Libya’daki varlığını büsbütün Türkiye’nin takviyesine borçlu olan Trablus’daki Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile lisana getirilmeyen bir sarsıntı yaşanıyor. UUH Lideri Fayiz esSarraj’ın açıkladığı “ateşkes ve mart ayında seçim” duyurusunu Ankara’nın bilgisi dışında gerçekleştirdiği ortaya çıktı.
Sarraj’ın şovları münasebet göstererek İçişleri Bakanı Fethi Başağa’yı Ankara ziyareti sırasında vazifesinden alması sarsıntının başka boyutu olarak şekillendi. Trablus ve Ankara ortasında yürütülen temasların akabinde Başağa vazifesine döndü.
Türkiye takviyeli Trablus hükümetinin Hafter ve Tobruk Meclisi Akile Salih karşısında ilerleyişi Sirte bölgesinde durmuştu. Trablus hükümetinin akın hazırlıkları yaptığı devirde Almanya, Fransa ve İtalya’nın yanı sıra ABD devreye girdi ve Sirte-Cufra sınırının silahsızlandırılması temasları başladı.
Bu temaslar Trablus hükümeti ile Türkiye ortasında eşgüdüm içerisinde bir mühlet yürütüldü. Lakin 21 Ağustos’a gelindiğinde Trablus’taki UUH’nin Lideri Sarraj, ülkedeki tüm güçler için ateşkes davetinde bulundu. Sarraj tıpkı vakitte 2021 yılı mart ayında genel seçimlerin yapılması için de davet yaptı.
ANKARA BİLMİYORDU
Cumhuriyet’in başkentteki kaynaklardan edindiği bilgiye nazaran Sarraj’ın bu açıklamaları Ankara için sürpriz oldu. Bu türlü bir açıklama yapılacağı konusunda Dışişleri, Cumhurbaşkanlığı ve Ulusal Savunma Bakanlığı’nda bir bilgi bulunmuyordu. Bu nedenle Ankara, yapılan açıklamaya ait birkaç gün reaksiyon vermedi.
KABİNE DEĞİŞİKLİĞİ
Sarraj’ın açıklamalarından sonra 25 Ağustos’ta kabine değişikliği yapılacağı mahallî basında yer almaya başladı. Değişiklik yaklaşımı sokak şovlarıyla gerekçelendirildi. Trablus ve etrafındaki halkın, elektrik kesintileri ve yolsuzluk tezleri nedeniyle sokağa çıkmasıyla provokasyonlar da başladı. Göstericilere ateş açanlar oldu.
Bu münasebetlerle Sarraj, 29 Ağustos’ta kabine değişikliğine gitti. Değişiklikte dikket çeken öge İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın Ankara ziyareti sırasında vazifesinden alınmasıydı. Bu Türkiye’ye karşı bir tavır olarak da algılandı.
Sarraj ayrıyeten, Savunma Bakan Yardımcılığı yapan, tüm temasları yürüten Albay Selahaddin Ali en-Nemruş’u Savunma Bakanlığı’na getirdi. Ayrıyeten Orta Askeri Bölge Kumandanı olan General Muhammed Ali Ahmed el-Haddad da Genelkurmay Başkanlığı’na atandı.
DİKKAT ÇEKEN TEMASLAR
Atamalardan evvel gerçekleşen temaslar ise dikkat cazipti. Trablus hükümetiyle Türkiye’nin yaptığı mutabakata nazaran bu ülkenin silahlı kuvvetlerinin oluşturulması, eğitilmesi ve teçhiz edilmesine ait muahede yapılmıştı.
Bu mevzuda öteki istekli kurumlar da bulunuyordu. Bunlardan birisi Amerika merkezli güvenlik firması “Jones Group İnternational” idi. Sarraj’ın kümeyle görüşmesinin 26 Ağustosta gerçekleştiği öğrenildi. Dikkat çeken öteki görüşme ise 27 Ağustos’ta Vahdettin Köşkü’nde yapıldı. Erdoğan, TBMM Lideri Mustafa Şentop ile birlikte Libya Yüksek Devlet Kurulu Lideri Halid el-Mişri’yi kabul etti.
Görüşmeye ait bir açıklama yapılmadı. Dikkat çeken bir diğer boyut ise tüm bu gelişmeler sürerken Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Vatiyye Hava Üssü ve Misrata’ya yönelik destek sevkiyatlarının sürmesiydi. Trablus’taki gelişmeler 3 Eylül’de yeni bir boyut kazandı. Misyondan alınan İçişleri Bakanı Başağa, 3 Eylül’de tekrar vazifesine iade edildi.
KİMLER DEVRE DIŞI
Cumhuriyet’in bilgi aldığı kaynaklar, ateşkes sürecinde Tobruk Meclis Lideri Akile Salih’in Hafter’i, Sarraj’ın da Türkiye’yi dışlamaya çalışmasına dikkat çekti. Kaynaklar, “Ancak, Hafter ateşkesi ihlal ediyor. Sarraj’ı alanda kim koruyacak? ABD’nin, AB’nin diplomasisi iyi de Libya’ya gönderecekleri bir tane bile askerleri yok” değerlendirmesini yaptı. Trablus ile Ankara ortasında oluşan inanç sorunun nasıl aşılacağı ise bilinmiyor.
Cumhuriyet
