Dünyayı tesiri alan salgın, çocukları hasta etmiyor tahminen. Sıhhatlerine ne üzere ziyanlar verdiğini şimdi bilmiyoruz. Ancak gerek global gerek mahallî olarak başta fakir aileler olmak üzere çocukların kıymetli bir kısmının hayatını kesin ve kalıcı bir biçimde değiştirecek. 2000 yılından bu yana 94 milyon düşüş sağlanan çocuk işçiliğinde, gayrette kaydedilen ilerleme artık tehdit altında.
Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) ve UNICEF’in yayımladığı yeni bilgi notuna nazaran, milyonlarca çocuk, salgın krizi nedeniyle çocuk işçiliğine sürüklenebilir; 20 yıl boyunca kaydedilen ilerlemenin akabinde birinci sefer çocuk işçiliğinde artış görülebilir.
“Covid-19 ve Çocuk Personelliği: Kriz Vakti, Harekete Geçme Zamanı” isimli bilgi notuna nazaran, çocuk işçiliğinde 2000 yılından beri 94 milyon düşüş kaydedildi, lakin bu kazanım artık risk altında.
Rapora nazaran, halihazırda personellik yapan çocuklar uzun saatler boyunca yahut gitgide berbatlaşan şartlarda çalışıyor olabilirler. Daha da fazlası, çocukların sıhhat ve güvenliğine ağır ziyan veren en makus çalışma biçimlerine sürüklenebilir.
YOKSULLUK RİSK
ILO Genel Yöneticisi Guy Ryder, “Küresel salgın, hane gelirlerine büyük ziyan verdiği ve aileler takviyesiz kaldığı için, birçok aile çocuk işçiliğine yönelebilir” diyor.
Bilgi notuna nazaran, salgın nedeniyle, yoksullukta artış olabilir; bu da, sağ kalmak için her yola başvuracak hanelerde çocuk işçiliğinin artmasına neden olabilir. Birtakım araştırmalara nazaran, muhakkak ülkelerde yoksullukta yüzde 1 puanlık artış, çocuk işçiliğinde en az binde 7 artışa yol açıyor.
UNICEF İcra Yöneticisi Henrietta Fore ise “Kriz vakitlerinde, çocuk personelliği, birçok aile için baş etme sistemi haline geliyor” değerlendirmesinde bulunuyor. Fore, “Yoksulluk arttıkça, okullar kapandıkça ve toplumsal hizmetler azaldıkça, daha fazla çocuk, işçiliğe sürükleniyor. Covid-19 sonrası dünyayı tekrar tahayyül ederken, çocuklar ve ailelerinin gelecekte emsal fırtınaları atlatmak için muhtaçlık duyacakları araçlara sahip olmalarını sağlamamız gerek. Nitelikli eğitim, toplumsal müdafaa hizmetleri ve daha iyi ekonomik fırsatlar gidişatı değiştiren faktörler olabilir” görüşünde.
Kayıt dışı iktisatta çalışanlar ve göçmen emekçiler üzere kırılgan kısımlar, öteki baskıların yanı sıra ekonomik gerileme, artan kayıt dışılık ve istihdam, ömür standartlarında genel düşüş, sıhhat alanında yaşanan şoklar ve yetersiz toplumsal muhafaza sistemlerinden en çok ziyan görecek kitle.
1 MİLYAR ÖĞRENCİ
Okulların kapalı olduğu global salgın esnasında çocuk işçiliğinin fazlalaştığına dair deliller yavaş yavaş artıyor. Okulların süreksiz olarak kapanması, 130’u aşkın ülkede 1 milyarı aşkın öğrenciyi etkiliyor. Başka yandan, okullar tekrar açılsa dahi, birçok aile artık çocuklarını okula gönderemeyebilir. Bunun sonucunda, daha fazla çocuk, sömürü ve tehlike içeren işlere girmek zorunda kalabilir. Toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri daha da ağırlaşabilir, bilhassa kız çocukları tarım ve konut içi hizmetlerde sömürüye daha açık hale gelebilir.
DAHA DRAMATİK
Türkiye’deki durum birtakım noktalar dikkate alındığında daha dramatik olarak karşımıza çıkıyor. ILO’nun “çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını eksilten, fizikî ve zihinsel gelişimlerine ziyan verici işlerde istihdam edilmesi” olarak tanımladığı ve 14 yaş ile sonlandırdığı çocuk personelliği, Türkiye’de 6 yaşa kadar iniyor.
‘ÇOCUK İŞÇİLİĞİNDE ARTIŞ GÖRÜYORUZ’
Türkiye’de çok büyük bir kısmı tarımda çalışan ve yaşları 6’ya kadar inen çocuk işçiliğinin pandemi ile arttığını gözlemlediklerini anlatan Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Ertan Karabıyık’ın verdiği bilgiye nazaran, aile emeği içinde yer alan, pamuk toplayacak ya da tütün kıracak kadar büyük değilse bile kendinden küçük çocuklara bakan çocuklar ülkesi Türkiye…
Pandemi ile yalnız tarımda çalışan mevsimlik personellerin yanı sıra uzaktan eğitime erişemeyen, okulla bağı pamuk ipliğine bağlı kentli fakir aile çocuklarının da okula dönüşü sıkıntı ve bu çocukların çok büyük bir kısmı şimdiden ve kayıt dışı olarak çocuk işçiliğine adım atmış bile.
Ülkede, yevmiye ile fiyat alınan işlerde çocuk personelliği yaşının 12 olduğunu anlatan Karabıyık, pamuk, pancar ve tütün üzere işlerde çocuklar, büyüklerin işini kolaylaştıracak boş çuval taşımaktan, ayıklama yapmaya esere bağlı olarak yaşın altıya kadar indiğini belirtiyor.
Ülkede, çalışan çocukların yüzde 30.8’i tarım, yüzde 23.7’si sanayi yüzde 45.5’i ise hizmet kesiminde yer alıyor. Çocuklar endüstride bilhassa kimyasal riski yüksek ayakkabı ve dokumacılık dallarında çalışıyor.
Cumhuriyet
