruz diye. İş dünyasında çok sesi çıkmıyor, işler çok mu iyi?
Düzgün değil. Yalnızca süpermarketler iş yaptı. Öteki tüm bölümler olumsuz etkilendi. Turizmde yüzde 80 kayıp var. Otomotiv üretimi durdu. Fakat yeniden de herkese teklifim, umudumuzu kaybetmeyelim. Gelecek şubattan itibaren aşı ile birlikte rahatlama başlayacak diye bekliyorum.
‘İŞ’TE BAŞARI’
Bekir Okan, 50 yıllık iş hayatında yaşadıklarını, gördüklerini ve öğrendiklerini “İŞ’TE BAŞARI” ismiyle kitaplaştırdı. Okan, “Kitap bir ya da birkaç gence örnek olup ilham verebilirse gerçek misyonunu yerine getirmiş olacak” diyor. Bu yıl piyasaya çıkan kitap, Okan Üniversitesi Yayınları tarafından basıldı.
Cumhuriyet
