Getty Images
İngiltere’de Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca’nın geliştirdiği koronavirüs aşısının denemelerinden ortalama yüzde 70 başarılı sonuç alındığı açıklamasının akabinde denemelerle ilgili bilgiler sorgulanmaya devam ediyor.
Pfizer/BioNTech ve Moderna’nın ürettiği ve yüzde 95 tesirli oldukları açıklanan mRNA üslubu aşılara kıyasla Oxford aşısının daha ucuz olacağı ve çok soğuk depolama gereksinimi olmadığı için dağıtımının daha kolay olacağına dair umutlar lisana getirilmişti.
Lakin İngiltere ve ABD merkezli birçok medya kuruluşu, Oxford aşısının bilgileriyle ilgili meseleler olduğunu söz etti.
Lisana getirilen problemler aşının inançlı oluşuyla ilgili değil, ne kadar tesirli olduğuyla ilgili.
Oxford aşısının tesiriyle ilgili üç farklı oran, genel tesir oranı yüzde 70’in yanı sıra yüzde 62 ve yüzde 90 oranları tabir edildi.
Bunun nedeni ise denemelerde kazara farklı dozların kullanılmasıydı.
İngiltere’de 3000’e yakın istekli deneklere kazara olması gerekenin yarısı seviyesinde dozlar uygulandı. Lakin bu “yanlış” uygulamanın yüzde 90 ile daha tesirli sonuç verdiği görüldü.
Brezilya ve İngiltere’deki birçok denemede ise tesir oranı yüzde 62 oldu.
AstraZeneca Ar-Ge sorumlusu Mene Pangalos, düşük dozlu denemeye katılanların tümünün 55 yaş altında olduğunu açıkladı. Bu nedenle aşının düşük dozdaki daha yüksek tesir oranının iştirakçilerin daha genç olmasından kaynaklanabileceği tabir ediliyor.
AstraZeneca, perşembe günü yaptığı açıklamada düşük dozlu denemelerin yine yapılacağını kaydetti. Bunun İngiltere ve Avrupa’da aşının onaylanması ve dağıtımı sürecini etkilemeyeceği tabir edildi.
Bu gelişmeler AstraZeneca paylarının düşmesine neden oldu.
YANILGI NASIL OLDU?
Aşının birtakım dozları planlanandan daha düşüktü ve bağışıklık sağlayacak daha az unsur içeriyordu.
İki doz halinde uygulanan aşının ikinci dozu birincisinden bir ay sonra uygulanıyor.
Deneklerin birçoklarına gerçek dozda aşı uygulanırken kimilerine birinci dozda düşük içerikli aşı uygulandı.
Aşı denemelerini denetleyen kuruluşlar bu yanılgı konusunda daha evvel uyarılmış ve denemelerin devam etmesi kararı alınmıştı.
SONUÇ NE OLDU?
Yaklaşık 3.000 deneğe birinci etapta yarım doz, ikincide tam doz verildi ve bunun yüzde 90 ile daha tesirli olduğu görüldü.
9.000 gönüllünün olduğu ikinci kümeye ise bir ay ortayla iki tam doz uygulandı ve burada da tesir oranının yüzde 62 olduğu kaydedildi.
AstraZeneca bu oranları yayınladı ve aşının ortalama tesir oranının yüzde 70 olduğunu açıkladı. Bu sonuç kimi uzmanlarda baş karışıklığı yarattı.
Bağışıklık uzmanı ve Chatham House niyet kuruluşunun global sıhhat programı sorumlusu Prof. David Salisbury bu durumu, “İki faklı dozun kullanıldığı iki araştırmadan bir ortalama çıkarıyorsunuz ve bu iki kümesi da temsil etmiyor. Birçok kişi bunu sıkıntılı buluyor” kelamlarıyla açıkladı.
AstraZeneca, bilgilerin tam ve sonuncu bilgiler olmadığını kaydetti. Pfizer/BioNTech ve Moderna aşıları için de tıpkı durum kelam konusu.
Tüm deneme sonuçlarının tıp mecmualarında kapsamlı olarak yayımlanması ve uzmanların değerlendirmesine açık hale gelmesi gerekiyor.
Aşıları onaylayan kurumların bu dataları kıymetlendirerek acil kullanım müsaadesi için onay vermesi gerekiyor. Bu basamaktan sonra ülkelerde aşılama çalışmaları başlayabilecek.
Cumhuriyet
