“Suudi Arabistan en değerli pazarımız. Lakin Suudi müşterim artık mal almıyor. Zira hükümeti uyardı, korkuyor. Bu ayın sonunda ticaret duruyor. Son yüklemeleri yapıyoruz. Ne yapacağımızı şaşırmış durumdayız. Moraller bozuk.” Türkiye ile Suudi Arabistan ortasında iş yapan küçük ve orta ölçekli şirkete sahip bir ihracatçı söylüyor bu kelamları.
Bugünlerde Suudi Arabistan pazarına mal satan binlerce ihracatçı üzere çaresiz durumda. Suudi Arabistan en fazla ihracat yaptığımız 15’inci ülke. Türkiye’nin 3.3 milyar dolar ihracatı, 3 milyar dolar da ithalatı var. Türkiye’den giden eserlerde birinci sırada mobilya var. Otellerin tüm muhtaçlıkları Türkiye’den karşılanıyor. Yaş meyve zerzevat, besin, dokuma de değerli ihracat eserleri ortasında.
Evvel Türkiye’nin Körfez siyasetleri, Suriye’ye yönelik operasyon, akabinde da gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti, iki ülke ortasında suları bir müddettir ısıtmış durumda. Siyasetteki tansiyon ekonomiyi huzursuz etmişti ve aslında iki yıldır üstü örtülü bir ambargo sürüyordu. Örneğin Suudi Arabistan Türk eserlerine katma bedel vergisini yüzde 5’ten 15’e çıkarmış, Türk menşeli eserler gümrüklerde olumsuz muamele görmeye başlamış, yaş meyve ve zerzevat üzere eserler gümrüklerde bekletilerek önemli kahırlara neden olmuştu.
Ayrıyeten hükümet, Türkiye’den mal alan Suudi ithalatçılara bir taahhütname imzalatıyor. İmzalamak istemeyene ise yaptırım uygulayacağını tabir ediyordu. Yeniden anlatılanlara nazaran, Suudi Arabistan’da fabrikası bulunan Ülker’e de hammaddeyi Türkiye’den getirmemesi istenmişti. Lakin bu üstü örtülü maniler yerini artık açık bir ambargoya bıraktı.
Açıklamalara nazaran Made in Turkey damgalı eserler, ekim ayından itibaren Suudi Arabistan’a giremeyecek. Müddet ise üç gün sonra doluyor. Bölgede 30 yıldır iş yapan bir ihraçatçı Suudi hükümetinin ithalatçılara Türkiye’den mal almayacaklarına yönelik taahhütname imzalatmasından sonra taleplerin durduğunu söylüyor.
“Müşterilerimiz Türk eserlerine alıştı, mutlu. Fakat alamıyorlar. Bize üçüncü bir ülke üzerinden gönderin diyorlar” diyor. Bilhassa Hatay, Gaziantep, Diyarbakır üzere güneydoğu vilayetlerinden yapılan ihracatın durma noktasına gelmesi nedeniyle bu bölgedeki küçük ve orta ölçekli işletmeler çok huzursuz.
SUSKUNLUĞU ANLAYAMIYORUZ
İhracatçılar sorunun büyüdüğünü lakin resmi makamların tahlil için hiçbir adım atmadığını söylüyor. Bilhassa Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin yalnızca bir yazıyla reaksiyon gösterdiğini sorunu gereğince anlatamadığını lisana getiriyorlar. Vakanın siyasi olduğu ve kısa vakitte bir tahlilin olmadığı ortada. Fakat binlerce işçiyi istihdam eden KOBİ’lerin beklentisi, bu durumu nasıl atlatacaklarının tartışılması, tahlil aranması.
Cumhuriyet
