Şahin Beyefendi, baba ve amcasından devraldığı sinema sanat ve işletmeciliğini oğullarına teslim etmiş fakat uzaktan izliyor. Büyük oğlu Fırat Dilbaz, ABD Alabama Üniversitesi’nde, 4 yıl Sinema TV okumuş, İstanbul Üniversitesi’de ise reklam. Babası ile birlikte çalışıyor, yabancı sinema ithalatı da yapıyor ve sinema salonlarında ve ulusal kanallarda vizyona sunuyor. Küçük oğlu, Uğur Dilbaz tiyatrocu. En küçük Kerem ise ABD’deki üniversite ve master sonrası, Majestik Sinema Sinema ve Otelcilik Cafe sorumlusu.
– Şahin Beyefendi, siz jenerasyondan nesle hem sanat, hem ticaretin içindesiniz. Bu süreç nasıl başladı? Nasıl gelişti?
Rahmetli amcam Osman Nami ve babam Kemal Dilbaz’dan evre aldım. Amcamla birlikte neredeyse 10 yıl, Türk sinemasında aklınıza kim geliyorsa onlarla sinema çektik. 35 yıl, eski Düş Sineması’nda çalıştık.
SALONLAR KAPANIR
– Sinema salonlarının geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Yabancı sinema ithal ediyoruz. Hint Sineması getirdik, Raj Kapoor’un torunundan. Daha gösteremeden dizi olarak TV’de dönmeye başladı. Mahkemeyi kazandık fakat beş kuruş alamadık. Bunun “telif hakkı” var. Marketlerden dublaj yapılmış sinema alınıyor ve TV’de gösteriliyor.
– Tahlil olarak ne yapılabilir?
Geçen hafta İBB ve İtalyan Kültür ile Fellini’nin 100. yılında -ücretsiz-etkinlik düzenledik. Kimse gelmiyor. Toplasan 15 kişi. Bunlar başyapıtlar. Beşerler kolaya ve rahata alışmış. Konutunda sinema izliyor. Sinema vizyona giriyor ve birinci günden çalınıyor!
– Basın gösterimleri dahil imaj almak yasak.
Tahminen içerde makinist ile anlaşılıyor. Evvelce İstanbul Şenliği, Atlas ve benim salonda gösterimler yapardı. Hepsi bitti, dijital olarak servis ediliyor.
– İnsanların salona gelmesi için ne gerekli?
İnanın 5-6 ödül almış sinemaları bile getiriyoruz. Bunun muhakkak bir izleyicisi var. İnsanların sanatı sevmesi lazım. Aylar evvelce beşerler salonda yer ayırırken pandemi dışında ne oldu? Buna bakmak lazım. Neredeyse yedi yıldır bu salonu yarar olmadan ayakta tutmaya çalışıyoruz. Yaşayalım diye çay, kahve satıyoruz. Elek-triğimi kurtarayım. Suyumu kurtarayım. Tahminen bizim üzere işletmeler için vergi azaltılsa. Olağan bir esnaf gelir vergisi verirken ben, iki vergi ödemek durumundayım. Cümbüş vergisi, her sattığım bilete yüzde 10 belediye, yüzde 18 KDV. Hükümet, mobile, otomobillere, inşaata KDV’yi 5 yapıyor ya da sıfırlıyor lakin sinema da yok! Kültür merkezi değil miyim? Yüzde 18 KDV, ağır. Bunların tiyatrodaki üzere kaldırılması lazım. Bildiğim kadarı ile turizm evraklı yerlerde su, elektriğin yarısı alınıyor. İnanın 20 Mart 2020 tarihinde kapattık, tüm masrafları ödedim. Elektrik, su lakin sinemaya takviye yok! Evvelce bir iki kişi gelse seyircimiz için oynardık. Artık mümkün değil! İçeride biri lamba var. Dünyanın parası. Makine için bir mühlet konmuş, örneğin 150 sinema oynatabilir. 150’den sonra kart doluyor. İsviçre ya da İngiltere’den o kart gelecek, makineme koyacağım ki sinema tekrar 150 sefer oynasın. İçindeki lamba saatli, bir müddet sonra bitiyor ve Türkiye’de yok. İthal.Gelene kadar beklemesi farklı, Avro üzerinden olduğu için esasen çok değerli. Eski makineler ne kadar hoştu. Ortada dişli sıyırır, tornacıya götürür, yaptılırdı. Yahut sonradan lambalı hali ile. Asırlarca gitmiş! Dünyayı doyurmuş! Ne vakit bu dijital çıktı. Her şey bitti.”
YILMAZ GÜNEY’LE SİNEMA
– Birçok sanatçı ile karşılaştınız ancak sizde yeri öteki olan Yılmaz Güney ile tanışmanız, senaryonuzu kullanması ve oyuncu olarak, neler yaşadınız?
Yılmaz Ağabey, amcam Nami Dilbaz’ın yakın dostuydu. Yıl, 1970’ler. Kendisi ile birlikte Ürgüp’e gittik. Fatma Girik ile “ACI” sinemasını çekecektik. Ben daha çok yapım işleriyle uğraşıyorum. Çekimlerde oyuncuya muhtaçlık duyuldu. Yılmaz Ağabey “Şahin’cim, sen oynar mısın?” dedi. Küçük bir roldü, sinema bitti, amcama dedi ki: “ Başımda bir sinema daha var. Gelmişken çekelim. Buralar çok güzel”. Amcam, “Sermayem bu kadar”, deyince “Ben, kendime çekiyorum” o vakit deyip İstanbul’dan Bilal İnci, Reha Yurdakul üzere birkaç arkadaşını çağırdı. Böylelikle biz, Ürgüp’de AĞIT sinemasını de çekmiş olduk. Burada rolüm daha fazlaydı. Hem sahne gerisi, hem sinemada görevliydim. Altmış beş gün kaldık.
– Yılmaz Güney ile çalışmak nasıl bir his?
Çok güzel! Ömrünü, hayatını sinemaya vermiş. Hastasıydı. Evet, disiplinli bir yanı da vardı. O yıllarda sinemalar negatif çekilir sonra sinemalar için olumlu kopya olurdu. Artık dijital oluyor. Yılmaz Ağabey işine o kadar tutkuluydu ki Ürgüp’te çektiğimiz sinemaları, otobüsle İstanbul’a gönderir, müspete çevrilir ve biz, Ürgüp’te küçücük bir salonda ne çekmişiz diye heyecanla seyrederdik. Kendisinden öğrendiklerim 17-18 yaşlarında bir genç için çok değerli.
AĞIT EN DÜZGÜN SİNEMA SEÇİLDİ
Şahin Bey’in bahsettiği imkânsızlıklar içinde çekilen sinema, AĞIT, yani Yılmaz Güney’in “kafamda yeni projeler var, buralara kadar gelmişken bir sinema daha çekelim” dediği, Adana Sinema Festivali’nde, En başarılı sinema; En başarılı Direktör; Senarist, Erkek Oyuncu ve Manzara Direktörü (Gani Turanlı) mükafatına hak kazanır. 1971-72’de, Türk Sinema Derneğinin en iyi 10 sineması ortasında EN DÜZGÜN seçilir. Milliyet Sanat mecmuasının açık oturumunda, Venedik Sinema Festivali’nde elemeyi geçip birinci 10 ortasında girmesi dolayısı ile YILMAZ GÜNEY YILIN SANATKARI olur. Sinema çekimi sırasında Şahin Dilbaz, gerçek olsun diye patlatılan fünyelerle parçalanan kayalar yüzünden bir hafta ağır bakımda kalır.
Cumhuriyet