Erzurum Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kolu’nda misyon yaparken pandemi hastanesine dönüştürülen Erzurum Kent Hastanesi’ne görevlendirilen Dr. Öğretim Üyesi Buğra Kerget, Covid-19 hastalarının ağır bakım süreçlerini takip etmeye başladı.
Kerget, vazife yaptığı ağır bakımda Covid-19 hastalığı için bilimsel bir araştırmaya da imza attı. Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Metin Akgün’le birlikte yapacağı araştırma için hasta kümelerini belirleyen Kerget, koronavirüsle akraba olan ve 2002 yılında 37 ülkede 916 kişinin vefatına sebep olan SARS ile 2012 yılında görülen insanlara deve ve yarasalardan bulaştığı belirlenen MERS virüsünü inceledi. Hastanedeki 108 hastanın onayı sonrası kan numunelerini alan Kerget, yurt dışından getirttiği molekülle çalışmasını tamamladı. Kerget, araştırma sonucunda elde ettiği bilgileri yayınlanmak üzere milletlerarası mecmualara gönderdi. 
SARS VE MERS’İ İNCELEDİ
Covid-19 ailesinden olduğu için ‘SARS’ ve ‘MERS’i incelediklerini belirten Kerget, “Covid-19 da bu aileden olduğundan ötürü öncelikle SARS ve MERS üzerine yapılan çalışmalar ışığında hareket ettik. Covid-19 hastalığıyla daha evvel rastgele bir çalışma olmadığını tespit ettik. Dünya literatüründe birinci çalışmayı biz yapmış olduk. Çalışmamızda moleküllerinin gelmesi belirli bir süreci aldı. Zira yurt dışındaki uçuşlarda aksamalar olduğu için 1,5 aya molekülü getirebildik. Hastalarımızın onayını aldıktan sonra kanlarını topladık, yaklaşık 15 gün içinde çalışmamızı tamamlamış olduk. Toplam mühleti 2 ayı buldu. Yakın vakit içinde uygulanabilir. Molekül hali hazırda var. Bu hastalarda kullanılabilir bir hale gelebilir. İleriye dönük nitekim büyük bir umut ışığı olabilir” diye konuştu.
EN BÜYÜK SORUN TENEFFÜS YETMEZLİĞİ
Covid-19 hastalarındaki en büyük sorunlardan birisinin teneffüs yetmezliği olduğunu belirten Kerget, “Solunum yetmezliği sebebiyle birden fazla hastamızı kaybediyorduk. Uygulanan tedavilerin güvenilirliğine dair maalesef şu anda kâfi seviyede mevcut bilgi yok. Biz de hastalara yararlı olabilmek için ekstradan bir tedavi formülü bulabilir miyiz diye araştırma yaptık. Daha çok ağır bakım hastalarımızda bu çalışmayı düzenledik. Bu çalışmamızda ağır bakım hastalarında bilhassa akciğerlerde yaygın tutulumları olan, akut teneffüs yetmezliği ile başvuran hastalarda çalışmayı dizayn ettik” dedi.
BEDENE KIYMETLI BİR SAVUNMA DÜZENEĞI SAĞLIYOR
Akut teneffüs yetmezliği yaşayan hastaların ilerleyen periyotlarında sitokin fırtınası denilen bir gelişme yaşandığını söz eden Kerget, şunları söyledi:
“Bu sitokin fırtınasına yönelik verilen tedaviler, birtakım hastalarda kâfi sonuç elde ettirmemekte. Bu nedenle daha evvel koronavirüs ailesinden olan ‘SARS’ ve ‘MERS’te çalışılmış molekülleri biz de araştırmak istedik koronalı hastalarda. Yaptığımız çalışmada koronivarüslü hastalar ile akut teneffüs yetmezliği gelişen hastalarda sürfaktan protein D seviyesinin yükseldiğini tespit ettik. Ayrıyeten bu hastalarda sitokin fırtınası geliştiği vakit bu protein seviyesinin daha da yükseldiğini belirledik. Bu protein neye yarıyor? Asıl değerli kısmı bu. Akciğerdeki enflamasyonda anti anflematuar yani enflamasyonu baskılayıcı nitelikte bir protein. Bu protein bedene değerli bir savunma düzeneğini sağlıyor. Bu proteinin yükselmesi bedende önemli bir savaşın olduğunu ve bu savaşı karşı gayretin olduğunu gösteriyor. Pahaların, sitokin fırtınası olan ve akut teneffüs yetmezliği gelişen hastalarda daha yüksek olması sürfaktan protein D’nin ilerleyen devirlerde bu cins hastalarda tedavide kullanılabileceğine dair dair bize bulgular vermekte. İnşallah ilerleyen periyotlarda hastalarda sürfaktan protein D’nin uygulanması olumlu sonuçlar getirebilir.”
VEFAT ORANI AZALTILABİLİR
Sürfaktan protein D’nin daha evvel üretilmiş bir ilaç olduğunu lakin maliyetinin yüksek olduğunu vurgulayan Kerget, “Vücutta enflamasyon oluyor. Kimi hastalarda, bilhassa genç hastalarımızda daha ağır tablolarla karşılaştık şu periyot içinde. Beden bu enflamator hadiseye olağandışı seviyede karşılık veriyor. Yani olağan vermesi gereken yanıtın daha üstünde bir yanıt veriyor. Bu karşılığı baskılayıp bedeni kendine getirebilmek maksadıyla kimi ilaçlar üretilmiş. Bilhassa ‘Tociluzimab’ dediğimiz molekülü biz daha evvel tatbik ediyorduk hastalarda. Lakin ‘tociluzimab’ tedavisine karşın hastalarda olumlu dönüşler elde edemiyorduk. Bizim asıl maksadımız mevcut tedavilere ek olarak ne katabiliriz bu hastalara diye çalıştık. Bilhassa çok kaybettiğimiz genç hasta oldu, bu bizi çok üzdü. Sürfaktan protein D daha evvel üretilmiş lakin maliyeti yüksek bir ilaç. Bu ilacın uygulaması birtakım seçici hasta kümelerinde yapılabiliyor. Covid-19’da sitokin fırtınası gelişmiş hastalarda bilhassa bu ilacı tatbik edebilir, uygulayabilirsek bu hastaların ilerleyen periyotta akciğerde kalıcı iz bırakmadan hayata devam etmelerini, hatta vefat oranlarını azaltabiliriz” dedi.
Cumhuriyet
