Yunanistan Dışişleri Bakanlığı, AnkaraAtina ortasında 2002’de başlayan ve 2016’da orta verilen istikşafi görüşmelere devam edileceğini duyururken Türkiye’den Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’nın Erdoğan’ın Almanya Başbakanı Merkel ve AB Kurulu Lideri Michel’le görüşmesine ait yaptığı açıklamada yer alan “iki ülkenin istikşafi görüşmelere hazır olduğu” tabirlerinin dışında resmi bir açıklama gelmedi.
Türkiye ve Yunanistan ortasında Ege’deki karasuları, hava alanı, kıta sahanlığı, Doğu Ege adalarının statüsü, uçuş denetim çizgisi üzere mevzular üzerinde uzlaşı sağlanamayan 60 görüşmenin akabinde istikşafi görüşmelerin 61. cinsinde görüşme bahislerine Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları da eklenecek. İstikşafi görüşmelerde 14 yıl boyunca Türkiye’nin Ege’deki uyuşmazlıkların tahliline odaklanılması istikametindeki haline rağmen son gelişmelerin akabinde
Doğu Akdeniz konusu bu görüşmelerin öncelikli gündem unsurlarından biri olacak. Türkiye ile Yunanistan ortasında devrin dışişleri bakanları İsmail Cem ile Yorgo Papandreu periyodunda bağlarda yaşanan yumuşama periyodunda temelleri atılan istikşafi görüşmeler, 2002’de iki ülkenin dışişleri bakanlığı müsteşarlarının başkanlık ettiği heyetler ortasında başlatılmıştı. “Keşif amaçlı” manasına gelen istikşafi görüşmelerde iki ülke ortasında Ege’de yaşanan sıkıntıların niteliğini ortaya çıkarmak ve bu sıkıntılara tahlil üretmek amaçlanıyordu.
DALGALI SEYİR
Görüşmeler iki ülkedeki iktidarların tavrına bağlı olarak dalgalı bir seyir izledi. 2005 sonuna kadar 30’dan fazla sefer bir ortaya gelinirken bu tarihten sonra görüşmelerin yapılma sıklığı azaldı. 2010’da 40. tıp tamamlandı.
2010 sonunda temaslar yine sıklaştı ve 2011 sonunda 52. cins tamamlandı. Bu tarihten sonra istikşafi görüşmeler tekrar seyreldi ve son cins olan 60. görüşme 1 Mart 2016 tarihinde gerçekleştirildi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, bu yıl 24 Ocak’ta Ege adalarının silahsızlandırılmış statüsüyle ilgili yaptığı açıklamada görüşmelere Yunanistan’ın isteğiyle orta verildiğini açıklamıştı. Atina, Selanik, Ankara, İstanbul, İzmir üzere iki ülkenin çeşitli kentlerinde süren görüşmelerde Ege Denizi’ndeki karasuları, kıta sahanlığı, hava alanı, uçuş bilgi (FIR) arama kurtarma (SAR), NAVTEX (seyrüsefer bildirimi) bölgeleri üzere iki ülke ortasındaki çok boyutlu problemler ele alındı fakat bu mevzularda bir tahlile varıldığına dair kamuoyuna bir açıklama yapılmadı.
KAMUOYUNDAN KAPALI
stikşafi görüşmeler, iki ülke kamuoylarının sorun üzerindeki hassasiyetleri nedeniyle görüşmelerin içeriği hakkında bilgi paylaşılmaması uzlaşısıyla başlamıştı. İki ülke de bu kelama büyük ölçüde sadık kaldı. Bu duruma istisnayı 2011’de Yunan basınına yansıyan bir haber oluşturdu.
O devir çıkan haberde Türkiye ve Yunanistan’ın Ege’de karasuları ve kıta sahanlığı ile bunlarla temaslı FIR çizgisinde Türkiye’ye yüzde 20, Yunanistan’a ise yüzde 80 oranında denetim yetkisi veren yeni bir statü üzerinde uzlaştığı, bu mevzudaki ortak açıklamanın seçimler sonrasına bırakıldığı sav edilmişti fakat o devir bu haber doğrulanmadı.
6 Mart 2011’de devrin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Yunanistan ziyaretinde verdiği bir mülakatta bugün Atina kriz konusu olan Meis adasıyla ilgili “Türkiye ile Yunanistan ortasında sürdürülen istikşafi görüşmelerin Ege ile ilgili olduğunu, Meis adasının ise Akdeniz’de yer aldığını” söylemiş, Yunanistan bu açıklamaya reaksiyon göstermiş ve devrin Dışişleri Bakanı Dimitris Druças “İstikşafi görüşmelerin emeli Evros’tan Meis’e iki ülkenin ortasındaki kıta sahanlığının sınırlandırılmasıdır” açıklamasını yapmıştı.
NATO: İLERLEME VAR
Doğu Akdeniz krizinde diyalog trafiği hızlanırken NATO’dan dün TürkYunan görüşmelerinde ara kaydedildiği açıklaması geldi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, her iki ülkeden askeri yetkililerin, havada yahut denizde kazaların önüne geçilmesi maksadıyla bir sistem kurulması konusunda mutabakata varılması için NATO genel merkezinde 5-6 kere bir ortaya geldiğini belirtti.
Öte yandan Ankara-Atina ortasında AB devir lideri olarak arabuluculuk yapan Almanya’nın hükümet sözcüsü, Türkiye ile kapsamlı ve yapan bağlantıların kurulmasının kıymetine değindi, “tarafların çok sayıda ortak çıkarı olduğunu” lisana getirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün AB Kurulu Lideri Von der Leyen ile telefonda görüştü.
Cumhuriyet