Haluk Akakçe Bilkent Üniversitesi İç Mimarlık mezunu. ABD The School of the Arka Institute of Chicago’dan da master derecesi var. Hatta Erasmus’la gittiği Londra’daki Royal College of Art’ta da bir yıl kalıp Chicago’ya dönmüş öteki bir MFA derecesiyle. Her gittiği eğitim kurumundan birincilikle mezun olan bir sanatkardan bahsediyoruz. Siz onun o denli tiyatro kostümleriyle, başında Phillip Treacy tasarımı tuhaf şapkalarıyla iki köpeği Salt ve Pepper’i dolaştırırken verdiği imgelere bakmayın. Parlak zekâ bir sanatçı. Bodrum’un beğenilen bahçe-kitapçı-kafe-barlarından Zai’de yeni stant açtı. Uçuk pembe, kayısı renkler, gözleri bir aşağı bir üst bakan portreler, üzerlerine Akakçe’nin hayat ideolojisinden karalamalar sıkıştırılmış kocaman tablolar. İki kat dolusu. Huylu huyundan vazgeçmez, stant açıldıktan bir saat sonra, boyası kurumamış, galeriye koşa koşa yetiştirilen tuvaller. Standın başlığı “You’re Not Alone – Yalnız Değilsin”…
Serfiraz Ergun ve Haluk Akakçe
– ‘Yalnız Değilsin’ diyerek kendine mi telkinde bulunuyorsun yoksa izleyiciye moral mi veriyorsun?
Son 7-8 ayda ürettiğim işler bunlar. Çok büyük değişimlerin yaşandığı bir zamandayız. Pandemi, toplumsal medya, internet… Bu, elbette insanları yalnız olmaya itti. İrtibat büsbütün toplumsal medya üzerinden oldu. Eski mahalle, aile birlikteliklerimiz uygunca küçüldü. Ben ‘Yalnız Değilsin’ derken içimizde sahip olduğumuz varlıklı kozmosa de gönderme yapıyorum. Kendimize talih verip bu iç dünyamızı ortaya çıkarmamız, desteklememizi öneriyorum. Esasen evvelden beri değişim temasının da peşindeyim. Bu stantta soyut ve figüratif işlerim var, hepsi akıcı çizgiler, değişen siluetler, baş yapıları, gözleri, vücutları oburlaşan figürler. Mimari eğitimimden olsa gerek, bu figürler çerçevenin gerisine geçtiklerinde bazen renk ile bazen figürün tartısı ile birbirlerine baskın çıkıyorlar. Post pandemi devri diyebiliriz tahminen. Normalimize, özgürlüğümüze yaklaştık diye düşünmek istiyorum. Gitgide ümidin arttığı bir periyot olsun istiyorum. Tam artık pandeminin sonuna yaklaştık diye düşünürken “Let’s Party” (partileyelim) diye bir fotoğraf yaptım. Gerisinden orman yangınları çıktı. Bunu nasıl açıklarsın izleyiciye? Onlar yaparken senin içinde dolaştığın döngüyü nasıl bilsinler? Yani bu fotoğraflar iyi günde de, berbat günde de yapıldı.
TEMA’YA BAĞIŞ
Akakçe, Zai’deki stantta satılan bir fotoğrafın gelirini TEMA Vakfı’na bağışladı.
– Sanat ömrünün birinci yıllarında, yani okullar bittikten sonra birinci işlerin daima lineer çizgilerleydi. Giderek döngülerle çizilmiş figürler, muziplik, coşkulu renkler tuvallerine girdi.
