Libya’da, ülkeyi yıl sonunda yapılacak seçime götürecek Başkanlık Konseyi’ne beklentilerin tersine Akile Salih-Fethi Başağa ikilisinin oluşturduğu liste seçilemedi. Ülkede birliğin yine sağlanması için birinci kritik kademeyi yeni kurulacak hükümeti Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin onaylanması basamağı oluşturacak. Libya’da bir müddettir Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda sürdürülen süreksiz hükümet kurma çalışmalarında evvelki gün kritik bir basamak geçildi. Libya’daki 74 farklı bölgeden gelen birer temsilcilerden oluşan Libya Siyasi Diyalog Forumu (LSDF), İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan oylamada, ülkeyi aralık ayında yapılması planlanan seçime götürecek süreksiz hükümeti oluşturacak 4 kişilik Başkanlık Kurulu üyelerini belirledi.
Liste metoduyla yapılan seçimde Hafter’in müttefiki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih’in Başkanlık Kurulu lideri, Trablus merkezli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın da başbakan adayı olduğu liste 34 oyda kalırken Muhammed Menfi’nin kurul lideri, Abdülhamit Dilbeybe’nin başbakan adayı olduğu liste 39 oy alarak oylamayı kazandı. Dilbeybe, 3 hafta içinde bakanlar şurasını belirleyecek ve hükümet, Trablus merkezli yüksek kurul ve Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi tarafından onaylandıktan sonra misyona başlayacak. Bu onayın gerçekleşmemesi durumunda ise onay yetkisi, Başkanlık Konseyi’ni belirleyen LSDF’ye geçecek.
HAFTER’İ DESTEKLEYEN AŞİRETTEN
Oylamayı Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih ile UUH İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın listesinin kazanmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Mısır’la yakın diyaloğu bulunan Salih ile Türkiye’ye yakın isimlerden Başağa’nın listesi, siyasi yorumcular tarafından Libya konusunda Türkiye-Mısır uzlaşısının listesi olarak görülüyordu. LSDF’deki seçim, Negatif ve Dilbeybe’nin kazandığı bir oylamadan çok Salih ve Başağa’nın kaybettiği bir seçim olarak yorumlandı. Libya Başkanlık Kurulu Başkanlığı’na seçilen Aksi, Aralık 2018 ile Aralık 2019 ortasında Libya’nın Atina Büyükelçiliği’ni yaptı. Libya UUH’nin Türkiye ile yaptığı deniz yetki alanlarının sonlandırılması mutabakatının akabinde Yunanistan’ın istenmeyen adam olarak ilan etmesiyle Libya’ya geri dönen Aksi, Tobruk’taki Menf aşiretinden geliyor. Aşiretlerin siyaset üzerinde belirleyici rol oynadığı Libya’da Menfi’nin Trablus merkezli UUH içinde siyaset yapmasına rağmen aşiretinin Hafter’i desteklediği belirtiliyor. Dilbeybe ise Misrata doğumlu bir işadamı. Libya’daki en büyük inşaat şirketlerinden birinin sahibi olan Dilbeybe’nin, Libya iç savaşından evvel ülkede Türk müteahhitlerle de ortak işleri olduğu tabir ediliyor. Libya’da yeni Başkanlık Konseyi’nin belirlenmesine Türkiye, Mısır ve ABD’nin de ortalarında bulunduğu memleketler arası aktörlerden dayanak gelirken Rusya dün de sessizdi.
HAFTER KONUSU KİLİT DEĞERDE
Türkiye’nin Trablus Büyükelçiliği misyonunu de yapmış olan emekli büyükelçi Uluç Özülker, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, Libya’da Türk askeri varlığının geleceği konusunda yeni hükümetin tutumunun belirleyici olacağını belirtti. Libya’da seçime giden süreçte taraflar ortasında tüm yabancı güçlerin ülkeden ayrılması üzerinde sağlanan uzlaşı doğrultusunda buradaki Türk askeri varlığının da gündeme geleceğine dikkat çeken Özülker, şu değerlendirmeyi yaptı: “Son periyotta Trablus’un ve UUH Başbakanı Fayez Sarraj’ın Libya’daki Türk askerlerinin durumu konusunda sesleri farklı çıkmaya başlamıştı. Türk askerinin kendi talepleriyle orada olduğunu kabul etseler de ülkedeki tüm yabancı güçlerin çıkması konusunda ABD başta olmak üzere milletlerarası aktörlerden gelen açıklamalar paralelinde bir tavra girme havasındaydılar. Türkiye’nin Libya’daki mevcudiyetini yeni hükümetin hangi ölçüde kabul edip etmeyeceğine bakmak gerekiyor. Bunun biraz da Hafter’in vereceği reaksiyona bağlı olduğunu düşünüyorum. Esasen bu hükümetin Libya’nın tümünde hâkim olması için Hafter’in statüsünün de belirlenmesi gerekiyor. Sarraj gitti, yeni hükümet kurulacak lakin Hafter hala oradadır. Libya’da işleyen süreçte bilinmeyen birçok şey var. Optimist olmakta yarar var lakin burada ihtiyatlı bir biçimde iyimser olmak gerekiyor.”
FEDERASYON TİPİNE YÖNELİM
Yeni Başkanlık Konseyi’nin belirlenmesinin ülkedeki birliğin sağlanması açısından kıymetine dikkat çeken Özülker, “BM öncülüğünde Cenevre’de sürdürülen müzakerelerde federasyon tipi bir Libya’ya yönelinmekte olduğuna dair görünüm var. Ama bu seçimlerle birliğin sağlanması ihtimali masada tutulabiliyor. O bakımdan bu seçimlerin yapılabilmiş olması olumludur. Ancak seçimdeki bıçaksırtı sonucu da görmek gerekiyor. Bu sonucun istikrarı hangi ölçüde sağlayabileceği tartışmalıdır” sözlerini kullandı.
Cumhuriyet
