Düzce Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Kolu Lideri Dr. Öğretim Üyesi Hasan Sultanoğlu, 18 yaş altı genç ve çocuklarda ölümlerle sonuçlanan ve sık rastlanan teneffüs travmaları ve travma sırasında yapılacak müdahaleler hakkında bilgi verdi.
BUNLARIN HEPSİ TIKANMAYA NEDEN OLUYOR
Sultanoğlu, travmalar 18 yaş altında genç ve çocukların en sık mevt nedeni olduğunu söyleyerek, ”5 yaş altındaki çocuklarda ölme nedenleri ya da travmaya maruz kalma nedenleri motor kas hudut sisteminin yeteri kadar gelişmemiş olmasıdır. Meskende travmaya neden olacak kazalara neden olma sebepleri başında ailelerin küçük oyuncak alması, çocukların meraklı olması ve her şeyi ağzına götürmesi, yediği yiyecekleri çiğnemeden yutması, bunların hepsi tıkanmaya neden olmaktadır” dedi.
‘TAM YA DA KISMİ TRAVMA OLDUĞUNUN AYIRT EDİLMESİ GEREKİYOR’
Sultanoğlu yaşanan travmada tıkanmanın tam ya da kısmi travma olduğunun ayırt edilmesi gerektiğini belirterek ”Solunum yollarının tıkanmasını öncelikle tanımamız gerekiyor. Bütün ailelerin ve toplumun bunu tanıması lazım. Kısmi tıkanma mı? Tam tıkanma mı? Zira ikisinin tedavisi farklıdır. Kısmi tıkanma olan bir çocuğa katiyen tam tıkanma müdahalesi yapmıyoruz. Kısmi tıkanmada nedir? Çocuk ağzına yabancı bir cisim aldı. Teneffüs yolu tıkandı ve çocuk nefes almakta zorluk çekiyor ve öksürmeye başlıyor. Lakin öksürürken çocukla irtibat halindeyseniz, çocuğun öksürme ve ağlama sesini duyuyorsanız bu kısmi tıkanmadır. Bu durumda çocuğu alıp omzunuzun üstüne koyup gazını çıkarır üzere yalnızca çocuğun öksürmesine yardımcı olmanız lazım. Çocuk öksürüp ağlamaya devam ettikten sonra çocuğun boğazına bakmamız gerekiyor. Çocuğun boğazındaki yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılmalı ve çıkıncaya kadar sürece devam etmemiz lazım” diye konuştu.
‘1 YAŞIN ALTINA HEİMLİCH HAREKETI YAPILMAMALI’
Tam tıkanma durumunda yapılacakları anlatan Hasan Sultanoğlu, şunları söyledi:
”Ancak çocuğun büsbütün nefesi kesilirse ve morarmaya başlarsa, hiçbir formda ses çıkaramıyorsa biz buna tam tıkanma diyoruz. Tam tıkanmadaki müdahalemiz çok farklıdır. Tam tıkanmada çocuk 1 yaşından küçükse yüz üstü elimizin üstüne yatırıp, elimizin ayası ile 5 defa sırtına vurmamız gerekiyor. 5 kez sırtına vurduktan sonra çocuğu tekrar öbür tarafa çevirip ağzında yabancı cisim olup olmadığını denetim etmemiz gerekiyor. Çıkmadıysa iki parmağımızla çocuğun karnına 5 sefer baskı yapmamız gerekiyor. Bunu çocuk yabancı cismi çıkarana kadar tekrar etmemiz gerekiyor. Çocuk 1 yaşından büyükse yetişkinler üzere karnına bası yaparak “Heimlich” hareketi dediğimiz bir sistem var. Çocuğun gerisine geçilerek iman tahtası dediğimiz bölgeye elimizi koyup kendimize yanlışsız çekiyoruz. Çektikten sonra yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakmamız gerekiyor. Bu manevrayı 1 yaşın altında yapmamamızın nedeni beden yapıları yetişkinlerden çok farklı olduğun içindir. 1 yaşın altında bunu denediğimizde çocuklarda karaciğer ve dalak yaralanmaları ile kalp zedelenmelerine neden olabiliriz.”
‘EN KIYMETLISI SAKİN KALMAK’
Bilhassa bu tip durumlarda ailelerin panik yapmaması gerektiğine dikkat çeken Hasan Sultanoğlu ”Panik yapmamak gerekiyor. Bu işin temel kuralı sakin olmak. Bu müdahaleyi yaptıktan sonra en kısa müddette sıhhat kuruluşlarına ulaşmalı ya da 112’yi aramalıyız. Çocuk bu müdahalelerden sonra nefes almaya başladıysa çocuğu yan yatırıp tekrar sıhhat kuruluşlarına götürüp, oksijen verilmesi gerekiyor. Boğulma süreci devam ediyorsa birinci yardım kuralları olan kalp ve teneffüs masajı yapmamız gerekiyor” dedi.
Cumhuriyet
