Reuters
İngiltere’de bilim insanları, mutasyon geçirmiş yeni koronavirüs çeşidinin, salgının seyri ve yeni geliştirilen aşıları nasıl etkileyeceğini anlamaya çalışıyor.
Mutasyon geçirmiş virüsün, bilhassa İngiltere’de hadise sayılarının süratle artmaya başladığı bölgelerde tespit edilmesi, virüsün son mutasyonla birlikte daha bulaşıcı hale geldiği kaygısını de doğurmuş durumda.
Sıhhat Bakanı Matt Hancock, yeni çeşidin farklı mutasyonları olduğunu ve ülkede hadiselerin en süratli halde arttığı güney bölgelerinde tespit edildiğini açıkladı.
Hancock’a nazaran birinci tahliller, yeni cinsin mevcut varyasyonlarından daha süratli yayıldığına işaret ediyor. Hancock, yaklaşık 60 belediyenin hudutları için binden fazla hadisenin tespit edildiğini ve yeni çeşidin süratle yayıldığını söyledi.
YENİ TIP DAHA MI TEHLİKELİ?
Yeni cinsin, şimdi öteki Sars-CoV-2 koronavirüslerinden daha ölümcül olduğuna dair bir bulgu yok.
Bunun hastalığın belirtileri ya da mühleti ve yük derecesindeki farklılıklarla ilgisi olup olmadığının yeni toplanan ek bilgilerin tahlilinden sonra ortaya çıkacağı umuluyor.
Bu maksatla, ‘Covid-19 Genomics UK’ isimli bilimsel çalışma kümesi, tespit ettiği yeni çeşidin ülke içinde nasıl hareket ettiğini izlemeye başladı. Küme, koronavirüs olaylarının yaklaşık yüzde 10’undaki genetik kodları inceliyor.
NEDEN DAHA SÜRATLİ YAYILABİLİR?
Virüsler her vakit mutasyona uğrayabiliyor. Birçoklarının çok az tesiri var. Ya da hiçbir tesiri yok. Kimileri ise virüsü engelliyor ve bu mutasyonların ortadan kalkmasını sağlıyor. Lakin mutasyonların virüsün daha süratli yayılmasına yol açması mümkünlüğü var.
Uzmanlara nazaran yeni cinsin, virüsün hücrelere tutunmasını sağlayan dikensi proteininde birden fazla mutasyonu var. Bilim insanları buna ‘silinme’ diyor. Son örnekte proteindeki iki amino asidin olmadığı ve bunun da yayılmayı hızlandırabileceği belirtiliyor.
Bu ‘silinme’ bahar aylarından sonra düşük düzeylerde öbür ülkelerdeki koronavirüslerde de görüldü. Yeni çeşidin İngiltere’nin güneyinde Ağustos ve Eylül aylarında yayılmaya başladığı tespit edildi.
Birebir ‘silinme’, Cambridge’te bağışıklık sistemi düşük bir hastadan alınan örneklerde de görüldü.
Getty ImagesBu kişi, diğer bir hastadan alınan ve antikor içeren kan plazmasıyla tedavi edilmeye çalışıldı.
Hasta sonunda hayatını kaybetti. Tedavi sırasında mutasyona uğrayan virüsün antikorlara karşı daha dirençli hale gelmiş olabileceği belirtiliyor.
Cambridge Üniversitesi’ne bağlı İmmünoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü’nden klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Ravi Gupta şunları söyledi:
“Virüsün kaçmaya başladığı bir sistem olduğunu düşünüyoruz. Bunu araştırmamız gerekiyor. Uzun vadede bunun tesirinin ne olacağını bilemiyoruz. Bu yüzden risk alamayız. İnsanları daha hasta etmesini beklemiyoruz. Lakin salgının denetim altında tutulmasını zorlaştırabilir” dedi.
Getty ImagesAŞILARI NASIL ETKİLEYECEK?
Virüsler mutasyona uğradığı için her vakit mevcut aşılara karşı dirençli bir çeşidin ortaya çıkması ihtimali var.
Covid aşılarının birçok, dikensi proteinlerine yapışarak virüsü etkisiz hale getiren antikorlar üretiyor.
Virüsün yüzeyi bu dikensi proteinlerle kaplı. Virüs bunların yardımıyla insan hücresine giriyor.
Yeni çeşitte olduğu üzere dikensi protein mutasyona uğrarsa, virüsün dikensi proteininin eski versiyonlarının kullanıldığı aşıların oluşturduğu antikorlardan kaçabileceği belirtiliyor.
Ama uzmanlara nazaran burada iki nokta değerli.
Birincisi, aşıların virüse farklı açılardan saldıran bir dizi antikor üretiyor olması. Bu nedenle virüsün hepsinden bir anda kaçması güç.
İkincisi ise büyük mutasyonların, virüsün insan hücrelerini enfekte etme kabiliyetini etkilemesi mümkünlüğü. Genetik bilimciler ‘aşı kaçağı’ ismini verdikleri olguya karşı virüsü izliyorlar.
Dünyanın en tehlikeli patojenlerinin araştırıldığı Porton Down ve bir dizi laboratuvarda yeni çeşidin bir tehdit oluşturup oluşturmayacağıyla ilgili inceleme yürütülüyor.
Getty ImagesVirüsün dirençli bir hale gelecek biçimde mutasyona uğraması halinde, aşılarda küçük değişiklikler yapılarak tekrar tesirli hale gelmelerinin sağlanabileceği söz ediliyor.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) Acil Durum Programı Yöneticisi Dr. Michael Ryan, virüsün yeni tıbbın varlığından haberdar olduklarını söyledi.
“Aslında bu çeşit bir evrilme ve mutasyonlar epey yaygın” diyen Dr. Ryan şöyle devam etti:
“Ancak Danimarka’daki vizonlarda ve daha evvel görülen öbür mutasyonlarda olduğu üzere birtakım sorulara cevaplar bulmamız gerekiyor. Bu, virüsü daha ağır hale getiriyor mu? Virüsün daha süratli bulaşmasına yol açıyor mu? Teşhisi etkiliyor mu? Aşının aktifliğini değiştiriyor mu? Bu soruların şimdi hiçbirinin karşılığını bilmiyoruz.”
Cumhuriyet