Prof. Czerkawski, “Salgın, gelişmiş ülkeleri, gelişmekte olan ülkeleri, herkesi temelinden sarstı. Bugün Amerika’da 15 milyondan fazla çocuk fakirlik içinde yaşıyor. Bu çocuklar salgından en olumsuz etkilenen kesim oldu. Önümüzdeki yıllarda eğitim kanunlarının önemli bir formda tekrar ele alınmasını bekleyebiliriz” dedi.
Yarın Sabri Ülker Vakfı’nın Milletlerarası Beslenme, Sıhhat Okuryazarlığı ve Eğitim Konferansı’nda “Okula Sağlıklı Dönüş: Uzaktan-Hybrid Eğitim, Medya Okuryazarlığı ve Dijital Yorgunluk” başlıklı bir konuşma yapacak olan Prof. Dr. Betül Czerkawski, mevzuya ait sorularımızı şöyle yanıtladı:
– Salgından en çok hangi yaş kümesi, nasıl etkilendi?
Öğrencilerin sosyoekonomik durumu, pandemiden nasıl etkilendikleri konusunda temel belirleyici oldu. Anne babaları işlerini kaybeden çocuklar, açlıkla, konuttaki huzursuzluklarla yahut sıhhat problemleriyle meşgul oldu. Ekonomik olarak daha iyi durumda olan aileler, çocuklarına daha çok vakit ayırmaya başladı. Toplumda var olan ekonomik uçurumlar salgın sırasında daha da derinleşerek yüzüstüne çıktı. Okulöncesi ve ilköğretimin birinci yıllarında olanlar, çok sıkıntı bir periyottan geçti. Bu yaşlarda çocuklar oyun oynayarak ve öbür çocuklarla etkileşim içerisinde olarak öğreniyorlar. Oyun imkanları sınırlanan çocukların, maalesef toplumsal gelişimleri büyük darbe aldı.
OKULA DÖNÜŞE HAZIRLAR
– Okula dönüş kimler için daha güç olacak?
Açıkçası bütün çocuklar okula dönmeye hazır şu anda. Temel gayret her gün saatlerce bilgisayar ekranının karşısında vakit geçiren çocukların, yüz yüze bağlantı hünerlerini tekrar kazanmaları konusunda olacak. Dijital bağımlılık, öteki bağımlılıklar üzere bir geri çekilme ve geçiş devrinden geçecek.
– Salgın, pek çok öğrencide öğrenme kayıplarına neden oldu. Bunun telafisi olabileceğini düşünüyor musunuz?
Bence salgına büsbütün olumsuz olarak bakmamak lazım. Öğrenme kayıpları olduğu yanlışsız, lakin bu durum dünyanın her yerinde, her öğrenci için birebir. Öğrenciler bu sıkıntı vakitlerde diğer maharetler öğrendi: Zorluklar karşısında nasıl reaksiyon göstermek gerekir, uzun süren zorluklar karşısında nasıl bir hal almak metaneti getirir, kendimizi felaketlerden nasıl koruyabiliriz üzere. Hayatta kalma marifetleri 21. yüzyılda manasını değiştirdi. Öğrenciler, okulda öğrenemeyecekleri gerçek hayat problemleriyle karşı karşıya kaldı ve kendi şahsî tecrübelerini edindi.
– Eğitime erişen/erişemeyen birebir okul ortamına dönecek. Bu durum ne üzere sonuçlara yol açabilir?
Bu durum dünyanın her ülkesinde çok önemli bir sorun. Uzun vadeli sonuçların ne olduğunu şu an tam olarak kimse bilemiyor. Maalesef bu sorunu önümüzdeki yıllarda çok tartışıp çok konuşacağız. Kesin olan bir şey var: Eğitim ve ekonomik eşitsizlikler bir ortada ele alınarak makro seviyede çözümlenmeli. Tek bir öğretmenin yahut tek bir okulun çözebileceği bir bahis değil bu.
DİJİTAL OKURYAZARLIK
– Dijital okuryazarlık ne demek? Bu beceriyi nasıl vereceğiz çocuklara?
Dijital okuryazarlık kavramı, daima değişen bir kavram. Bu kavramın bir boyutu, bilgiye erişmeyi ve kullanmayı içeriyor. Başka boyutu da erişilen bilgiyi eleştirmeyi, değerlendirmeyi ve en kıymetlisi de yenilerini üretmeyi içeriyor. Birtakım aileler çocuklarına her türlü elektronik aracı almayı olumlu bir durum olarak görüyor. Lakin son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki sosyoekonomik durumu yahut eğitimi düşük olan aileler, çocuklarının sınırsız bilgisayar kullanımına müsaade ederken ekonomik olarak ileride olan aileler hudut koymayı önemsiyor. Bu aileler dijital okuryazarlığın saatlerce bilgisayar ekranına bakmak değil, onu makul kullanmak olduğunu biliyor. Dijital okuryazarlığın öğretiminde gayemiz, eleştirel düşünme yeteneğine odaklanmak, örneklerle öğrencilere bilgiyi değerlendirmenin yollarını göstermek olmalı.
FAZLASI ZİYAN
– Dijital yorgunu ya da bağımlısı çocukları yüz yüze eğitimde neler bekliyor? Tabletten, telefondan kopabilecekler mi?
Bunu yemek yemek üzere de düşünebiliriz. Yaşamamız için yemek yememiz lazım fakat fazlası ziyan. İnternet bağımlılığı da bu türlü. Bu sorunu aşmak için iki teklif verilebilir. Öncelikle çocuklara hudut koymayı öğretmemiz lazım. Örneğin 9 yaşındaki kızıma kolay bir “zamanlayıcı” aldım. Her 30 dakikadan sonra, 30 dakika orta vermeyi öğreniyor. Saat 19.30’dan sonra bilgisayar büsbütün kaldırılıyor. Öteki bir bahis da internette ne yapıldığı. Şayet maksat oyun oynamaksa belirli bir hudut getirilebilir. Lakin çocuklar bazen bir arada ödev yapıyorlar, arkadaşlarıyla konuşuyorlar, yabancı lisan görüntüleri izliyorlar. Bu cins etkinliklere vakit limiti koymak uygun olmuyor. Günümüzdeki dijital teknolojilerin çabucak hepsi, kullanıcılarını alışkanlık geliştirmeye ve bağımlılığa yöneltiyor. Aslında dijital bağımlılık, öğrenciler için kıymetli sınıf tartışmalarının konusu, bir tahsil fırsatı olabilir: Kullanıcılarının dikkatini çekmek için teknolojiler ne çeşit metotları kullanıyor? Hangi dijital ortamlar daha çok bağımlılık yapıyor? Şayet öğrencilerin dikkati bu hususlara çekilirse öğrenciler kendi davranışları hakkında daha şuurlu alışkanlıklar geliştirebilir.
KARMA ÖĞRENME NE DEMEK
– Karma öğrenme metodu nasıl uygulanabilir?
Salgın bittiğinde öğrendiğimiz en kıymetli şey, tahminen de internet ve yüz yüze öğretimin en iyi yanlarını bir ortaya getiren karma öğrenme metodu olacak. Bu metot, öğretmenlere ve öğrencilere bilgiyi kaydetme, araştırma ve yaratma imkanları sunuyor. Ayrıyeten toplumsal olarak da yararları var. Öğrenciler, sınıf arkadaşları ile projeler yapabilir ya da sınıfa internet aracılığıyla konuşmacı davet edebilir. Öğrenme zorlukları olan öğrenciler için de karma öğretim çok faydalı olabilir.
Cumhuriyet
