Global sokağa çıkma kısıtlamaları ve seyahat pürüzleri sebebiyle iflasın eşiğinde olan milyonlarca şirket sebebiyle bankacılık dalı 2008 finansal krizinden bu yana en derin gayretini veriyor. Hükümetler ve yasa yapıcılar sistemi destelemek, kredi akışı ile piyasalarda operasyonlarının devamlılığını sağlamak ve maaş teşvikleri ile haneleri ayakta tutmak için trilyonlarca dolar tedbir paketleri açıkladı. Öte yandan Euro Bölgesi’nde halihazırda negatif seviyede olan faiz oranları da ABD’de sıfıra ve İngiltere’de yüzde 0.1’e indirilerek bankaların kredi marjları üzerindeki baskıyı artırdı.
Uzmanlar, hala 12 yıl evvelki krizden toparlanmaya çalışan küçük ve zayıf şirketler için COVID-19’un ölümcül olabileceği ikazını yapıyor. Büyük şirketler için ise borsa yatırımcılarının atağa geçtiği bir periyotta zayıfkârlar, yetersiz dayanaklar ve temettülerin yok olduğu bir ortamda, bıçak sırtı bir hayatta kalma uğraşının gündemde olduğunu belirtiyorlar. Bu periyotta, Avrupa bankalarına kıyasla daha güçlü gelirler açıklayan ABD bankaları daha az ziyan aldığı da söz ediliyor.
2022 SONUNDA 880 MİLYAR DOLAR
Bu devirde büyük kredi kayıpları en büyük telaş olarak öne çıktı. COVID-19 salgının altıncı ayında sayılar zayıflamaya başladı. ABD’nin en büyük 15 bankası öngörülen batık krediler için toplamda 76 milyar dolar ayırırken, Avrupa bankalarında ise bu sayı 56 milyar Avro oldu.
Citigroup datalarına nazaran kelam konusu bankaların 139 milyar dolar bedelindeki toplam kayıp kredi karşılıkları, 2009’un ikinci yarısında Bear Sterns ve Lehman Brothers üzere şirketlerin iflasına yol açan 2008 finansal krizindeki 189 milyar dolar seviyesinden sonraki ikinci en yüksek düzeyde.
Daha fazla bankayı inceleyen Accenture danışmanları ise, batık kredilerin oluşturacağı kayıpların 2022 sonunda 880 milyar dolara ulaşabileceğini öngörüyor. Kayıp kredi karşılıkları finansal krizin bir sonucu olarak yeni global muhasebe kuralları sebebiyle artıyor.
BORÇ SİLMELER ARTIŞTA
JPMorgan ikinci çeyrek sonuçlarına nazaran, 998 milyar dolarlık toplam borç portföyünden 1.6 milyar dolar sildi. Mortgage kredisi sağlayan İngiliz Lloyds da geçen 3 yılın ortalamasına oranla daha düşük düzeyde kalsa da yıl başından bu yana 38.4 milyar sterlinlik küçük kredi portföyünden yalnızca 10.5 milyon sterlinlik borç sildiğini açıkladı. Fakat banka yöneticileri 440 milyar sterlinlik kredi portföyü içinde bu yıl sonundaki problemli kredi ölçüsünün 5.7 milyar sterline ulaşabileceğini de vurguladı. Toplamda 356 milyar Sterlin kıymetinde varlık yöneten Aviva Investors fon operasyon sorumlusu Jaime Ramos Martin, krizin sonunda doğacak olan kredi kayıplarını iddia etmeye çalışmanın sonuç vermeyeceğini söyledi. Morgan Stanley, tarihinin en yüksek çeyrek gelirini açıklarken, sabit getirili süreç getirisinin yüzde 168 arttığını da açıkladı.
Dünya gazetesininin haberine nazaran, Avrupa bankaları net varlıklarının defter bedellerine oranı ortalama yüzde 48’i ile süreç görürken ABD’li bankalarda bu oran yüzde 89 seviyesinde. Yüzyıldan fazla tarihe sahip Barclays (17.4 milyar Avro), Deutsche Bank (15.6 milyar Avro) ve UniCredit’in (17.2 milyar Avro) toplam kıymeti, 2011’de kurulan 72 milyar dolar pahasındaki (61 milyar Avro) görüntü konferans şirketi Zoom’dan daha düşük.
