PA Media
Okullar, üniversiteler, işletmeler açılıyor ve koronavirüs hadise sayılarında büyük artış görülüyor. Kış ayları yaklaşır, hava biraz daha soğur ve kapalı yerlerde daha fazla vakit geçirmeye hazırlanırken, kendimizi koronavirüse karşı nasıl koruruz? Koronavirüs soğuk havalarda nasıl davranıyor ve bu kış kendimizden nasıl uzak tutabiliriz?
Uzmanlar, koronavirüsün neden olduğu Covid-19’un mevsimsel bir hastalık olup olmadığı konusunda şimdi kararsız fakat İngiliz Daily Telegraph gazetesine konuşan Reading Üniversitesi’nden Viroloji Profesörü Ian Jones, grip üzere öteki teneffüs hastalıklarının yaz aylarında daha az yayıldığını söylüyor.
VİRÜS KIŞ AYLARINDA TESİRLİ
Profesör Ian Jones “Bunun nedeni, nefesteki su damlacıklarıyla yayılmaları. Bu damlacıklar daha sıcak, kuru şartlarda ve daha çok UV ışığı altında daha çabuk kuruyor. Karşıtı de virüslerin daha çabuk yayıldığı kış ayları için geçerli” diyor.
Birtakım araştırmacılar, koronavirüsün soğuk iklimlerde daha iyi geliştiğini söylüyor ve hastalığın Avrupa’da daha sıcak iklimlere nazaran daha büyük hasar vermesine dikkat çekiyorlar.
İngiltere dahil, sekiz Avrupa ülkesinde Covid-19’dan hastaneye yatan 7 bin kişinin datalarına nazaran, sıcaklıktaki her bir derece atış, vefat oranının kabaca yüzde 15 düşmesini sağlıyor.
ReutersLakin uzmanlar, mevsimsel hadise artışlarının soğuk havadan çok, virüsün davranış biçimine bağlı olduğu görüşünde.
Bath Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Dr. Antrew Preston, “Kapalı yerlere geçilmesi, büyük ihtimalle kış aylarındaki bulaşma artışının ardındaki en büyük itici güç” dedi.
KAPALI YERLERDE NASIL İNANÇLA BULUŞABİLİRİZ?
Gereğince havalandırılmayan kapalı yerler en riskli ortamlar olarak görülüyor.
Southampton Üniversitesi’nden kamu sıhhati uzmanı Dr. Michael Head, “Bulaşı zincirinin başlangıcı, sıklıkla publar ya da barlar üzere kalabalık, kapalı yerler. Uygun havalandırılan, toplumsal aralığın korunduğu ve çok gürültülü olmayan yerleri seçin. Londra ve Japonya’da yapılan araştırmalar, irtibat kurmak için insanların bağırdığı yerlerde bulaşmanın daha çok olduğunu gösteriyor” dedi.
El yıkamak ve maske takmak hala kapalı yerlerde kendinizi muhafazanın en iyi yolları olarak bedellendiriliyor.
İngiltere’de açık yerlerde maske zarurî değil lakin İtalya’nın geneli ve Fransa’nın kimi yerlerinde, dışarıda maske de artık zarurî. Uzmanlar maskelerin nemlendiği takdirde, dışarıdaki bakterileri durdurmayacağı, giyenin de hava damlacıkları yayma ihtimali büyüdüğü için işe yaramayacağı ikazında bulunuyor. Hasebiyle yanınızda yedek bir maske taşımak iyi fikir.
PA MediaEpidemiyoloji uzmanı Prof. Tim Spector, “Maskeler sistemli aralıklarla değişmeli ve bu bilhassa nemli ve yağmurlu havada çok daha önemli” dedi.
MESKENİNİZDE ALABİLECEĞİNİZ COVID-19 TEDBİRLERİ
Hanelerin buluşması, olay sayılarındaki artışın en önemli nedenlerinden biri olarak görülüyor. Bu nedenle de mahallî karantina kuralları uygulamaya sokuldu.
Oxford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya nazaran, bulaşma hastaların belirti göstermesinden evvel başlıoyr. Yani diğerleriyle buluştuğunuzda, bilmeden riske giriyorsunuz. Hane buluşmaları, bulaşmada bir itici güç, zira beşerler bu tıp buluşmalarda birlikte daha çok vakit geçiriyor ve toplumsal arayı korumak kolay olmuyor.
Cambridge Üniversitesi’nden Dr. Shaun Fitzgerald “Kendi mesken ortamınızda gardınızı indirmek kolay olabilir, lakin konuklarla çok yakın olmaktan kaçının” diyor.
