Prof. Dr. Dilhan Ezer Eryurt , Ay’a inilmesine yarayan prensiplere yaptığı katkı nedeniyle 1969 yılında ‘NASA Apollo Muvaffakiyet Ödülü’ne layık görülmüş. Basına yansıyan bir fotoğraf karesinde Eryurt, ABD’li meslektaşlarıyla görülüyor.
Türk bilim insanı Dilhan Eryurt, 60 yıl evvel Güneş’in ve yıldızların evrim çalışmalarına katkıda bulunurken, NASA’da misyon alan birinci Türk bayanı olmuş ve Ay’a İniş Projesi’ne olan katkılarından Apollo Ödülü’nü kazanmıştı.
1961-1973 yıllarında NASA’da vazife alarak bu kurumdaki birinci Türk bilim bayanı olan Eryurt, ODTÜ’de astrofizik anabilim kısmını kurmuş ve 1988-1993 yıllarında ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi dekanlığını yürüttü. Çalışmaları, 1969 yılında Ay’a İniş Projesi’ne olan katkılarını temsil eden Apollo Mükafatı ile, 1977 yılında ise TÜBİTAK Bilim Mükafatı ile onurlandırıldı.
NASA’DA ÇALIŞAN BİRİNCİ TÜRK BAYANI
Eryurt, 1961-1973 yılları ortasında NASA’da vazife yaptı. Akabinde Türkiye’ye dönerek ODTÜ’de astrofizik anabilim kolunu kurdu.
Eryurt, birinci olarak 1959’da Milletlerarası Atom Güç Ajansı’nın bursuyla Kanada’ya giderek iki yıl çalıştı.
Akabinde ABD’ye giden Eryurt, birtakım üniversitelerde vazife yaptıktan sonra NASA’ya bağlı Goddard Uzay Araştırma Enstitüsü’nde misyon aldı; güneşin tarihi üzerine araştırmalar yaptı.
ENSTİTÜDEN ÇALIŞAN TEK BAYAN ASTRONOMDU
Bu devirde Goddard Uzay Araştırma Ensitütüsü’nde çalışan tek bayan astronomdu.
Ay’a birinci iniş için yaptığı çalışmalar nedeniyle 1969’da Apollo Muvaffakiyet Mükafatı ile ödüllendirildi.
Eryurt, 13 Eylül 2012’de Ankara’da geçirdiği bir kalp krizi sebebiyle hayatını yitirdi.
Google, geçtiğimiz Temmuz’da Eryurt’u anmak için Doodle hazırlamıştı.
Prof. Dr. Erhan Karaesmen’in gazetemizin Olaylar ve Görüşler köşesinde kaleme aldığı yazısında Eryurt için şunları kaydetmişti:
“Apollo Projesi’nin uygulamaya geçmesiyle birlikte müşahede ve bulguların kıymetlendirilmesi evresinde bir üst yönetici olarak yeniden oradaydı. Eşsiz alçakgönüllülüğü, aileden gelen geniş kültürü ve hayat terbiyesi onun NASA üzere çok alkışlanacak bir referansı hiç övünç kaynağı yapmaksızın bir kenarda tuttuğunu büyük takdirle gözledik. Bir üstün bilim insanına hürmet sunuşu notlarını bitirirken kendi çok değişik yaratıcı zekâsının, ailesi ve bilhassa kendisi de çok iyi yetişmiş bir Atatürk devri aydını olan Abidin Ege tarafından kuvvetle özendirici takviye sağlandığını hatırlatmalıyız.
Abidin Bey’in 1940’larda Dilhan kızına yazdığı yüreklendirici ve özendirici bir mektubu, çok uzun yıllar sonra ODTÜ Matematik Kısmı mezunlarımızdan Melek Şener’in teyzesinin anısına düzenlenmiş bir kız çocuklarını eğitime özendirme toplatısında okuduğunda tüm katılanların dokunaklı heyecan duygusu yaşadığı bilnmektedir.
Prof. Dilhan Eryurt NASA’daki Goddart Uzay Araştırma Enstitüsü’ndeki bir meslektaşı ile Apollo vazifesi üzerine konuşurken, 1960’lar.
Kısaltılmış olarak gök bilimi ve uzay bilimi sözcükleriyle betimlemeye çalışılan astrofizik çok ileri ve çapraşık bir dokuya sahip bir bilim kolu olarak bilinir. Dilhan Hoca’nın ülkemizde ve dünyada sahip olduğu büyük saygınlığın matematik çözümlemelerdeki ustalıktan kaynaklandığı bilinirdi.”
Cumhuriyet
