Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “yeni anayasa” çıkışı ile birlikte siyasette gözler, “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi doğrultusunda hazırlanması planlanan ahenk yasalarına” çevrildi. Yeni anayasa ile ilgili, parlamentodan referandum için 360 kâfi sayıyı bulamayacağını hesaplayan iktidar, 2023’e dek Siyasi Partiler Yasası (SPY) ile seçim maddeleri ile ilgili çalışmalara da sürat verdi. Lakin AKP ile MHP ortasında, “dar ve daraltılmış bölge seçim sistemlerine” ait bir “açmaz” bulunuyor. Mahallî seçimlerde pek çok büyük kenti muhalefete kaptıran iktidar, “bunun en büyük etkeninin HDP’nin büyükşehirlerdeki oyları olduğundan” yola çıkarak “seçimlerde dar ve daraltılmış bölge seçim sistemlerinin uygulanabilmesine sıcak yaklaşıyor.” Fakat MHP, HDP’nin Doğu ve Güneydoğu’daki milletvekili sayısını artıracağı gerekçesiyle iki sisteme de karşı çıkıyor.
Kulislerde, AKP ve MHP’nin başta “seçim barajı” olmak üzere “seçim sistemleri” ile ilgili “anlaşmazlık” yaşadığı belirtiliyor. Lokal seçimlerde, İstanbul ve Ankara olmak üzere, Adana, Mersin, Antalya üzere büyük kentleri de kaybeden iktidar kanadı, cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde ise “işini talihe bırakmak istemiyor.” AKP, bu nedenle, “dar ve daraltılmış bölge seçim sistemlerinin de masada tartışılması gerektiğini” düşünüyor. Fakat AKP, ittifak ortağı MHP ile bu mevzuda “henüz görüş birliğini sağlamış değil.”
‘SİYASET YERELLEŞİR’
MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin, HDP’nin kapatılması istikametindeki daveti ve bununla ilgili şayet yargı bir adım atmazsa, “MHP’nin gereğini yapacağını” söylemesi, “AKP’nin elini de sıkıştırıyor.” Dar bölge seçim sistemi, Türkiye’nin “seçilecek milletvekili sayısı kadar seçim bölgesine ayrılmasına ve her bölgeden bir milletvekili seçilmesine” imkan sağlıyor. Daraltılmış bölge sisteminde ise her vilayet 5 milletvekili çıkaracak biçimde seçim etraflarına ayrılıyor. AKP kanadı, her iki seçim sisteminde de “büyük kentlerde HDP’nin milletvekili çıkaramayacağını” savunuyor. Mevcut sistemde, HDP’nin büyük kentlerde “en az bir milletvekili çıkardığına” işaret ediliyor. Lakin MHP kanadı, “dar ve daraltılmış bölge sistemlerinin Türkiye için uygun olmadığını” ve “ilerde dert çıkaracağını” savunuyor. MHP, bilhassa Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde HDP’nin milletvekili sayısını artıracağı tezinden de hareketle, iki sistemle ilgili AKP’yi şu münasebetle uyarıyor: “Temsilde adalet prensibini geçersiz kılar. Etnik, dini ya da makul yapıları öne çıkarma ve güçlendirme, parti kurumsallığını ve disiplini ortadan kaldırma ile siyasetin çok yerelleşerek, ülke sorunlarından uzaklaşması üzere riskler nedeniyle ayrıştırıcı istikamette tesir yaratabilir.”
Değişiklik talebi MHP önderi Bahçeli tarafından gündeme getirilmiş olsa da MHP, mevcut sistemle seçimlere gidilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
MHP ETKİLENİYOR
AKP’de yapılan çalışmalarda, “dar ve daraltılmış bölge seçim sistemlerinde MHP’nin milletvekili sayısının azaldığı” söz ediliyor. AKP’nin parlamentodaki 600 milletvekili üzerinden yapılan çalışmasında, “son seçimle birlikte Meclis’e giren 50 milletvekilinden ortalama 29’unu AKP’nin, sırf 5’inin ise MHP’nin aldığı” söz ediliyor. Daraltılmış bölge üzerinden yapılan sistemde bilhassa AKP’nin milletvekili sayısının “yaklaşık yüzde 10 arttığı” gözlenirken, MHP’nin milletvekili sayısının ise “düştüğü” söz ediliyor.
Cumhuriyet