Evet, karikatür de girdi işin içine. Çizim benim için başlı başına kutsaldır. Tuvale başlamadan evvel kağıt üzerinde desenler yapıyordum. Bunlara aslında fotoğraf değil de bir fikri oraya aktarmak için yapılmış çizimler diyelim. Ondan sonra görsellik ve üç boyutluluk videolarıma taştı. Sonra kendi içime döndüğüm bir devir oldu. Yakın bir arkadaşımı kaybetmiştim. Hüznüme yenik düşüp alkole sarıldığım ve onunla baş etmeye çalıştığım bir periyottu bu. Toplumsal hayatıma son verdim. Görüntü, yapım başka beşerlerle beni bağlantıya soktuğundan ondan da elimi çektim. Büsbütün kendi içime döndüm. Kendi dünyamda özgün işler yaratayım diye kapandım. Zira daha evvelki fotoğraflarım mimariden kaynaklanarak daha grafik, daha denetimli işlerdi. Hür el hareketlerine geçtiğimde çok farklı bir periyot yaşadım. İlham ve vahiyle gelen, yalnızca kol hareketiyle, sonucun ne çıkacağının hesabını yapmadan doğaçlama yapmaya başladım. Formlar, figürler, nesneler, hayvanlar yavaş yavaş tuvale girmeye başladılar. Kendime bir toplum yaratmaya başladım. Kendime ilişkin bir görsel dünya ve saga yarattım. Görsel alfabem oluşmuştu. Gözler saat üzere dönmeye başladı, organları yerlerinde tutarak boyutlarını büyütüp küçültüp vakitten ve aradan karakterlerimi kurtarmaya çalıştım.
‘BAMBAŞKA BİR KİŞİLİK YARATTIM KENDİME’
– Kendi içine döndüğün yıllarda ne yaptın?
Etrafımı değiştirdim, yeni arkadaşlar edindim. Değişik bir kişilik yarattım kendime. Sanat etrafından de kimseyle görüşmüyordum. Stant açmadım, değişik inanç sistemlerini okuyordum.
– Senin bebe pembelerin, kayısı renklerin, sarıların benim ruhumu hafifletiyor. Senin de renkler ruh durumuna nazaran değişiyor mu?
Alışılmış ki. Siyah-beyazlar mesela hayal ile mantığın birleştiği fotoğraflarım. Pembeler, uçuk renkler, çocuksu ruh halimdekiler. O renklerle birlikte kendimi bir konfor alanında hissediyorum. Battaniyeye sararlar, özel kokusu vardır, o seni ürkütmez. Evvelce ayı fotoğraflarım vardı, bana “Winnie the Pooh” derlerdi. Sonra “aa Teddy” demeye başladılar. “Yumoş yumoş ne tatlı” derlerdi. Hatta sen “lokum gibi” kederin. Ben de bir müddet imza olarak ayıcık çizmeye devam ettim. Bizden beklenen Hoş Neşad üzere daha doğuya ilişkin, daha politik işlerdi. Benim hiç o denli şeylerim olmadı. Sonuçta oyuncak ayı da ırk, millet, lisan, din olmaksızın çocukluğa mal olan ortak bir lisan. Yalnız olmamak için sarıldığın bir nesne.
– Yalnızlıkla ilgili bir sıkıntının var, stant başlığı da o denli.
Var. Yalnızlıkla yaşamayı öğrendim ve sevdim. Kendimi inzivaya çekmeyi severim. Kendi seçtiğim biçimde dünyaya bağlanmayı tercih ederim.
– Halbuki senin dış görünüşünden partilemeye her an hazır olduğun duygusu alınıyor.
O da var. Ben gri alan pek bilmem.
– Fotoğrafların üzerindeki karalamalar?
Kendi deneyimlerimi diğerleriyle paylaşmak istiyorum. Karşıdaki fotoğrafın üzerinde mesela “I learned to be patient” yazıyor (sabırlı olmayı öğrendim). Bir şeye ne kadar inandığını söylesen de tahminen derinlerde sorguladığında bir tereddüt oluyor.
– İşleri eşzamanlı yapmayı seviyorsun. 2-3 tuvali birden kurup hepsinin üzerinde birebir anda çalışıyorsun.
Birinde sıkıldığım vakit tahlili başkasında arıyorum. Sıkıştığım bir yer olursa farklı bir açıdan yaklaşmaya çalışıyorum. Bir de birebir devrin işleri bir aile üzere oluyor, onları o denli görmeyi de seviyorum.
GECELERİ ÇALIŞIYOR…
– Bu stantta hiç görüntü, heykel yok.
Zira atölyeden çıkmamı gerektirecek demir atölyesine, sesçiye, montajcıya, miksajcıya gitmeyi, onlarla uğraşmayı bu periyot tercih etmedim.
