Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği doğalgazı ve sonraki süreci yorumlayan milletlerarası güç uzmanı ve Londra Güç Kulübü Lideri Mehmet Öğütçü, bu haberin her yıl gaz ithalatına 12 milyar dolar ödeyen Türkiye için sevindirici olduğunu belirtti. Lakin rezervle ilgili açıklamalardaki beklentilere dikkat çeken Öğütçü, öncelikle şu hatırlatmayı ve uyarıyı yaptı:
‘OYUN’U DEĞİŞTİRMEZ
“İleride yeni keşifler olması ihtimali var alışılmış ki lakin biz şimdilik TPAO’nun testler sonucunda belirlediği 320 milyar metreküpü temel alırsak bu kaynak dünya ölçeğinde ‘oyun değiştirici’, ‘eksen kaydırıcı’ bir avantaj sağlamaz. Çoklukla ülkelerin kendi duyuru ettikleri rezervlere memleketler arası oyuncular pek prestij etmemekte, çok rastlanılan abartı ihtimalini bertaraf etmek için rezervlerin nakdî kıymetini de belirleyecek biçimde dünyaca kabul edilmiş tarafsız uzmanlarca teyid edilmesini de istemektedirler.”
Kullanımla ilgili 2023 amacını de pahalandıran Öğütçü, tespitten üretime bu mühletin genelde 7-8 yılı bulduğunu, bunun istisnasının ise 3.5 yılla Mısır’ın ENİ, BP, Mubadala ve Rosneft tarafından işletilen Zohr alanı olduğunu hatırlattı.”
Gereken finansman, teknoloji, tecrübe ve ‘know-how’ olmaksızın Karadeniz’in son derece kuvvetli ve maliyetli denizaltı ve üstü şartlarında muvaffakiyet sağlamak Akdeniz’e kıyasla daha zor” diyen Öğütçü şöyle devam etti:
YATIRIMCI İŞTAHI AZ
– Milletlerarası şirketlerle işbirliği ya da iştirak bu yüzden kaçınılmazdır. Güzide kurumumuz TPAO’nun mevcut kaynakları bu iş için kâfi olmayabilir, önemli halde desteği gerekiyor.
– Dünya pazarlarında doğalgaz arz fazlası olduğunu, talebin düştüğünü, fiyatların azaldığını görüyoruz. Bu türlü bir periyotta ülkelerin de şirketlerin de yatırım iştahı düşük olduğundan yatırımcı bulmak her zamankinden daha güç olabilir.
– Tavsiyem, bu keşfi ne küçümseyelim ne abartalım. Itidalli bir yaklaşımda bu hoş haberi gerçek boyutunda tutalım, yeni rezervler keşfine yoğunlaşalım. En son yatırım kararından evvel de dünyadaki başarılı örnekleri iyice inceleyelim.
DOĞU AKDENİZ’DE HAMASET
Doğu Akdeniz’deki güç tansiyonunu de yorumlayan Mehmet Öğütçü, Türkiye tersi cephenin genişlemesi ve sertleşmesinin hâlâ yanlışsız açıdan değerlendirilmediğini belirtti. “Hamaset, yanlış algı ağır basıyor” diyen ve bölge ülkelerine atıf yapan Öğütçü, şu vurguyu yaptı: “Aynı coğrafyanın ebedi mahkûmları olarak birlikte varız, o denli yaşamaya alışmak zorundayız. Egemenlik alanları paylaşımını ne yalnızca (imzalamadığımız) BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne dayalı ne de silah gücüyle ‘oldubitti’ tekniğiyle çözümlememiz gerçekçi değil. Milletlerarası hukuk bu netameli coğrafyada ‘hakkaniyet’ ve ‘adalet’ prensiplerini dikkate almadan uygulanamaz. Siyasi ve güvenlik boyutu da göz önünde tutulmalıdır.”
Ayrıyeten diplomasiye, uzlaşıya talih verilmesini isteyen Öğütçü, dengeli, ne istediğini bilen bir siyasetin ısrarla izlenmesini önererek “Şansölye Merkel ya da elinde koz olan öteki bir Batılı başkanın zorlamasıyla çizgi değiştirilmemelidir” dedi.
Cumhuriyet