BANKA PAHALARI SÜRÜNÜYOR
Toplamda 1.5 trilyon Avro bilançosu ve 2019’daki 3.2 milyar Avro’luk geliriyle Fransa merkezli Societe Generale’in pay senedi fiyatı 2020’de yüzde 60 düştü. Şirketin 11 milyar Avro’ya gerileyen bedeli de, iş yeri iletileşme uygulaması Slack’in (14 milyar Euro) altına indi. Lloyds, Credit Suisse ve BNP Paribas’ın en büyük hissedarlarından ve toplamda 90 milyar dolarlık varlık yöneten Harris Associates Lider Yardımcısı David Herro, iktisatların toparlanma yolunda olmasına ve sermaye ve nakit konumlarının gereğince güçlü seyretmesine karşın banka bedellerinin 2009’dan daha berbat bir durumda olduğuna dikkat çekti. Euro Bölgesi’nin en büyük bankalarından Santander Idare Şurası Lideri Ana Botin, martta pandemi sebebiyle banka gelirlerinin yüzde 5 düşebileceğini öngörmüştü. Bu öngörüden dört ay sonra Santander kredi kayıpları için 7 milyar Avro ayırdığını duyurdu ve İspanyol banka 163 yıllık tarihinde birinci defa çeyreklik ziyan açıkladı.
Barclays ve HSBC, ikinci çeyrek net gelirleri de sırasıyla yüzde 91 ve 96 düştü. ABD’de 9.5 milyar dolar bedelindeki batık kredi karşılığı ayıran Wells Fargo’da 2.4 milyar dolar ziyan açıklarken Citi, Bank of America ve JPMorgan’ın kârı da yüzde 50’in üzerinde geriledi. Gelirleri artırmak ve bilhassa Avrupa’daki bankaların halihazırda anemik seviyedeki kârlarını korumak için maliyetleri daha fazla azaltması gerekiyor. HSBC ve Deutsche Bank, martta daha evvel açıklanan işten çıkarmaların ertelendiğini açıklamıştı. Ancak iki aydan kısa bir müddet sonra işten çıkarmalar devam etti.
BANKA GELİRLERİNDE TESIR GÖRÜLÜYOR
COVID-19 salgınının Mart ayından itibaren global piyasalarda dalgalanmalara yol açmasıyla dünya genelinde ikinci çeyrek banka gelirlerinde düşüşler yahut hudutlu artışlar izlendi. Financial Times gazetesinin haberine nazaran, İngiltere merkezli Barclays, yılın birinci yarısında gelirlerinin yüzde
66 düşüşle 695 milyon sterline gerilediğini açıkladı. İsviçre merkezli UBS de net kârının yılın ikinci çeyreğinde yıllık yüzde 11.5 düşüşle 1.2 milyar dolara indiğini duyurdu. HSBC’nin gelirleri de ikinci çeyrekte geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 67 düşüşle 1.1 milyar dolara indi. Kelam konusu düşüşlerin yanında Credit Suisse, Deutsche Bank ve BNP Paribas gelirlerinde artış izlenmesine karşın, sonlu kaldı. Credit Suisse, ikinci çeyrekte net gelirlerinin yıllık bazda yüzde 11 artışla 6.2 milyar İsviçre frangına yükseldiğini açıkladı. Alman Deutsche Bank’ın da net gelirleri yılın ikinci çeyreğinde yüzde 1.4 artışla 6.3 milyar Avro’ya yükseldi.
2008 DENEYIMI DARBEYİ YUMUŞATTI
Global finansal sisteme yönelik tasalar 20 trilyon dolarlık ABD hükümet borçlanma sisteminin durakladığı mart ayında tepe yaptı ve 2008-2009 yıllarındaki banka çöküşlerinin tekrarlanabileceği beklentilerini ortaya çıkardı. Ancak bu kere bankaların sahip olduğu ziyan düşürücü tamponları alınan darbeyi hafifletti. Avrupa Merkez Bankası kısa bir mühlet evvel büyük şirket birleşmelerinin önündeki uzun müddettir varolan manileri kaldıracağını açıklamıştı. Temmuzda İtalya merkezli Intesa Sanpaolo 4.2 milyar euroya UBI Banca’yı satın alarak, Avrupa’da finansal krizden bu yana en büyük bankacılık mutabakatına imza atmıştı. Bölüm temsilcilerinin kimileri, parçalanmış bir bölümü kurtarmak için gerçekleşen mutabakatlardan şad değil. Citigroup banka araştırmacısı Ronit Ghose, “Bu tıp bir konsolidasyonu beklemek Godot’yu beklemekten farksız, bu asla gerçekleşmeyecek” dedi.
Cumhuriyet
