Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nin (SSM), Sabancı Vakfı’nın katkılarıyla başlattığı Müzede Sahne aktifliğinin dördüncüsü SSM’de 7-15 Ağustos tarihleri ortasında yapılacak.
Emre Koyuncuoğlu’nun sanat direktörlüğünü üstlendiği Müzede Sahne’nin bu yılki teması, bilhassa pandemi devrinde daha da artarak şiddet gören, zorlanan, tehdit altında yaşayan ve hayatını kaybeden bayanların sesi olması emeliyle “Adı Sanı, İsmi Cismi’ olarak belirlendi.
Müzede Sahne bu yıl, salgın nedeniyle büyük bir kriz yaşayan sahne sanatlarıyla da dayanışma ortaya koydu ve Tiyatro Kooperatifi’ne takviye oldu.
Program ve bilet satışı için:www.sakipsabancimuzesi.org/tr. Programda tiyatro oyunlarının yanı sıra panel ve söyleşiler de var. Konuştuğumuz Emre Koyuncuoğlu, paneller ve etkinliklerde “Özellikle bayana şiddet, taciz ve hak arama hususlarını sahneye taşıma biçimlerini irdeleyeceğiz. Bu sıkıntıların kıssa transferleri ve seyirciye aktarma çeşitliliği çok kıymetli. ‘Kadının Sahnedeki Temsiliyeti’ni tartışacağız” diyor.
‘DENEYİMLER TEMAYI BELİRLEDİ’
– Tema nasıl ortaya çıktı?
Müzede Sahne tematik bir şov sanatları şenliği. Bu yıl salgın nedeniyle, birçok alanda dayanışma öne çıktı. Sahne sanatları ismine çok güç bir süreç devam ediyor. Yıllardır şahit olmak zorunda kaldığımız bayana karşı erkek şiddeti, baskısı, tacizi ve son olarak da İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme isteminin açıklanması, Covid-19 salgını devrinde bayanın meskende artan sorumluluklarının görmezlikten gelinmesi doğal olarak bu yılın “temasını” belirledi. Bir yandan da, şov sanatlarının her alanında “kadın” lisanı, estetiği, öyküsünün çeşitliliği arttı.
15-20 yıl öncesinde, tek tük bayan sanatkarın bu hususlardaki işleri üzerinden konuşulurken, ya da bayan müelliflerin oyunlarındaki “güncel”, “yaşayan”, “birbirinden farklı” bayan karakterleri üzerine değerlendirilmeler yapılırken, artık dönemde 30’a yakın “kadın temalı” diyebileceğimiz oyun/gösteri ile gruplar seyirci karşısında. Bir evvelki kuşak şimdiki genç jenerasyonla dirsek temasında ve dayanışma içinde.
Genç jenerasyon bayan yazarlarımızla birlikte sahnede, birbirinden farklılaşmış, kişiselleşmiş, bayan vücudu, kanısı, duygusu, kültürü; her vücudun kendine ilişkin özgünlüğü, cinsel yöneliş tercihi görünür olmaya başladı. “Adı Sanı, İsmi Cismi” ironik bir başlık. Aslında, yaptığı iş, hayatı, tercihleri, kendisini tanımlama biçimi, hepsi bir bütün olarak bayanı var ediyor. Bu toplumda, her manada, her yerde, her biçimde, her cinste, her teklifte vs. bayanın var olduğunun ironik bir formda altını çizmek ismine bu tarifi koydum.
DAYANIŞMA…
– Müzede Sahne’de tiyatrocularla dayanışmak için neler yapılıyor?
Öncelikle programımızı dayanak hedefli genişlettik, sekiz güne çıkardık, geçen yıllara kıyasla davet ettiğimiz grup neredeyse iki katı. Covid-19 periyodu için alınan önlemler doğrultusunda müzenin açık alanlarında seyircimizi ve oyuncuları riske atmayacak bir sistem planladık. Salgın periyodunda bir ortaya gelmiş ve İstanbul’daki 59 tiyatroyu temsil eden Tiyatro Kooperatifi temsil ettikleri üyelerinden, az oyuncuyla sahnelenmiş, 60 dakikayı geçmeyecek tek perdeli oyun müracaatları aldılar. O listedeki oyunlardan temamıza uygun olanlarını davet ettik. Ayrıyeten, Tiyatro Kooperatifi’nin kampanyası “Bizde Yerin Ayrı”ya da bütçeden bir ölçü ayrıldı. Tiyatro Kooperatifi’nin birinci sefer bizimle süreçte geliştirdiği bu dayanışma modeli bundan sonra yapacakları öteki tertipler için de bir örnek oluşturacak.
‘EŞİT TEMSİL YOK’
– Cinsiyet eşitsizliği, tiyatroda ne derecede yaşanıyor?
Tiyatroda bayanlar katiyen eşit derecede temsil edilmiyor. Genelde onlara iş teklifleri daha az geldiğinden, daha az fiyat talep edebiliyorlar. Yönetici bayanlara daha çok emek ve vakit gerektiren işler, rejisör bayanlara çoklukla bayan oyunları, çocuk oyunları ya da küçük yapımlar öneriliyor. Tiyatroda bayanlar, destekleyici alanlarda: dramaturgi, koreografi, kostüm, eğitim, tertip, halkla münasebetler üzere alanlarda daha fazla varlık gösteriyor. Sahnede ise, bayan oyunculardan çoğunlukla, “bilindik-kabul gören” bayanın temsiliyeti isteniyor. “Adı Sanı İsmi Cismi”, bildiğim kadarıyla şov sanatlarında “kadın temalı” gerçekleşecek birinci şenlik olacak. Öbür şov sanatlarında bayan platformlarında da bir çok aktifliğin hazırlıklarının yapıldığını, bizden sonra da “kadın temalı” aktifliklerin gerisinin geleceğini düşünüyorum.
‘KÜLTÜR VE SANAT GÜZEL BİR İLAÇ’
Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer, Müzede Sahne’yle ilgili “Bir hafta boyunca oyunlarla, panellerle, etkinliklerle bayanı konuşacağız. Umuyorum ki bu derin toplumsal yaramıza tiyatro aracılığıyla da dikkat çekmeyi başaracağız. Kültür ve sanat, küresel ölçekte hayatı durma noktasına getiren periyotlardan çıkmak için her vakit iyi bir ilaç olmuştur. Oluşan kasvetli havanın sanatın ışığıyla aydınlanması dileğiyle tiyatroseverleri müzemize bekliyoruz” dedi. Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan ise “Sabancı Vakfı olarak, bugüne kadar erken yaşta ve zorla evliliklerin engellenmesi, kız çocuklarının eğitimi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik projeler geliştiren sivil toplum kuruluşlarına verdiğimiz dayanaklarla bayanların güçlenmesine katkı sunmaya çalışıyoruz. Bu doğrultuda Müzede Sahne’nin bu yıl bayanı odağına alması, Türkiye’de maalesef artık kökleşmiş ve ivedilikle çözülmesi gereken bir sorun olan bayana yönelik şiddetin sahne sanatları aracılığıyla gündeme getirilmesini son derece değerli buluyorum” diye konuştu.
Cumhuriyet
