BBC
Yapılan bir araştırma sonucunda; beşerler, şempanzeler, papağanlar ve kargalar üzere mürekkep balıklarının da kendi kendini denetim etmek için evrimleştiği sonucuna ulaşıldı.
Mürekkep balıklarının daha iyi bir ödül için hazlarını erteleme özelliğinin olduğu sonucuna varılan araştırma salı günü Proceedings of the Royal Society B mecmuasında yayımlandı.
Araştırmanın başyazarı Alexandra Schnell tarafından kaleme alınan yazıda mürekkep balıklarına Marshmallow deneyinin uyarlanmış bir versiyonu uygulandığı belirtildi.
Marshmallow deneyi, Stanford’lu psikolog Walter Mischel tarafından yapılmış bir hazzı erteleme testi. Testte çocuklara bir ödül sunulur ve şayet bu mükafatı o anda almazsa tıpkı mükafattan bir tane daha verileceği söylenir.
ULAŞAMADIĞI HAZNEYE HİÇ GİTMEDİ BİLE
Yapılan deneyde mürekkep balıklarına farklı biçimlerde farklı görsel işaretleri olan hazneler sunuldu.
Birinci işaret, haznenin içine yiyecek konduğu anda belirecek ve mürekkep balığının yönelmesiyle haznenin ağzı açılacaktı. Böylece mürekkep balığı yiyeceği çabucak yiyebilecekti.
İkinci işaret de yiyecek kondığu anda belirecekti fakat birincisinden farklı olarak hazne ağzının açılmasında bir müddet gecikme olacaktı.
Bir başka işaret ise mürekkep balığının mükafatı yemesini engelleyen fazladan plastik bir mahzurun olduğu hazneye konuldu.
Hazneler sunulup yiyecekleri gördüğünde mürekkep balığı tüm haznelere de saldırdı. Lakin vakitle her haznenin kendine has kuralları olduğunu anladı.
En sonunda ise mürekkep balığı “ulaşılamaz” hazneye yaklaşma zahmetine bile girmedi zira yiyeceğe asla erişemeyeceğini öğrendi.
50-130 SANİYE ORTASINDA BEKLEYEBİLDİ
Bu testin akabinde bu sefer test birinci iki hazneyle yapıldı. Yiyeceğin çabucak alındığı hazneye mürekkep balığının ikincil yiyeceği; ertelemenin olduğu hazneye ise birincil yiyeceği kondu.
Mürekkep balığı daha çok tercih edeceği yiyecek için 50 saniyeden 130 saniyeye kadar duyduğu hazzı geciktirip beklemeyi başardı.
Bu muvaffakiyetin şempanzeler, kargalar ve papağanlar üzere büyük beyinli omurgalılarla karşılaştırılabileceğini söyleyen Schnell, deneyle mürekkep balıklarının esnek bir halde özdenetim uygulayıp uygulamadıklarını görmek istediklerini belirtti.
Kimi primatların ve kuşların bu cins ileri seviye özdenetimleri alet kullanma hünerleri ya da toplumsal alakaları sebebiyle gösterebildiklerini söz eden Schnell bu münasebetlerin mürekkep balığı için geçerli olmadığını söyledi: “Onlar toplumsal değiller ve alet kullanmıyor.”
Bunun yerine, mürekkep balıkları verimliliğini üst seviyeye çıkarmak için özdenetim konusunda evrimleşmiş olabilir.
Schnell bu mevzu için şunları söyledi:
“Uzun müddetlerini av olmamak için kamufle olarak geçirirler. Neredeyse hareketsiz kalırlar. Böylelikle avcıların onları bulmasını önleyebilirler. Yiyecek aradıklarında bu kamuflaj bozulur ve avcılarına maruz kalırlar.
“Öz kontrollerinin bunun bir sonucu olarak evrimleşmiş olabileceğini düşünüyoruz. Böylece daha iyi kaliteyi seçmek için bekleyerek yiyecek aramayı optimize edebilirler.”
Cumhuriyet
