“Haydi dünyanın önde gelen seslerini dinleyelim.” Bu yıl 30. yıl kutlamasıyla 1 Ağustos’ta açılışını yapan Medellin Memleketler arası Şiir Festivali’nin öz kelamı bu. 103 ülkeden davetli 200 konuk ile dünyanın şiiri, lisanı akşam vakitleri konutlarımızı şenlendiriyor.
Her kıtadan güçlü şairleri izlediğimiz açılış merasimine, birinci günlerdeki Afrika temalı oturumlara bakarak, 10 Ekim’e kadar bizi kıtadan kıtaya gezdirecek bir şenliğin beklediği görülüyor. Tam bir şiir bayramı lakin iletilen bir dolu üzüntü de var. Her bölgenin kendine mahsus sorunu, tüm dünyanın da ortak problemleriyle birlikte. Şiir zira şahittir, değiştirme gücü olan bir gözcü.
PIRIL PIRIL, IŞIL IŞIL…
Medellin kentinin değil çehresini hücrelerini şiirle değiştirmeyi hedeflemiş, değiştirmiş bu şenlik, dünya şiir etrafında şairler ortasında da konuşulan bir efsanedir. “En az üç bin kişinin, ergeninden yaşlısına, bayanlı erkekli, pırıl pırıl, ışıl ışıl bir insan topluluğunun, açılışta beş saat, kapanışta daha da uzun süren bir şiir dinletisini, derin bir sessizlik içinde, sonra yalnızca alkışlarla değil, kimi sefer çığlıklarla, övgü haykırışlarıyla hislerini belirterek izlemeleri kolay kolay inanılacak şey değil…” diyor değerli Ataol Behramoğlu 2011 tarihli bir yazısında amfi tiyatroda yapılan okumalar hakkında. Bu türlü bir buluşma şiirin insanlık üzerindeki gücü ismine bir ispat.
Medellin’in ayrıyeten, şenliğin kurucusu şair Fernando Rendon’un başını çektiği “Dünya Şiir Hareketi”nin (World Poetry Movement) de merkezi olması şaşırtan değil. Rendon ile dünya şiir hareketlerine ait yazışmalarımızda sık sık vurguladığımız üzere “Biz şairler büyük bir aileyiz”, şiir ise daha birçoklarını en birçoklarını söyler, “İnsanlık büyük bir aile”. Bizler, hepimiz fakat öncelikle sözcüğün sihrini taşımayı üstlenen şiir insanları bu ailenin karanlık günlerine ışık tutmaktan bilhassa sorumludur.
Aydınlık günlerini de mümkün en uzun uzaklığa taşımaktan. Şenlik de bu yılki davetinde “İnsan toplumunun çözümlenmemiş meseleleri üzerine yeni yollar ışıklandırmak için” diyor, “ağır kaideler altında bulunan, kaygıyla salgınla mevtle gayret eden beşerler ortasında şiiri yaygınlaştırma inisiyatifini keşfetmek ve şairler, sanatkarlar, akademisyenler, bilim insanları, “Alternatif Nobel Ödülü”nün sahipleri ortasında canlandırıcı bir diyalog yürütmek amacıyla” 30. yılını kutladığını ekliyor. Şimdiye kadar konuk olan şairlere, şiirlerine, sorulan sorulara karşılıklara bakılırsa, bu yeniden efsane olacağı açık sanal buluşma emeline ulaşacak.
Birinci konuk kıta Afrika ülkelerinden okunan şiirler, sorulara verilen karşılıklar, görüntülerin altına yazılan yorumlara da bakılırsa izleyicilerin içinde nokta atış haykırışlar oluşturdu. Güney Afrikalı Katleho Kano, şiirlerinden yola çıkılarak sorulan, bayan ve şair olarak karşılaştığı meselelere ait soru üzerine çoklu özgürlük uğraşı verdiğini söyledi.
Ülkesindeki bayanlar bir yandan ekonomik özgürlük kazanmaya çalışırken bir yandan da “Afrikalı siyahi kadın” olarak “tam bir insan” üzere kabul edilme özgürlüğünün savaşımında. Tıpkı vakitte erkek şiddetine karşı yaşama hakkı özgürlüğünü sağlamak için uğraş ediyorlar. Cinsel temelli şiddete ait öbür ülkelerle işbirliği yapmanın yolunu arıyorlar.
Güney Afrika’da yazılan şiirlerin birden fazla dehşet duymadan hayatta kalmak isteyen bayanlar hakkında. Şair olarak ise işinin çok sıkıntı olduğunu belirten Kano’ya nazaran, rap müzikle kendilerini tabir eden gençler şiir sevmiyor, toplum da şiirden çok uzak. “Yine de yılmamak şart” dedi Kano, “harika işler üreterek hem istediğimiz hem de insan evladı olarak muhtaçlık duyduğumuz özgürlükleri kazanmak için devam etmek gerek”.
Liberyalı Patricia Jabbeh Wesley ise evvelce hikaye de yazıyormuş, savaş gelip onu ve yakınlarını bulunca yalnızca şiir yazmaya karar vermiş. “Çünkü şiir benim gücümdü” diyor, “gördüklerimin şahididir şiir, ben gittiğimde bu denli kitapta hepsi duracak, bu şiirler sayesinde olanlar bilinecek”.
Nijeryalı Ayo Ayoola-Amale da okumasına “Ben Afrika’yım! Ben Afrika’yım! Güçlü örgülü kil renklerinin altında barınan süslenmemiş gerçek ve güzellik” diyerek başlıyor; sonlara hakikat ise “Ben Afrika’yım! Ben Afrika’yım! Günahlardan alçak adamlarla haberim oldu erkek akrabalarımla değil!” diye haykırıyor.
ŞİİR DİNLEMEK…
Birkaç gündür Afrika şiirleri konutlarımızın içine bu türlü girmekte işte, yüksek perde derin diyez, kalbimizi çarpa çırpa. Bakalım öbür kıtalar nasıl gelecek?.. Kalbi hızlandıran sevinçli sihirler de çok elbette buluşmalarda, örneğin açılış gecesinde dünyanın lisanı ortasında Azerbaycan’da konuşulan hoş Türkçemizi işitmek, Ramiz Rövşen’den şiirler dinlemek çok keyifli, heyecan vericiydi: “Gökyüzü Taş Saklamaz – Hele ki, başına gözüne kıymaz / Attığın taşları saklar gökyüzü / Attığın taşları tutup elinde / Seni yıllar uzunluğu yoklar gökyüzü”… Şenliğin geçmiş kayıtlarını da canlı oturumlar üzere https://www.facebook.com/festivalpoesiamed yahut https://
www.youtube.com/user/revistaprometeo adresinden izleyebilirsiniz. Ayrıyeten Ataol Behramoğlu ile şahsımın da Avrupa kıtasından Türkiye konuğu olacağı oturumun 6 Eylül 2020, saat 18.00’deki canlı yayınına katılabilir, yayın sırasında yorumlarda bulunabilir, sorular sorabilirsiniz. Gelirseniz ne hoş olur, birlikte nasıl iyilikli.
Cumhuriyet
