Pandemi günlerine damgasını vuran ve daha da konuşulacağını düşündüğüm küçük dizi “The Queen’s Gambit”, günümüz feminist savruluşa ince bir selam gönderiyor.
37 yıl evvel, yani 1983’te Walter Tevis’in tıpkı isimli romanından 2020 yılında uyarlanan ABD üretimi küçük dizinin yaratım sürecini (yönetmen ve senaryo) Scott Frank ve Allan Scott üstlenmiş. Danışmanlarından birincisi, evvel oyuncu olarak teklif geldiği halde yalnızca danışman olmayı kabul eden Garry Kasparov oburu ise Bruce Pandolfini. Satranç oynanan sahnelerdeki atılımların hepsi evvelce onlar tarafından hazırlanıyor. Ayrıyeten bütün aktörlere yardım ediyorlar. Dizinin değişik yanlarından biri de set boyunca her biri satranç oynuyor.
Anya Taylor’ın canlandırdığı Beth karakterinde, kocaman gözlerin paklığı ile hiçbir şey söylemeden bağıran savlı beden lisanında harmanlanan, sadelik ve ışık ortasındaki kontrast ustalıkla betimlenmiş. Dizinin öbür başrollerinde Joy Bill Camp ve Marielle Heller bulunuyor.
9 yaşındaki Beth’in yetimhaneye gelmesiyle başlayan hikaye, bir satranç dehasının ışığı ile öksüz ve yetim bir bayanın dramı ortasında şekilleniyor.
SATRANÇ ÇALIŞMASI…
Dizinin kısımları, satranç çalışmasının ders başlıklarıyla isimlendirilmiş.
1. Açılışlar. (ağzında gümüş kaşıkla doğmak ya da dişinle, tırnağınla kazımak) 2. Değişimler. (kariyer planınız sürecinde, hayatın kendi planında yoğrulmak) 3. Duble Piyonlar. (bağımlılıklarla, zayıflıklarımız) 4. Oyun Ortası. (olgunlaşma) 5. Çatal. (kariyerin getirileri) 6. Erteleme Maçı/Ajurne. (geçmişinizle yüzleşmeden, kendinizi gerçekleştiremezsiniz!) 7. Oyun Sonu. (kutsal olan sonuç değil, yolun kendisidir)
1950’ler ile 70’ler ortasını periyodun kült otomobilleri, kültürü ve Beth’in harika kıyafetleri ile 2020 yılında anlatan “The Queen’s Gambit”, “keşke o periyotlarda yaşasaydım” dedirtiyor.
Günümüzün kimi feminist karakterlerinin bile toplumsal medyada filtrasyondan geçerek -dijital estetik- 15-20 yaş genç imajı ile kendini var etmesine “The Queen’s Gambit”, “Kadın, yalnızca hoşluk değildir!” karşılığını veriyor.
Beth’in, (süt beyaz) modellik yapan arkadaşına imrenmesi üzerine aldığı, “Sen de en az benim kadar hoş bir bayansın, ayrıyeten sistemin bir bayandan beklediği hoşluk dışında bir artın var, zekân” kelamı günümüzün savrulan bayan hareketlerine pusula niteliğinde.
Stefan Zweig’in 1942’de kaleme aldığı kült kitabı, “Chess Story”nin yetimhanede sıkıntı kurallarda büyüyen, “olumsuz” erkek karakterini, “The Queen’s Gambit”te, “olumlu” bir bayan üzerinden anlatması dizinin en büyük artısı.
Niçin mi?
Zira dünyada satranç turnuvaları, bayanlar ve erkekler diye farklı ayrı yapılır. Bu durumun tek istisnası Çin ve Hindistan’dır. Öteki ülkelerin bayan atletleri, erkek turnuvalarına katılma teşebbüsünde bile bulunmazlar.
Bununla birlikte gerçek hayatta, 15 yaşında en genç büyük usta (International Grand Master) unvanını alan Macar Judit Polgar’dır. Polgar, tarihin en güçlü bayan satranççısı olmasına karşın, ortak turnuvanın dünya şampiyonu olamamıştır.
Feminist hareketin görmezden geldiği bu duruma “The Queen’s Gambit”, incelikli bir selam gönderiyor.
Cumhuriyet
