Herkesin başının içinde daima konuşan, akıl veren, muhasebe yapan bir içses var. Soru şu: Bu içses sizi ne kadar etkiliyor? Bilim insanları bu iç monologların neden bazılarına fayda sağlarken oburlarının hayatlarını darmadağın ettiğini, kişinin kendisiyle irtibat kurmasının yanlışsız ya da yanlış yolları olup olmadığını ve şayet varsa içsesi biraz daha yüksek olanlara tahlil getirebilecek tekniklerin olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar. Michigan Üniversitesi His ve Benlik Kontrolü Laboratuvarı’nın kurucusu ve yöneticisi Ethan Kross bu alanda uzun yıllara dayanan çalışmalarını ve bulgularını bir kitapta topladı: Chatter: The Voice in Our Head and How to Harness It. (Gevezelik: Başımızın içindeki ses. Onu nasıl daha iyi kullanırız?) Kross, muhakkak bir dozda olumsuz hislerin insanlara iyi geldiğini, fakat bu doz aşıldığında da oluşabilecek aksiliklerin bir ölçüde giderilebileceğini belirtiyor. Kross, soruna düştüğümüzde bunun MRI taramalarına da yansıyan duygusal tesirleri yanında, fizikî sonuçları da olduğunu-iç monologların insanlara faydadan çok ziyan verebileceğini gösteren bir yığın araştırma bulunduğunu söylüyor. Örneğin; yanlış bir iç monolog süratli yaşlanmaya bile neden olabiliyor.
ARALIKLI İÇSEL KONUŞMA
Fakat bu durum hiç konuşmamanın daha iyi olacağı manasına da gelmiyor. Kross, “Duygularımızdan tümden kaçınmak iyi bir şey değil, bunun yerine ortaya ara koymak daha yerinde olabilir. Beşerler uzaklık koymayı kaçınmak ya da bastırmak olarak anlıyorlar, meğer ben bunu geri adım atıp duruma daha geniş bir açıdan bakma marifeti olarak değerlendiriyorum” diyor. Bir araştırmaya nazaran, beşerler kendileriyle dakikada 4 bin sözcüğe muadil bir süratle konuşuyorlar (bir kıyaslama yapacak olursak, bir başkanın ulusa sesleniş konuşması yaklaşık 6 bin sözcük). O denli olunca, içsesi dinlemenin yorucu olmasına şaşmamalı. Lakin insanları felce uğratan içses, engelleyici de olabilir. 2010 tarihli bir araştırma, içsel tecrübelerin dışarıdakileri daima gölgede bıraktığına işaret ediyor. Kross da kendine odaklı tekrarlı olumsuz düşünmenin (ruminatif düşüncenin) bizleri tesiri altına alıp en memnun anımızı bile mahvedebileceğine dikkat çekerek içseslerini kısabilenlerin daha keyifli olduklarını belirtiyor.
ALET ÇANTASI
SÜREKSİZ UZAKLAŞMA
Pandemi konusunda bazılarından daha karamsar bir tablo çizen Kross, bunun uzun erimde ruhsal sıhhatimizi derinden etkileyeceğine inanıyor ve buhranla dert belirtilerinin şimdiden görülmeye başlandığını belirtiyor. Pandemi korkusu çekenlere en çok “geçici uzaklaşma” prosedürünü öneren Kross, bunun kişinin ileriye bakıp kendisini gelecekte görmesini gerektirdiğini söylüyor. Araştırmalar güçlü bir tecrübeden geçenlere, çabucak sonraki gün değil de 10 yıl sonra o hususta ne düşünecekleri sorulduğunda problemlerin anında süreksiz bir niteliğe büründüğünü gösteriyor. Kross, bunun bir vakitte seyahat biçimi -bir tıp Tardis*- olduğuna inanıyor.
*Tardis (Time And Relative Dimension In Space/Uzaydaki Vakit ve Rölâtif Boyut); İngiliz bilimkurgu dizisi Dr. Who’daki uzay ve vakitte rastgele bir yere gidebilen vakit makinesi.
Why your most important relationship is with your inner voice
The Guardian
Cumhuriyet
