BBC
“Siz kediyi seçemezsiniz, kedi sizi seçer” derler. Bu kelam “sokak kedisi” kavramının bulunmadığı, az istisnalar dışında bütün kedilerin “resmen sahipli” olduğu İngiltere’de de geçerli. Israrlı bir kedi, kapınıza dayanıyorsa ne yapmalısınız? Anisa Subedar bu sorunun karşılığını arıyor.
Her şey 18 ay evvel sıcak bir yaz akşamı, mutfak kapısında talepkar miyavlamalar eşliğinde kocaman açılmış bir çift gözün belirmesiyle başladı.
Yaklaştığımda geri çekilmedi. Hatta kendisine “aman da kaşık hızlı minnoş” falan üzere cırıl cırıl, gülünç bir bebe monoloğu çektiğimde bayağı şad olmuş göründü.
Gri yumuşacık kulaklarının gerisini kaşıdığımda da kaçmak bir yana, sırtüstü yuvarlanıp bana beyaz yumuşak göbeğini açıp, keyifle guruldamaya başladı.
Sevgime bu türlü tatlı bir karşılık verilmesi üzerine bir ton balığı konservesi açıp ikram ettim. Yalamadan yutup gitti.
Bunun üzerine çok da düşünmedim. Tatlı bir müsabaka ve beğenilen bir yaz anısıydı.
Kedi bir kaç gün sonra tekrar geldi. Birbirini özlemiş iki arkadaş üzereydik. Kaşımalar, burun sürtmeler, göbek açmalar. Yeniden süratle yiyip gittiği bir yemek ikramı.
Bir mühlet sonra ziyaretler sıklaştı. Artık her gün geliyordu. Ben de bekliyordum aslında gelsin diye. Yavaş yavaş meskene girip, divanın üzerine uzanmaya, akşamları benimle geçirmeye başlamıştı. Onunla bir arada televizyonun karşısına kurulup günün gerilimini atıveriyordum. Yatmaya giderken onu dışarıya bırakmama da aldırmıyordu.
Bir iki ay sonra kedinin artık özel bir kedi yastığı, yemek ve su kabı vardı. İşe gittiğimde üzerimdeki tüylerini farkettiğimde akşam olunca onu tekrar göreceğimi düşünüp keyifleniyordum.
BBCKedinin fotoğraflarını toplumsal medyadan paylaşmaya da başlamıştım. İş arkadaşlarım “kedin nasıl?” diye soruyorlardı. Lakin ne vakit kedinin yeni bir fotoğrafını koysam bir arkadaşım ısrarla “O SENİN KEDİN DEĞİL” diye uyarıyordu.
İnternette süratlice bir arama yaptığımda karşıma çıkan #benimkedimdeğil (#NotMyCat) etiketiyle, birinci kere benim durumumda bir çok insan bulunduğunu farkettim. Bir kedinin bütün nimetlerinden faydalanan fakat onun sorumluluğunu taşımayanlar. Toplumsal medya birbirine ilişkin olmayan beşerler ve kedilerin keyifli ve parlak kaçamak fotoğraflarıyla doluydu.
‘Kediler kendi kurallarıyla yaşar’
Kedi davranışı uzmanı Celia Haddon “Kediler kendi kurallarıyla yaşıyor. ‘Girip şu insanı kandırayım’ üzere kararlar vermiyorlar. Bir yerde sıcaklık, yiyecek ve dostluk kuracak bir insan bulduklarında orada kalmak istiyorlar” diyor.
“Kedilerin genel bir özelliği inanılmaz ısrarlı olmaları. Bir fare deliğinin önünde saatlerce bekleyebilen bir hayvan, meskeninize yerleşmeyi istiyorsa kapınızda da saatlerce bekleyebiliyor” diye sürdürüyor.
Çok daha sonra bu mevzuda bir kitap buldum.
1990’da basılan “Six Dinner Sid” isimli çocuk kitabında Aristotle Sokak 1 numarada yaşayan Sid isimli bir kedinin kıssası anlatılıyor. Sid, 1 numaranın kedisi aslında lakin sokaktaki bütün öteki konutlarda yaşayanlar onu kendi kedileri sanıyor. Hepsinde başka farklı yemek yiyor ve keyif sürüyor.
Celia Haddon’un tanım ettiği gerçek kedilerden farklı olarak Sid ne yaptığının pek iyi farkında lakin bir gün hastalanıp da, komşuların hepsi onun oyununa geldiklerini anladıklarında, foyası meydana çıkıyor.
