6 Ağustos’ta doğan Kurt isimli tay, anavatanı Orta Asya stepleri olan Moğol yaban atlarının kuşaklarının devamı için umut oldu.
Yaban atının yaşayan tek alttürü ve evcil atların uzak kuzeni olan Moğol yaban atları, Rus araştırmacı Nikolai Przewalski tarafından 1800’lü yılların sonlarında bulunduğu için bu atlara “Przewalski yaban atı” da deniliyor.
Moğollarsa bu atlara Takhi ismi veriyor.
Bu canlının 40 yıl evvel dondurularak saklanan genetik gerecinden, dünyanın birinci klonlanan Przewalski yaban atı Kurt dünyaya geldi.
ABD’nin Teksas eyaletindeki bir veteriner kliniğinde dünyaya gelen Kurt bu tıbbın onlarca yıl evvel kaybolduğu düşünülen genetik çeşitliliğini canlandırdı.
ABD’nin Kaliforniya eyaletinde bulunan San Diego Hayvanat Bahçesi’nden zoolog Bob Wiese “Bu tay, kendi çeşidinin genetik açıdan en değerli bireylerinden biri olacak. Onun Przewalski yaban atı nüfusunun geleceği açısından değer taşıyan genetik farklılığı geri getireceğinden umutluyuz” dedi.
Moğol yaban atlarının doğal popülasyonu İkinci Dünya Savaşı sonrası avlanma, insan kaynaklı doğal besinlerinin yok olması ve sert kışlar nedeniyle önemli ölçüde azalmıştı.
Yırtıcı tabiatta son Przewalski yaban atı 1969’da görülmüştü.
1899-1902 yılları ortasında ve 1947’de yakalanan 12 yırtıcı Przewalski yaban atınndan türeyen yaklaşık 2 bin kadarıysa hayvanat bahçelerinde hayatını sürdürüyor.
Lakin bu 12 at bir çeşidin nüfusun boyutunda keskin bir azalmanın yaşandığı “genetik darboğaz” isimli periyottan geliyor.
Bu periyottan hayatta kalan bireylerden bir nüfus çoğalabilir lakin tıp için bu durum sonun başlangıcı da olabilir. Sebeplerden biri düşük genetik çeşitlilik.
Daha az varyasyon, etraftaki değişiklik ya da gerilim yaratan durumlara uyumlulukta o kadar azalmaya neden olur. Ayrıyeten düşük nüfus, genetik sürüklenmeyi daha sıklaştırdığından bir nüfustaki muhakkak özellikler daha kolay kaybolur bu da genetik çeşitliliği daha da azaltır.
Dahası bu az nüfuslu topluluklarda bireylerin yakın akrabalarıyla çiftleşmesi istenmeyen genetik özelliklerin yayılmasına neden olabilir. Kurtarılan Przewalski yaban atları nüfusu içinde de evcil atlarla çiftleşenler olmuştu. Lakin Kuporovic isimli bir Przewalski yaban atının genetik incelenmesinde onun cetlerinin yırtıcı tabiatta yakalanan iki Moğol yaban atı olduğu belirlendi.
Bu yüzden genetik gereç 1980’den beri San Diego Hayvanat Bahçesi’nde saklandı. Kurt bu genetik gereçle laboratuvarda oluşturulan embriyonun evcil bir at olan taşıyıcı anneye yerleştirilmesiyle dünyaya geldi.
Dünyanın birinci klonlanan Moğol yaban atı Kurt’a, 1975’ten beri jenerasyonu tükenme tehdidi altındaki hayvanlardan topladığı genetik gereçleri San Diego Hayvanat Bahçesi’ndeki Frozen Zoo’da (Donmuş Hayvanat Bahçesi) saklayan Dr. Kurt Benirschke’nin ismi verildi.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
