Tıbbi Mikrobiyoloji ve Tıbbi Viroloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Şahiner, Covid-19 pandemisinin tesirinin hala dünya genelinde kendini gösterdiğini hatırlattı.
Tıp dünyasının aşı çalışmalarından olumlu bir haber beklediğini tabir eden Şahiner, şu an için virüsten korunmada en tesirli yolun, yanlışsız maske kullanımı başta olmak üzere fizikî ara ve hijyenin sağlanması olduğunu vurguladı. Şahiner, “Kimi vakit görülüyor ki maskeyi zorla takıyoruz. Lakin maske, aşı ile kıyaslanabilir avantajlara sahip olmasının yanında, inançlı olması, kolay erişilebilir, ucuz olması üzere değerli avantajlara sahip” dedi.
New England Journal of Medicine Mecmuası’nda geçen günlerde, maske kullanımının maruz kalınan viral yükü azaltabileceği ve aşı gibisi tesirle muhafaza sağlayabileceği üzerine bir makalenin yayımlandığını anlatan Şahiner, şu değerlendirmede bulundu:
“Maske kullanmak, bugün için kendimizi insanlardan büsbütün soyutlama seçeneğini bir kenara bırakırsak en tesirli ve emniyetli formül. Bunun için maskenin çok yüksek aktifliğe sahip olması da gerekmiyor, günlük hayatta kullanılan tipler bile kâfi.
Maske kullanımının aktifliği ile ilgili çalışmalar, maske takmayı zarurî hale getiren ülkelerde enfeksiyonun yayılımının daha düşük olduğunu ve hastanelerde herkesin yaygın ve birlikte maske kullanmasının sıhhat çalışanlarını SARS-CoV-2 enfeksiyonundan koruduğunu gösterdi.
Maske kullanan bireyler daha az virüse maruz kaldıkları için önemli ve ağır seyirli enfeksiyonlardan korunabiliyor. Hayvan deneylerinde yüksek ölçüde virüse maruz bırakılan hamsterlarda daha önemli enfeksiyon geliştiği ve yeniden diğer bir çalışmada maske takılan hayvanların enfeksiyon riskinden korunduğu ortaya kondu.”
Şahiner, maske kullanımının koronavirüs enfeksiyonunun yanı sıra öbür mevsimsel teneffüs yolu enfeksiyonlarından da koruduğunun altını çizerek, bu sayede gripten (influenza) de korunmanın mümkün olabileceğini söz etti.
Doç. Dr. Şahiner, “maske tam korumuyor, kenarlarından kaçırıyor, filtreleri zayıf olduğu için virüsler ortalarından kaçabiliyor” üzere bir fikrin gerçek olmadığına dikkati çekerek, “İnsanları enfekte eden en büyük RNA virüsü olan ve en önemli teneffüs damlacıkları dediğimiz görece büyük partiküller ile bulaşan bu virüs, maskelerden kaçsa bile düşük seviye virüs aldığımızda önemli bir enfeksiyon geçirmeyebiliriz. Maske takılmadan yapılan toplu taşıma seyahatinde ise 10 binlerce virüs alma riski vardır.” ikazında bulundu.
“AŞILARIN, BULAŞI VE YAYILIMI AZALTMASINI UMUYORUZ”
Aşı çalışmalarını da yorumlayan Şahiner, “Amerikan Besin ve İlaç Dairesi (FDA), SARS-CoV-2 aşısından çok büyük bir aktiflik beklemiyor aslında. ‘Hastaların yarısında enfeksiyonu önlesin ya da hastalık şiddetini azaltsın yeter’ diyor. Aslında maske de bunu esasen yapıyor” dedi.
Şu an dünyada rastgele bir enfeksiyon etkeni için onay almış, aktifliği ve güvenliği kanıtlanmış bir aşı olmadığını lisana getiren Şahiner, “Günümüze kadar başarılı bir insan koronavirüs aşısı da yok zati. Canlı zayıflatılmış aşıların ve modifiye virüslerin çok iyi hazırlanması lazım. Asıl risk kümesini oluşturan yaşlı ve bağışıklık yetmezliği olan şahıslar için bu aşıların güvenliği çok kıymetli. Virüsün mutasyon düzeltme özelliği nedeniyle bu dizaynlar çok hakikat bir halde yapılmalı” diye konuştu.
Şahiner, bir aşının inançlı olup olmadığının ortaya konulmasının, uzun çalışmalar gerektirdiğini ve bunun vakit aldığını anlatarak, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Aşı geliştirildiğinde izlem yapılması da çok kıymetli. Zira, ikinci dozlar, üretim güvenliği, saklama ve transport şartlarının sağlanması üzere aşı aktifliğini belirleyen birçok farklı parametre daha var.
Yeni geliştirilen aşıların hastalık bulaşını ve yayılmasını bir derece azaltmasını, enfeksiyonların daha az şiddetli geçmesini sağlamasını ve salgının yayılımını durdurmasını umuyoruz. Bu müddet içinde de maske kullanımı ihmal edilmemeli ve onun da virüsün yayılmasını engellediğini, virüs yükünü azalttığını unutmamalıyız.”
Cumhuriyet