Kitabın müellifi Inga Moore, Londra’nın kuzeyinde yaşadığı sırada tanıdığı Ziggy isimli bir kara kediden ilham aldığını anlattı.
“Birisinin onu Sid’e benzeri bir isimle çağırdığını duydum. Benim yaşadığım 4 numaranın kedi kapısı vardı, oradan girip meskenin içinde rahatça dolaşırdı. Asıl meskeni sanıyorum 6 numaraydı. Kitaptaki Sid gerçek hayattakine çok benziyor” diyor.
“Yıllar boyunca konutuma çok sayıda kedi gelip gitti ve bundan daima çok keyif aldım. Sanıyorum beşerlerle, öteki kedilerle kuramadıkları cinsten, farklı bir alaka geliştirme yetenekleri var. Bizden, ısrar ve şirinlikler yaparak istediklerini alabilmenin yollarını geliştirmişler. Kendilerini sevdirmeyi biliyorlar ve onları çok özel kılan da bu özellikleri” diye devam ediyor.
BBC‘İri gözlerin rolü’
İngiltere’nin en büyük kedi muhafaza vakfı Cat’s Protection’dan Joanna Lodge, bilim insanlarının kedilerin kocaman gözlerinin bebek gözlerini andırmasının insanların kalbini kazanmasında rolü olabileceği tezine dikkat çekiyor.
Bu bir çok şeyi açıklıyor nitekim. Kediyle konuşurken çocuk lisanı kullanma, onu besleme ve muhafaza güdümüz diğer nasıl açıklanabilir?
Benim de meskenime gelen kediyle ilgimde annelik iç güdülerimin çağlaması bundan olmalı. Lakin birinci karşılaşmamızın üzerinden aylar geçtikçe giderek bir suçluluk hissetmeye başladım. İnternetten, mahalledeki kayıp kedi ilanlarını denetim etmeye başladım ancak hiç bir şey bulamadım.
Lakin doğrusunu söylemek gerekirse şikayetçi değildim.
Ta ki alakamız ansızın sona erinceye kadar. Kedi birden ortadan yok oldu.
Günler ve gecelerce bahçemiz hüzünlü boşluğunda onu çağırdım. Çaresiz ve terkedilmiş hissettim ve tekrar internet aramalarına daldım.
Gelmemesinin tek sebebi ezilmiş olması olabilirdi diye düşündüm. Ölmüş ve bir yerlerde kalmış olmalıydı. Lakin hiç bir haber yoktu. Kedi yastığına, mama kabına, giysilerimde kalan tüylerine acıyla bakıyordum.
Derken ilkbaharda, koronavirüs nedeniyle ilan edilen kapatmanın birinci haftlarında bahçe çiti üzerinden komşumla konuşma fırsatı buldum.
Kasıtlı olarak fakat pek önemsemiyormuşçasına kediden bahsettim. Komşum kedinin sahiplerinin taşındığını söyledi. Sahipleri vardı! Aslında şaşırmamam gerekiyordu lakin hissettiğim rahatlama kısa müddette ihanete uğramışlık hissine dönüştü.
Hayatımın kedisini nasıl benden koparırlardı? Çıkıp, bir vakitler kedinin asıl meskeni olan meskene baktım uzun uzun. Bomboştu.
‘Sevin ancak beslemeyin!’
Çaba etmeye karar verdim. Bana büyük memnunluk veren kedi uzaklarda bir yerde yeni bir yerde bensiz eskisi üzere memnun olamazdı. Konutla ilgilenen emlakçı üzerinden kedinin sahiplerine bir e-mektup yollayarak kediyle ilgimizi, birlikte ne kadar çok vakit geçirdiğimizi izah ettim. Yeni taşındıkları yerde memnun olamamışsa, kediye yeni bir mesken bulmayı düşünürlerse onun yeni sahibi olmaya istekli olduğumu söyledim.
Birbirimize ilişkin olduğumuzu ve münasebetimizin, bizlerin isteği alınmadan hunharca koparıldığını hissediyordum.
Kedinin sahibinden karşılık geldi.
İsmi David’di. İki kedisi olduğunu söylüyordu. Biri Henry ismindeki kahverengili tekir, oburu ise birçok günlerini “dışarda” geçiren gümüşi tekir Eddie.
120 kilometre uzakta Lincolnshire’a taşınmışlardı ve kediler Londra’ya nazaran yarı kırsal bir bölge olan bu yeni meskende o kadar keyifli olmuşlardı ki artık hiç yanlarından ayrılmıyorlardı. Doğal olarak onlar da kedilerinden ayrılmayı hiç istemiyordu.
