Cumberbatch’in başrolünde yer aldığı dizi, BBC One’da 2010’da başlamış ve biri internete özel olan 14 kısım yayımlanmıştı
Lokus metodu diye de bilinen bu teknikte, bilgiyi organize etmek ve hatırlamak için zihinsel görselleştirme kullanılıyor. Bu tekniği öğrenen bireylerin hafızasını bir yer üzere kodlaması ve yerdeki her görsel ayrıntıyı bir bilgiyle eşleştirmesi gerekiyor. Böylelikle tıpkı Cumberbach’in Sherlock’u üzere, bir bilgiyi hatırlamak istediğinde hafıza mekanınızda dolaşarak o bilgiyi aramaları mümkün oluyor.
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran, hakemli bilim mecmuası Science Advances’ta yayımlanan yeni çalışmada bilim insanları, işte bu formülü test etmek için dünyanın en iyi “hafıza sporcuları”ndan oluşan, yani hafıza sporlarında dünyanın en iyi 50’si ortasında yer alan bir kümesi ve hafıza pratiklerinde uzmanlaşmamış diğer bir kümesi inceledi.
Yeni araştırmanın birinci kademesinde hafıza yarışlarında dünyanın en iyi 50’si ortasında yer alan 17 sportmen ve onlarla yaş yahut zeka düzeyi üzere özellikler bakımından benzeşen bir denetim kümesi yer aldı.
İştirakçilerden, beyinleri işlevsel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) aygıtıyla incelenirken bir listede rastgele sıralanan sözleri incelemeleri talep edildi. Daha sonra listeden bir seferde üç söz seçildi ve bunların daha evvel inceledikleri listedekiyle tıpkı sırada olup olmadığını hatırlamaları istendi.
Çalışmanın ikinci kısmında ise daha evvel hafıza sporuyla ilgili rastgele bir tecrübesi olmayan 50 iştirakçi vardı. Bunlardan 17’si lokus sistemini öğrenmesi için 6 hafta boyunca eğitim gördü. İştirakçilerin geri kalanı ise denetim grubundaydı. 16’sı “çalışan hafıza eğitimi” ismi verilen farklı bir hafıza tekniği üzerine eğitildi. 17’si ise hiçbir eğitimden geçirilmedi. İkinci kısımdaki iştirakçilerin beyinleri de fMRI aygıtıyla tarandı ve hem eğitimden evvel hem de eğitimden sonra birebir misyonları yerine getirmeleri istendi.
Araştırmacılar ayrıyeten iştirakçilerden fMRI taramalarından 20 dakika ve 24 saat sonra listede hangi sözlerin bulunduğunu hatırlamalarını talep etti. Bu da 20 dakika sonra hatırlanabilen kısa periyodik anıları, 24 saat sonra da hatırlanabilen kalıcı anılardan ayırmalarını sağladı. Dört ay sonra ise iştirakçilerin sözleri ezberleme ve hatırlama maharetleri tekrar test edildi.
Bunu sonucunda lokus tekniğiyle eğitilen iştirakçilerin uzun müddetli hafızasının, öteki hafıza tekniğini öğrenenlerden yahut hiç eğitim almayanlardan daha iyi işlediği ortaya çıktı. Lokus metodu üzerinde çalışan gönüllüler bir defa daha başka kümelerden daha iyi performans göstermişti. Eğitim öncesinde hatırlayabildiklerinden 20 söz fazla hatırlamıştı. Başka eğitimi alan katılımcılarsa öğrendikleri tekniğin yararlarını 4 ayın sonunda kaybetmişti.
Lokus metoduyla eğitilen bireyler, taramalardan 20 dakika sonra listeden 62 kelimeyi hatırlarken, öteki metodu öğrenenler 41, hiç eğitim almayanlarsa 36 söz hatırlıyordu. 24 saat sonra yapılan testte lokus metodunu öğrenenler 56, öbürleri ise sırasıyla 30 ve 21 kelimeyi hatırlayabildi.
Dört ay sonra yapılan testte ise lokus metoduyla eğitilenler 50, denetim gruplarındakiler de sırasıyla 30 ve 27 kelimeyi hatırladı.
Bunun yanı sıra, dünya hafıza şampiyonları ve lokus prosedürünü öğrenen bireylerin, listeleri ve sıralamayı ezberlerken emsal beyin aktiviteleri gösterdiği de ortaya çıktı.
Livescience’a konuşan ve bulgularını yorumlayan Wagner, neredeyse herkesin lokus yolunu kullanmayı öğrenebileceğini söyledi:
“Biraz vakit ve tertipli pratik gerektiriyor. Bu nedenle herkes için uygun olmayabilir. Lakin hafızayı ‘güçlendirmek’ ve yüksek, hatta harikulâde hafıza performansına ulaşmak katiyen mümkün.”
Cumhuriyet
