Global Covid-19 salgınında, Türkiye dahil birçok ülkede hadise sayıları tekrar ve süratle artışa geçti. Aşı konusunda kıymetli sonuçlar alınsa da hem toplumsal hem ekonomik problemlerin devam etmesi kaçınılmaz görünüyor. BM üzere milletlerarası örgütlerden, ABD Merkez Bankası (Fed) üzere dünya iktisadına taraf veren kuruluşlardan yapılan aktüel açıklamalar bu durumu teyit ediyor. Türkiye’de ise bilhassa 2018 yılında bu yana yaşanan ekonomik krize eklenen salgın, yanlış sıhhat ve iktisat siyasetleriyle daha da karmaşık bir hale geldi. AKP iktidarının iktisatta “yeni politika” arayışları sürse de itimat vermekten uzak açıklama ve uygulamalar sürüyor. Hem dünyada hem Türkiye’de yaşanan bu durumun iktisada tesiriyle ilgili de her gün yeni sonuçlar ortaya çkıyor.
SİPARİŞ YAVAŞLADI
İmalat sanayiinin performansını aylık bazda ortaya koyan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketi de bunlardan biri. Dün açıklanan yeni sonuçlara nazaran ekim ayında 53.9 olarak ölçülen manşet PMI kasım ayında 51.4’e düştü. İSO’dan yapılan açıklamada, Türkiye’deki Covid-19 olay sayılarının artması ve bu durumun müşteri talebini ve üretim süreçlerini olumsuz etkilemesi, firmaların kasım ayında karşılaştığı temel zorluk olarak kaydedildi. Bunun sonucu olarak hem yeni siparişler hem üretim yavaşladı. Yeni ihracat siparişlerinin de ivme kaybettiği gözlendi. Açıklamada şu vurgu da yapıldı: “Bu üç göstergede kaydedilen zayıflama, 2020 başlarındaki birinci pandemi dalgasının zirve noktasına nazaran çok daha ölçülü seviyede gerçekleşti.”
BESİN VE KİMYA
Bu kapsamda İSO Türkiye Sektörel PMI kasım bilgilerine nazaran Covid-19 salgınının hem Türkiye’de hem başta Avrupa olmak üzere dünyanın öbür bölgelerinde yaşanan ikinci dalgası, kasımda birçok imalat sanayi dalında toparlanmanın sürat kesmesine yol açtı. Takip edilen 10 dalın yalnızca dördünde endeks “iyileşme” sonu olan 50 puanın üstünde kaldı. 10 bölümün yedisinde yeni ihracat siparişleri sürat kaybetti. Bu eğilim büyük ölçüde üretim için de geçerliydi. Yalnızca besin ve kimyasal eserlerde üretim artışı gerçekleşti.
2021 YILI BÜYÜME KESTİRİMİ DÜŞÜRÜLDÜ
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Türkiye iktisadının evvelki varsayımlarına nazaran bu yıl daha az küçüleceğini, 2021’de ise daha az büyüyeceğini iddia etti. Buna nazaran 2020 küçülme varsayımı yüzde 2.9’dan yüzde 1.3’e, 2021 büyüme kestirimi ise yüzde 3.9’dan yüzde 2.9’a revize edildi. JP Morgan da 2021 büyüme kestirimini yüzde 3.6’dan yüzde 3’e indirirken 2020 yılı için yüzde 0.7 büyüme öngördü. Öte yandan OECD dünya için 2020 küçülme kestirimini yüzde 4.5’ten yüzde 4.2’ye revize etti. OECD, aşılar ortaya çıktıkça ve Çin öncülüğünde toparlanma sürerken birçok ülkede ikinci koronavirüs dalgasına karşın global iktisadın görünümünün iyileştiğini duyurdu.
REZERVLER ERİDİKÇE ERİYOR
Bankacıların, bölümün öncü datalarından yaptığı hesaplamaya nazaran Merkez Bankası net rezervlerinin geçen hafta (23- 27 Kasım) 5 milyar dolar daha düştüğü iddia edildi. Hesaplamalara nazaran bu düşüşün değerli kısmı TCMB’nin bankalarla gerçekleştirdiği swapların yaklaşık 4 milyar dolarlık kısmını yenilememesinden kaynaklandı. Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu üç bankacıya nazaran, net rezervler 13 milyar dolara indi. Tekrar bankacıların verdiği bilgiye nazaran net rezervler son olarak 2003’te 13 milyar dolara kadar gerilemişti. TCMB yeni veriyi yarın açıklayacak.
DOLARDA ARTIŞ VAR
Mali piyasalarda ise inişli çıkışlı hareketler devam ediyor. Örneğin dolar/ TL 8.58 doruğundan gerilediği 7.5’li düzeylerde kalıcı olamamasının akabinde tekrar yükseldiği 8 düzeyinin çabucak altında süreç görmeyi sürdürdü. Koronavirüste artan yayılım ve lokallerin döviz süreçleri izleniyor. Salgınla ilgili yeni kısıtlamalar da bu durumu etkileyecek. Dün dolar kuru, 7.8038-7.9209 lira, Avro kuru 9.2950- 9.4653 lira ortasında üst istikametli dalgalandı.
Cumhuriyet
