Getty ImagesDoktorlar, Covid-19 hastalarının hayata tutunabilmesi için oksjienin çok değerli olduğunu söylüyor.
Ankit Sethia, Hindistan’ın ticari başşehri Mumbai’nin dışındaki, 50 yataklı hastanesine oksijen alabilmek için Cuma gecesini uyumadan geçirdi.
Sethia’nın Bhiwandi’deki SS Hastanesi ve Araştırma Merkezi’ndeki dört sıvı oksijen tankının yalnızca ikisi doluydu.
Hastanedeki 50 yatağın 44’ünde Covid-19 hastaları var ve bir birçoklarının nefes alabilmek için ağızdan oksijen almaları gerekiyor.
Hasta sayısının çokluğu nedeniyle, genelde dokuz saatte tekenen küçük oksijen tankları altı saatte bitiyordu. Sethia’nın tedarikçilerinin ikisinde de oksijen kalmamıştı.
Oksijen bulabilmek için gece boyunca 10 farklı tedarikçiyi ve dört hastaneyi aradı. Hiçbiri yardımcı olamadı.
Nihayet gece 2 civarında, 30 kilometre ötedeki bir hastanede 20 büyük oksijen tüpü bulmayı başardı.
Müsait araç yoktu ve bu nedenle hastanenin ambulansı, oksijeni taşabilmek için gece boyunca beş defa gidip geldi.
Şu anda dört kişi, tankları dolduracak sıvı oksijen bulabilecek bir tedarikçi ya da fazladan bir tüp ayırabilecek bir satıcı bulmak için daima uğraşıyor.
Sethia, “Şu anda 12 saat yetecek oksijenim var. Her gün yangın söndürüyoruz. Bir biçimde oksijen bulmaya çabalıyoruz” diyor.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne (WHO) nazaran Covid-19 hastalarının yüzde 15’i nefes alabilmeleri için yardıma muhtaçlık duyuyor.
Kimi insanlarda görünür bir teneffüs sorunu olmuyor, lakin oksijen düzeyleri tehlikeli seviyelere iniyor ve sessiz hipoksi denilen durum görülüyor. Ağır hastalar küçük bir kısmı da teneffüs aygıtına muhtaçlık duyuyor.
Hindistan’da 500 civarında fabrika havadan saf oksijen elde ediyor. Tıbbi kullanıma uygun oksijen ise tüm üretimin yüzde 15’ini oluşturuyor. Geriye kalan, endüstriyel oksijen genelde çelik ve otomotiv sanayisinde kullanılıyor.
AFPHindistan, hadise sayısında dünya ikincisi.
Fabrikalar, oksijeni hastanelere sıvı halinde taşıyor, daha sonra gaza dönüştürülüyor ve direkt yataklara pompalanıyor. Birtakım hastaneler ayrıyeten, oksijenin gaz halinde depolandığı çelik ve aluminyum tüpleri de kullanıyor. Fakat bu her bir yataktaki oksijen tüplerinin sık sık değiştirilmesini gerektiriyor.
Hindistan’da ekonomik faaliyetler başlar ve beşerler işe dönerken, Covid-19 olayları küçük kasabalar ve kentlerde artıyor. Hindistan, 4,8 milyon teyitli olayla ABD’den sonra dünyada en çok hadisenin görüldüğü ülke. Yalnızca geçen hafta 600 bin hadise daha tespit edildi ve yalnızca Cumartesi günü 90 bin yeni hadise görüldü.
Bu nedenle oksijene talep de çok büyük ölçüde arttı. Hastaneler bu ay her gün 2700 ton oksijen tüketti. Nisan’da ise günde 750 ton tüketiliyordu.
Oksijen üreticileri, fabrikaların tekrar açılmasıyla endüstriyel oksijene talebin de patladığını söylüyor.
Endüstriyel Gaz Üreticileri Birliği Lideri Saket Tikku, “Şu anda ürettiğimiz oksijenin yüzde 45’i fabrikalara, yüzde 55’i hastanelere gidiyor. Hükümet şu anda iki ortada bir derede. Endüstriyel oksijen tedariğini kesersek, sanayi darbe alacak. Öbür yandan tıbbi oksijen tedariğini artırmazsak, hayatlar tehlikeye girecek” dedi.
Birçok oksijen fabrikası, büyük kentlerin yakınlarında. Hasebiyle, Covid-19 hastalarının hastaneleri doldurduğu uzak yerlere oksijen, sirojenik soğutmalı özel kamyonlarla yollanmak zorunda kalacak.
Hindistan’da bu kamyonlardan 1500 adet var. Birden fazla eyalette tek bir oksijen üreticisi bile bulunmuyor ve komşu bölgelerden getirilmek zorunda.
Getty ImagesBüyük hastaneler, sıvı oksijenin yanı sıra yedek tüpler kullanıyor.
Oksijene getirilen fiyat denetimleri gazın karaborsaya düşmesine yol açtı.
Tikku, “Hükümet tüp oksijenin fiyatını sınırladı, fakat sıvı oksijene hudut getirilmedi. Yani son eserin fiyatını kısıtlayıp, hammaddenin fiyatını kısıtlamamak üzere bir şey” dedi.
Hindistan’da şu ana dek 79 bin kişi Covid-19’dan hayatını kaybetti. Oksijen ıstırabı nedeniyle vefat oranları tırmanışa geçebilir. Geçen hafta Madhya Pradeş eyaletinde dört hastanın oksijen bulunamaması nedeniyle öldüğü sav edildi. Yetkililerse bu iddiayı reddetti.
Ağustos 2017’de, Uttar Pradeş eyaletinde oksijen tedarikçisinin faturaların ödenmemesi nedeniyle, teslimatları kesmesi nedeniyle 70 çocuğun bir hastanede ölmesi, hala hafızalarda tazeliğini koruyor.
ReutersNisan’dan bu yana oksijen talebi dört kat arttı.
Bhiwandi’de, Ankit Sethia umutsuzca arayıp, oksijen dilenen hastane sahiplerinden gelen telefonlara bakıyor. Haftasonu, bir büyük uzunluk oksijen tüpünü, komşu bir özel hastaneye verdi.
“Hastanenin sahibi 30 dakika içinde oksijen bulamazsa, beş hastasının öleceğini söyledi. Durum bu kadar makûs.”
Cumhuriyet
