Kokain; koka bitkisinin yapraklarından elde edilen, dünya genelinde narkotik husus olarak kullanılan çok güçlü ve tehlikeli bir uyarıcı husustur. Kokain, birden fazla durumda burundan nefes yoluyla çekilir; lakin kimi vakit çözülerek damara da enjekte edilebilir. Kokainin zihinsel tesirleri ortasında gerçeklikle bağın kopması ve çok uyarılmışlık (ajitasyon) vardır. Fizikî semptomları ortasındaysa kalp ritminin artması, terleme ve gözbebeklerinin irileşmesi bulunur. Yüksek dozlarda tüketilmesi halinde çok yüksek kan basıncına ve çok yüksek beden sıcaklığına neden olabilir. Birçok durumda tesirleri saniyeler yahut dakikalar içinde başlar ve 90 dakikaya kadar devam eder.
UZUN VADEDE BEDENİ HARAP EDİYOR
Kokain, uzun vadede bedeni harap etmeye başlar. Öncelikle, yalnızca kısa bir müddet içerisinde bile yüksek bir bağımlılık faktörüne sahiptir. Kişinin birkaç kullanım sonrasında bile bir daha bırakamaması çok muhtemeldir. Kullanım müddetince inme, miyokardiyal enfarktüs, akciğer meseleleri, kan iltihapları ve ani kalp krizlerine neden olabilir. Ama en sıra dışı zararlarından biri, burundan çekenlerin iki burun deliğini birbirinden ayıran ve septum ismi verilen kemikli ve kıkırdaklı dokuda açtığı delikler ve sebep olduğu iltihaplanmalardır (buna tanınan olarak kokain burnu ismi verilir).
BURNA GİDEN KAN AKIŞINI ENGELLİYOR
Kokain, burna giden kan akışını engelleyerek, burundaki dokuların ölmesine neden olabilir; kısa müddetli çok kullanımı yahut uzun periyot kullanımı sonucunda burunda kalıcı yaralanmalar oluşabilir, hatta septum isimli bu ayırıcı doku büsbütün parçalanarak yok olabilir. Bunun tanınan bir örneği, 2000 yılında aktrist Danniella Westbrook’un kokain kullanımına bağlı olarak septumunun büsbütün yok olmasıdır.
“Nazal perforasyon” denilen bu durum, yalnızca kokain kullanımıyla değil, beden dokusuyla uyumlu olmayan piercing kullanımıyla, burun içine alınan etilfenidat, metamfetamin, ezilmiş ilaçlar ve hatta burun açıcı spreyler üzere öbür sıvı ilaçlar, kronik epistaksi, çok burun karıştırma yahut burun ameliyatları sırasında oluşan beklenmedik durumlara bağlı olarak da oluşabilir. Bu delinme, bireyler ortasında farklı büyüklükte ve lokasyonda olabilir; ama birçok vakit burnun derinliklerinde görülür.
BAĞIMLILAR, BURUNLARININ DELİNDİĞİNİ ÇOK SONRA FARK EDİYOR
Kimi vakit hiçbir semptom görülmez (genel olarak, perforasyon burun deliklerine ne kadar yakınsa, semptom görülme ihtimali o kadar yüksek olur); hasebiyle bağımlılar, burunlarının delindiğini çok sonradan fark ederler. Kimi vakitse bu delik, nefes alma sırasında ıslık sesi üzere bir ses çıkmasına neden olur. Lakin perforasyon tedavi edilmezse ve delik büyümeye devam ederse, dikkate kıymet semptomlar görülmeye başlanır: Bunlar ortasında; burunda kalıcı tıkanıklık, burnun kurumasına bağlı olarak oluşan kabuklaşma ve burun kanamaları, nefes alma meseleleri, burunda basınç hissi ve durmaksızın rahatsız hissetme üzere sorunlar bulunur.
