Türbülanslar büsbütün açık havada da meydana gelebiliyor ve bu yüzden pilotlar bile iddia edemiyorlar. Uzmanlar bu çeşit sorunların gelecekte hava trafiğini tehdit edebileceği konusunda uyardılar.
Reading Üniversitesi’nden Paul Williams daha birkaç yıl evvel iklim değişimi yüzünden transatlantik uçuşlarının değerli ölçüde uzayacağını ve uçuşların daha sarsıntılı geçeceğini incelemişti.
Bilim insanları artık türbülans kestirimlerini biraz daha katılaştırmak için çalıştılar. İklim simülasyonlarıyla Atlantik’in on iki kilometre üzerinde atmosferik türbülansların ne sıklıkta ve ne şiddette yaşandığı hesaplanmış. Bunun için de sanayi evresinden evvelki karbondioksit ölçüsünün iki katı dikkate alınmış ki bu pahaya bu yüzyılın sonunda ulaşılabileceği düşünülmekte.
Simülasyonlara nazaran kış aylarında transatlantik rotası üzerindeki hafif türbülanslar yüzde 56, orta şiddetli türbülanslar ise yüzde 94 artacak.
Yolcuları kabinde sağ sola savurabilen şiddetli türbülanslar ise yüzde yüz kırk dokuz artacak ki bu sık seyahat eden tecrübeli yolcular için de alarm niteliğinde.
Türbülans artışındaki en önemli neden kutupsal jet akımlarındaki (bir çeşit rüzgar otobanı) değişimler. Bu kuvvetli rüzgar şeridi 40. ve 60. enlem derecesinde yani birçok uçuş rotasının bulunduğu bölgede yer almakta.
Jet akımlarının kenarında ve etrafında oluşan türbülanslar, rüzgar makasının havayı bir defa daha altüst etmeleriyle oluşur ki işte bu rüzgar makasları hem şiddetleniyor hem de daha istikrarsız bir hal alıyor diyor araştırmacılar. Bu da asıl jet akımlarının altındaki uçuş düzeylerinde bile havanın hareketlenebileceği manasına geliyor.
Williams ve takımı bilhassa de Atlantik üzerindeki uçuş rotalarını incelemişler lakin öteki rotaların da etkilenebileceğini düşünüyorlar.
Cumhuriyet