David, bana kendime ilişkin bir kedi edinmemi tavsiye ediyordu.
“Bizimkiler kısa tüylü Britanya kedileri. Eminim onlar üzere minik ve çok tatlı yavrular bulabilirsiniz” diyordu.
Öteki bir kedi fikrini düşünemedim bile evvel. Eddie beni seçmişti. Oburdu.
David’e bir daha yazdım Ona Eddie’nin Londra’daki meskende, günlerce ortadan kayboluşlarından benim sorumlu olduğumu itiraf ettim. Pişmanlık içindeydim.
David, Eddie ortadan her kaybolduğunda çok büyük telaşa kapıldıklarını, çalındığından ya da kazara girdiği bir yerde kilitli kaldığından korktuklarını anlattı.
“Eddie’nin bazen 24 saatten fazla ortadan kaybolduğunu biliyorduk. Bilhassa bizim konutta olmadığımız ve arkadaşlarımızın kedileri beslemek için geldiği devirlerde kaybolurdu. Ama her seferinde onu tekrar görüp göremeyeceğimizi bilemeyerek korkardık. O denli ki artık tatile gitmemeye başlamıştık bu yüzden” diyordu.
Ortadan kaybolan kedinin yarattığı tasayı büsbütün anlamıştım. Suçluluk içinde onunla ilgili toplumsal medya paylaşımlarımın tümünü sildim.
David’e onlarla irtibata geçmemden rahatsız olup olmadığını sordum.
Beni anladıklarını ve hayatıma girip değerli olmuş bir kediyi kaybetmiş hissetmeme üzüldüklerini söyledi. Bir yandan da kedilerinin kaybolduğu vakitlerde ne yaptığını öğrenmiş olmak onlaarı rahatlatmıştı.
Lakin birebir vakitte bana bahçenize gelen bir kediyi sevmek ile onu beslemenin farklı olduğunu anlattı ve bunu yapmamam gerektiğini söyledi.
“Görüşebilsek ortamızda sözleşirdik ve biz bir yere gittiğimizde gelip bizim konutumuzda onu besleyebilirdin. Fakat bir kediyi konutundan uzak kalmaya teşvik etmemelisin. Sahipleri için bu çok tasa verici bir şey” dedi.
BBC‘Hoşgeldin Horace!’
Tabi sayıları çok az olmakla birlikte İngiltere’de de sahipli olmayan kediler var. Kedi müdafaa vakfından Joanna Lodge “Bunlar insanları kendilerine pek yaklaştırmaz, ürkek olurlar. Şayet bir kedi beşere çekinmeden yaklaşıyorsa bu en azından bir periyot ya da hala mesken kedisi olduğunu gösterir” diyor.
Lodge, kapıya gelen bir kedinin sahibi olup olmadığını çek etmenin bir yolunun da üzerinde “Sizin kediniz miyim?” yazılı bir tasma takmak olabileceğini, böylelikle bir sahibi varsa onun bu durumun farkına varacağını söylüyor.
Yaygın bir uygulama kedilere veterinerde mikroçip takılması. Bu, kaybolan ya da kaybolmuş görünen kedilerin sahiplerinni bulunmasına imkan sağlıyor. Kedi sahiplerinin bunu kesinlikle yaptırması tavsiye ediliyor. Çipten sahibi olduğu anlaşılan bir kedinin de kesinlikle sahibine iade edilmesi gerekiyor.
Uzun kelamın kısası, bu yıl kış ayları gelip günler iyice kısalmaya başlarken, David’in tavsiyeleri başımda daha bir kuvvetle dönmeye başladı. Bu güçlü belirsizlik günlerinde ve uzun gecelerde kucağıma kurulup guruldayacak bir canlının vereceği dayanağa ne kadar gereksinimim olduğunu anladım.
Bir kaç hafta evvel gidip üç aylık bir yavru sahiplendim. Sütlü kahve renginde ve ismi da Horace.
Horace’ı kimseyle paylaşmaya niyetim yok aslında lakin bunun büsbütün benim kararım olamayacağını da biliyorum. O yüzden Horace ismini duyunca bakan sütlü kahve bir kedi kapınıza dayanırsa, ne yapacağınızı biliyorsunuz.
Horace The Cat hesabını Instagram’dan izleyebilirsiniz.
Cumhuriyet