BURUN KANAMASI EN BESBELLİ GÖSTERGESİ
Burun kanaması, buradaki dokuların hasar gördüğünün en besbelli göstergesidir. Bu hasarlı dokular üzerine daha da fazla kokain alarak bunları daha da aşındırmak, onların iyileşme ihtimalini azaltmakta, enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Bu açık yaralar münasebetiyle kokain kullanıcıları Hepatit C üzere kan yoluyla bulaşan hastalıklara çok daha yatkındır; kokain çekmek için kullanılan kağıt para yahut kamış üzere araçlar, bireyler ortasında paylaşılıyorsa, bu risk daha da yüksektir.
BURUN BÜSBÜTÜN ÇÖKEBİLİYOR
Bilhassa de 1990’larda ve 2000’lerde ünlü isimler ortasında görülen “kokain nedeniyle burun düşme” olayları, kokainin tehlikelerine dikkat çekmek için tanınan anlatılar olarak toplumda yayıldı. Çok kokain tüketimi, burnun kendi üzerine çökerek adeta “düşmüş üzere gözükmesine” neden olabilmektedir.
BURUN ÇÖKMESİNİN NEDENİ NE?
Çok kokain kullanımında görülen burun çökmesi olayının nedenlerinden birisi, burnun iç dokusunda meydana gelen iltihaplar münasebetiyle, iç dokunun gerginleşmesi ve burnun geri kalanını kendi üzerine gerçek (ve içe doğru) çekmesidir. Bu durumda burnun tamamı çökerek büsbütün görünmez hale gelebilmektedir. Uyuşturucu unsurlar ve alkolle çaba konusunda uzman olan Nick Hickmott, şöyle diyor:
“Burundaki kıkırdak dokusunun ziyan görmesi ekseriyetle yıllar yılı, yüksek sıklıkta kokain tüketen şahıslarda görülüyor. Lakin kısa mühlet içerisinde çok ağır tüketimi de, birkaç ay içerisinde bu çeşit bir soruna sebep olabilir. Kokainin yavaş yavaş burna ziyan verdiği konusunda rastgele bir kuşku bulunmuyor. Ne kadar çok kullanırsanız, risk ve ziyan da o kadar artıyor.”
BURUN DELİNMESİ DE YAŞANABİLİYOR
Burun çökmesi olayı daha ileri seviye kullanımlarda yaşansa da, septal perforasyon (burun delinmesi) genel olarak çok süratli bir halde gelişebilir ve kimi vakit kokain ile bağlantılı problemlere ilişkin başka semptomlar belirmeden oluşabilir.
DELİNEN BURNU DÜZELTMEK MÜMKÜN MÜ?
Bu çeşit meseleleri düzeltmenin tek yolu, kokain kullanımının bırakılması ve sonrasında gelen, ekseriyetle yıllar uzunluğu sürecek olan burun ameliyatlarıdır. Birçok durumda burun ameliyatı, birey en az 9-12 ay boyunca kokainden uzak durduğu gösterilebilirse yapılmaktadır. Septoplasti ameliyatı ile burun delikleri ortasında bulunan septum düzeltilir ve columella ismi verilen deri katmanı tekrar inşa edilir.
Septoplasti sırasında burun deliğinin içine yanlışsız bir kesik açılır ve kemik ve/veya kıkırdak doku kesilir ve bu doku yer değiştirilerek yanlışsız duruma gelmesi sağlanır. Columella dokusunu tekrar inşa etmek içinse hastanın yanağından yahut alnından deri alınması gerekebilir. Sonrasında dudak altından ve burun ucundan açılan kesiklerle yeni columella derisi uygun bir halde yerleştirilir.
Sonuç olarak kokain, birçok başka nedenle de kullanılmaması gereken, tehlikeli bir narkotik husustur; kısa müddetli kullanımı bile geri dönüşü olmayacak fizyolojik ziyanlara neden olabilir.
Kaynak: Evrim Ağacı
Cumhuriyet
