Haydi bakalım sizi Venedik Sinema Festivali’ne götürüyorum! Nasıl mı? İstanbul’da olmanız kâfi. 125 yıllık tarihinde Venedik Bienali birinci defa Venedik dışında da programını dünyanın birtakım kentlerinde çevrimiçi yayımlayacak ve bu kentlerin içinde İstanbul da var. Böylelikle salı günü başlayan 77. Venedik Sinema Festivali’nin birtakım programlarını açılışıyla tıpkı günde İstanbul’da izleyen ve deneyimleyen birinci şanslılardan biri de ben oldum! Açıklıyorum: Şenliğin birçok seçkisinden biri de “VR Expanded 2020”, yani yeni bir sanat formu olarak SANAL GERÇEKLİK. Bu üç farklı yeni teknikle yapılıyor. Sinema, vakitle oynarken VR, yani “Sanal Gerçeklik”te yerle oynanıyor. Seyircisini 360 derecenin içine sokarak adeta bir boşlukta, önünde, ardında, altında, üstünde, yaşanan bir hadisenin içine sokuyor. Tamam, biliyorum, yaşamadan anlamak çok güç, yaşadığıma nazaran daha detaylı aktaracağım: İstanbul’da gösterimler Soho House’ta Koç Üniversitesi Karma Lab işbirliği ile yapılıyor. Pandemiye karşı ameliyathane titizliğiyle temizlenmiş ve her izleyici için özel hazırlanmış köşelerde hijyen şartlarına uygun olarak strelize edilmiş malzemeleri kuşanıyorsunuz. Yani başınıza, gözünüzü ve kulağınızı örten bir aparat geçiriyor ve dış dünyadan sanal dünyaya geçiyorsunuz. Bir çeşit yer çekiminden arınmış ve uzay boşluğunda üzere hissediyorsunuz zira sizi çevreleyen dünyada artık ses, ışık ve hareket var.
İKİ FARKLI SINEMA
24 ülkeden 44’ün üzerinde sanatçı tarafından hazırlanmış bu izlencelerden ikisini izledim. Biri Arjantin imali, Maria Belen Poncio imzalı “Masjoan 4 Feet Hight” lise öğrencisi gençlerin cinsellik üzerine bilgi edinmelerini anlatan epey yürekli ve eğitici, eğlendirici, düşündürücü bir sinema. Hadise, engelli bir genç kızın cinselliği öğrenmesinin etrafında geçiyor. 12 dakikalık sinema bana hayli uzun geldi, zira sınıfın içindeyim; bir yandan gençler önümde, ardımda, sağımda solumda! İzlediğim ikinci sinema ise Endonezya imali, Jonathan Hagard imzalı, bu sefer siyasal içerikli “Panggantian-Değişim” isimli sinema oldu. Burada midem bulanmaya başladı, zira muhtemelen duygusal olarak da çok etkilendim.
DEMOKRASİDEN SİYASAL İSLAMA
Çok kültürlü, çok dinli bir ülke olan Endonezya’nın Jakarta kentinde, hayat, kültür, din 1980 -2020 ortasında yavaş yavaş değişiyor, Budist tapınağının yerine koca bir cami yapılıyor, bayanlar yavaş yavaş kapanıp kara çarşafa girerken erkekler sakal bırakıyor. Lisan Arapçaya dönüp balıkçı yerini kebapçıya bırakıyor. Neyse siz anladınız işte! Ben bu şartlarda iki farklı ülkenin, iki sinemasını izleyerek oldukça bir heyecan yaşadım. Ancak itiraf ediyorum ki birinci denediğim interaktif HTC Vive’da çok istekli olmadım ve yarım bıraktım. Zira bu izlence daha çok geliştirilmiş bilgisayar oyunlarını andırıyor ve benim üzere hayatında hiç bu kısımda tecrübesi olmayan hatta oğlu fazla oynadığı için tepkisel yaklaşan birine sevimsiz geliyor! Muhtemelen Y nesli erkekleri bundan çok hoşlanacak, fakat benim üzere dijital teknolojiye göçmen nesil olarak gelmiş bilge bayanlar soğuk bakacak. Deneyimlediğim kadarıyla bir kafesin içindeydim, ışık saçan ellerim vardı ve elimdeki kumandalardan o ellerimle bir şeyler yapabiliyordum lakin bu benim için sinema filan değil, bilgisayar oyunu. Esasen avatarlar da çıkıyormuş, kendin oyna, kendin seyret olacak.
Bu izlenimim sizi yanlış yönlendirmesin, bu tecrübesi olağanüstü değerli ve alkışlanası buluyorum. Her türlü yeniliğe ve gelişime hürmet ve ilgi duyarım. Hele bu türlü enteresan bir tecrübesi Venedik Sinema Şenliği ile birebir vakitte ve birebir içerikte İstanbul’da yaşama imkanı bulduğumuz için buna neden olan pandemiye neredeyse sempati duyacağım!
Latife bir yana, Koç Üniversitesi KARMA Lab ve SOHO House İstanbul işbirliğiyle sunulan bu imkanla, elbette sonlu sayıda izleyici biletini alacak, sinemasını ya da oyununu seçecek ve Venedik’e gitmeden Venedik’teki şanslı sonlu sayıdaki izleyici üzere 360 derecelik kamerayla çekilmiş sineması izleyebilecek.
Cumhuriyet