Sandalyeler ortası en az 1 metre ara bırakılması ve mümkün olduğunca bahçe ya da balkonlara çıkılması öneriliyor.
PAK HAVANIN GÜCÜ
Dr. Antrew Preston, “Virüsü dışarı soluyan biriyle birebir yerdeyseniz, havalandırma yoksa, vakitle birikim olacaktır.” diyor.
Getty ImagesUzmanlar, pak havanın ehemmiyetine dikkat çekiyor.
Bu yalnızca Covid’e yakalanma ihtimalinizi değil, daha fazla “virüs yüküne” sahip olma ve hastalığı daha ağır geçirme riskinizi de artırıyıor.
Dr. Shaun Fitzgerald da, odada birden fazla kişinin olduğu ortamlarda “pencere açın” diye ekliyor.
Fitzgerald “Daha soğuk havalarda, pencereleri açık bırakmayı daima düşünmelisiniz, bilhassa de konuğunuz varsa. Dondurucu ceryandan kaçınmak içinse, farklı odalardaki pencereleri aralayıp, konutun içindeki kapıları açarak bir havalandırma yaratılması tavsiye ediliyor.
Uzmanlar, kış aylarında elektrikli bir pervane kullanılmasına karşı ikazda bulunuyor. Zira pervanenin virüs partiküllerini insanların yüzüne üfleyerek, durumu daha da kötüşleştirebileceği söyleniyor.
Konutta çok daha sıkı giyinmenin vakti da gelmiş olabilir. Londra’da yapılan bir araştırma, merkezi ısınma sistemlerinin, bizleri hastalıklardan koruyan boğazımız ve burnumuzdaki mukus mahzurunu kurutarak, virüsün yayılmasını hızlandırdığını ortaya koydu.b
HAVA FİLTRE AYGITI ALMALI MIYIM?
HEPA filtreli aygıtlar, mikroskopik seviyelerdeki su ya da mukus partiküllerini tutabiliyor. Fakat bu filtrelerin virüsü havadan temizleyip, temizlemediği şimdi bilimsel olarak kanıtlanmadı.
Getty ImagesABD’deki Mayo Clinic’ten Dr. Gregory Poland, hava filtreleme aygıtlarının işe yarayabileceğini, fakat filtrelerin sistemli olarak değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Hangi modeli seçeceğiniz konusunda da dikkatli olmalısınız. Birtakım markalar, rastgele bir delil olmasa da eserlerinin havayı koronavirüsten arındırabileceğini ileri sürüyor. Ayrıyeten, filtrelerin aktifliğinin, odanın boyutu ve filtrenin yeri olup olmadığıyla da ilişkili olduğu kaydediliyor.
Fitzgerald “Benim birinci tercihim hava filtreleri olmazdı. Bir pencere açarak odayı havalandırıabiliyorsanız, bunu yapmalısınız” diyor.
Birebir vakitte onlarca ‘UV dezenfektanı’ internet üzerinden pazarlanıyor. Fakat hastenelr, birtakım ekipmanları dezenfekte etmek için yüksek yoğunlukta UV ışığı kullanırken, bunun meskenlerde koronavirüs öldürmekte kullanılması mümkün değil.
Uzmanlar, virüsleri öldürecek yoğunluktaki UV ışınlarının, deride yanıklara yol açabileceğini belirtiyor.
D VİTAMİNİ VE BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRMEK İÇİN NASIL BESLENMELİ?
D vitamininin Covid-19’a karşı koruduğu yahut ağır geçirilmesini önlediği konusunda, giderek büyüyen ispatlar var.
İspanya’da 76 hasta üzerinde yapılan bir araştırma, D vitamini desteğinin, ağır bakımda yatma muhtaçlığını önemli oranda azalttığını gösterdi.
Fakat uzmanlar, 10 mcg’lik dozdan fazlasının alınmaması gerektiğini, fazlasının böbreklere ziyan verebileceğini ve hatta Covid-19’u ağır geçirmenize yol açabileceğini söylüyor.
İstikrarlı, meyve ve zerzevat yüklü, bağırsak dostu bir beslenme, bu kış genel olarak sıhhatinizi korumak ismine yapabileceğiniz en iyi şey.
Yeni yılda kilo verme hedefiniz varsa, ertelemeyin. Çok kilolu olmak ve hipertansiyon, diyabet ve kalp hastalıklarının hepsi, koronavirüste risk faktörü.
Cumhuriyet
