Getty Images
Türkiye’de kripto para borsası Thodex’in kurucusu ve yöneticisi Faruk Fatih Özer’in yaklaşık 2 milyar dolarla yurtdışına kaçtığı savları sonrası soruşturma açıldı.
Thodex olayı, kripto paranın 12 yıllık kısa tarihinde yaşanan en büyük dolandırıcılık olayları ve ‘saadet zinciri’ şemalarını akla getirdi.
Dünyanın en büyük 5 kripto para dolandırıcılık öyküsünü derledik:
ONECOİN VE KAYIPLARA KARIŞAN ‘KRİPTO KRALİÇE’
OneCoin, kripto paranın tarihindeki tahminen de en sıradışı dolandırıcılık olayıydı.
2016 yılında Dr. Ruja Ignatova, Bitcoin’e rakip bir kripto para ünitesi geliştirdiğini ilan ettiğinde binlerce kişiyi peşinden sürüklemişti. Kendisine “Kripto Kraliçe” unvanını layık gören 36 yaşındaki iş bayanının sloganı bir epey iddialıydı:
“2 yıl sonra kimse Bitcoin’den bahsetmeyecek bile.”
BBCIgnatova, geliştirdiğini söylediği OneCoin kripto para ünitesinin, “Bitcoin’in sonunu getireceğini” öne sürdüğünde, dünyanın birinci ve günümüzde de en bilinen para ünitesi Bitcoin’in pahası birkaç yüz dolara çıkmıştı. Heyecanlı yatırımcılar Kripto Kraliçe’nin “devrim” hayalinin modülü olmayı umdu.
Ağustos 2014 ve Mart 2017 yılları ortasında Pakistan’dan Brezilya’ya, Kanada’dan Norveç’e ve hatta Filistin’e , onlarca ülkeden yaklaşık 4 milyar euro OneCoin’e aktı.
OneCoin büyürken, Ignatova dünyanın farklı yerlerinde görkemli gösteriler yapıp yatırımcı çekiyor, servetinin tadını çıkarıyordu.
Bulgaristan’da milyonlarca dolarlık meskenler almış, lüks yatı Davina’da büyük partiler veriyordu. Lakin bu gösterişin gerisinde biriken meseleler vardı. Yatırımcılar OneCoin’in öbür para ünitelerine çevrilmesine müsaade veren sistemin kurulması daima ertelendikçe kaygılanmaya başladı.
Ekim 2017’de Portekiz’de yapılacak büyük bir aktiflikle tüm tasalara cevap verileceği açıklandı lakin Dr. Ruja ortaya çıkmadı. Telefon ve bildirilere da cevap vermiyordu. Dr. Ruja milyarlarca euro ile sırra kadem basmıştı. Ortada rastgele bir kripto para ünitesi falan da yoktu.
Dr. Ruja’nın yerine geçen ağabeyi Konstantin Ignatov 2019’da ABD’de bir havalimanında gözaltına alındıktan sonra, dolandırıcılık ve kara para aklama dahil kendisine yöneltilen suçlamaları da kabul etti. “Kripto Kraliçe” hala kayıp.
- Kripto Kraliçe: Ruja Ignatova, dünyanın en büyük vurgunlarından biri sonrası nasıl milyarlarca euro ile kaçtı?
PLUSTOKEN
En ünlü kripto “saadet zinciri” öykülerinden bir oburu, başta Çinli ve Koreli yatırımcılar olmak üzere 4 milyondan fazla kişinin parasını çalmakla suçlanan kripto cüzdan PlusToken.
2018’de kurulan PlusToken, Asyalı yatırımcılara %9 ile %18 ortası aylık getiri imkanı sunuyor, toplumsal medyayı faal kullandığı üzere potansiyel yatırımcı ile yüzyüze görüşmelere de vurgu yaparak fark yaratmaya çalışıyordu.
PlusToken reklam ve afişleri de duvarlara asıldıkça, her şeyin yasal olduğu havası verilerek yatırımcıya inanç aşılanıyordu.
Getty Images2019’da kârlarını platformdan çekmekte zorlanan müşteriler endişelenmeye başladı. Kısa müddet sonra PlusToken grubunun, en büyük para üniteleri Bitcoin, Ethereum ve EOS dahil farklı kripto para ünitelerinden yaklaşık 3 milyar (3 milyar dolardan fazla) ile kayıplara karıştığı anlaşıldı.
Artlarında bir de not bırakmışlardı: “Üzgünüz, kaçtık.”
Bloomberg’in haberine nazaran PlusToken’ın yaratıcısı Chen Bo dahil 14 kişi, 120 bin yuandan (18 bin dolar) 6 milyon yuana (900 bin dolar) kadar para cezası aldılar.
BİTCONNECT
2016’da ortaya çıkan şirketin bir yıl sonra piyasaya sürdüğü ve kısa müddette pahasını artıran Bitconnect, bir devir en tanınan 10 kripto para ortasındaydı.
Bitconnect aslında kullanıcıların Bitcoin verip Bitconnect aldıkları bir ödünç alma platformuydu.
Getty ImagesBeincrypto internet sitesine nazaran kullanıcılara ödünç verdikleri Bitconnect sayısına nazaran daha fazla günlük faiz ve getiri sunan sistem, bugün “kripto para kesiminin Çiftlik Bank yapısı” olarak da biliniyor.
2018 yılında Texas Menkul Değerler Şurası, şirketin bir saadet zinciri olduğu söylentilerini doğrulayarak şirketi durdurma tarafında karar aldı. Karar sonrası Bitconnect fiyatı evvel yüzde 92 düştü sonra da sıfıra indi.
Bitconnect’in toplam 2,5 milyar dolardan fazla para topladığı düşünülüyor.
- ‘Sahte Elon Musk hesabından paylaşılan Bitcoin iletisine inanıp 560 bin dolar kaybettim’
BİTCOİN SAVİNGS & TRUST
ABD’nin birinci kripto para saadet zinciri şemalarından biri sayılan Bitcoin Savings & Trust, 2011 ve 2012 yılları ortasında ortaya çıktığında yatırımcılara haftada yüzde 7 oranında getiri vadetti.
“Korsan” lakabıyla bilinen Trendon Shavers’ın başında olduğu şirket Bitcoin sattığını söylüyor, daha fazla likiditeye gereksinim duyduğu gerekçesiyle yatırımcıdan Bitcoin satmasını istiyordu.
ReutersTrendon Shavers2013 yılında Bitcoin Savings & Trust’ın saadet zinciri olduğu savıyla yakalanan Trendon Shavers yatırımcıları dolandırmakla suçlanarak 18 ay mahpus cezasına çarptırıldı.
PİNCOİN VE İFAN
Çağdaş Tech şirketinin yönettiği iki farklı ICO yani “ilk coin arzı” (Initial Coin Offering) olan Pincoin ve iFan üzerinden yatırımcılara bir ay içinde yüzde 40 çıkar vadediliyordu.
Merkezi Vietnam olan Çağdaş Tech, Asya ülkelerinde yüz yüze etkinlikler düzenleyerek yatırımcıyı kendine çekiyordu.
Getty ImagesMedyada yer alan haberler sonrası Çağdaş Tech’in bir saadet zinciri şeması olduğu tezleri kuvvetlendi ve şirketin Vietnam’daki ofisi önünde geniş protestolar düzenlendi.
Şirket yöneticilerinin yatırımcılardan 660 milyon dolardan fazla para çaldıkları belirtiliyor.
Cumhuriyet