Haluk Akakçe yalnız ve sakin ortamda çalışmak uğruna geceleri çalışıyor, gündüzleri uyuyor. Fakat müziksiz çalışamıyor.
Hem Doğu müziği, hem çoksesli müzik, klasik, opera benim için çok kıymetli. Devam eden akıcı çizgiler kullanıyorsam ya akıcı vokaller ya da viyolonsel olmalı. Kendimi ona bırakıp sesleri takip ediyorum. Piyano beni kısa çizgilerle yaptığım işlerde alıp götürüyor.
– Müzik dedin de Aleyna Tilki’ye bir fotoğrafını ikram etmişsin, o da sana bir beste yapacakmış. Geldi mi?
Daha doğrusu benden fotoğraf almak istedi ben de değiş tokuş yapalım dedim. Ben resmi verdim, O üzerinde çalıştığını söyledi ben de sabırla bekliyorum.
Haluk Akakçe’nin ağabeyi Murat Akakçe, Haluk’un küçükken çok yaramaz, muzip ve daima fotoğraf yapan bir çocuk olduğunu söylüyor.
– 2006 yılında Las Vegas’ın sokaklarında 4-5 bloku kaplayan “Sky is the Limit” başlıklı bir ses ve görüntü yerleştirmesi yaptın ve memleketler arası üne onunla kavuştun.
Hakikat. Ondan sonra çok daha büyük projeler için davetler aldım. Ondan evvel de biliniyordum ancak daha küçük, milletlerarası bir etrafta. ABD ve İngiltere’de Türkiye’den daha çok tanınıyordum. Ondan sonra Louis Vuitton üzere büyük ölçekli ve itibarlı işler almaya başladım.
– Ben de seninle 2007’de Paris’te hani şu güçlü Japon turistlerin otobüslerle gelip mağazayı boşalttığı, günde 10 bin kişinin ziyaret ettiği Louis Vuitton Champs Elysee Maison’da tanışmıştım birinci kere. Senin işin “Moving Through the Looking Glass” vitrinden başlayarak, merdivenleri tırmanıp üst kattaki özel yemek salonuna kadar uzanıyordu. Çok özel bir geceydi.
LV’un sahibi Bernard Arnault benim koleksiyonerimdi. Merdivenlerden üst çıkarken aksi istikamette gitgide hızlanan, dökülen logolar, imgeler akıyordu. Siz duran bir tren içinde olsanız yanınızdan süratle giden bir tren geçse siz kendinizinki gidiyor zannedersiniz ya, vaktin aslında insanı yanılsatacak bir kavram olduğunu göstermek istedim.
‘RESİMLERİ BİTİRİRSEM SONUNA GELMİŞ OLACAĞIM…’
Haluk Akakçe’nin işleri İstanbul ve San Paulo bienallerinde, New York’taki New Museum of Contemporary Art’ta, Minesota Walke Arka Center’da, Berlin KunstWerke’de ve birçok milletlerarası solo yahut karma stantlarda ve alışılmış Türkiye’de gösterildi. Uzun mühlet New York-İstanbul ortasında gitti geldi.
– Benim seni tanıdığım kadar, son dakikacısın. Artık Bodrum’daki atölyende oturuyoruz seninle, karşımdaki duvarda bitmemiş bir fotoğrafın var. Zai’deki serginde de stant açılalı bir saat olmuş, çocuklar koştura koştura senin tuvallerinden birini getirip üst kata astılar. Hele New York’da ortadan beş yıl geçtikten sonra 2015’te, Richard Taittinger Galeri’de dev bir stant açacaksın, karlı bir gün olmasına karşın açılışa konuklar gelmiş kapıda sabırsızlıkla bekliyorlar, vazifeliler senin son dakikada yetiştirdiğin tabloları ellerindeki saç kurutma makinesiyle kurutmaya çalışıyorlar. Nedir bu adrenalin mi, bu kadar iyi bir öğrencinin disiplini mi yok?
O fotoğrafları bitirirsem bir şeyin de sonuna gelmiş olacağım diye düşünüyorum. Hem de mükemmeliyetçilikten oluyor o.
‘KÜTÜPHANE KURDURDUM’
– Gittiğin her okulda son derece başarılıydın. Koca koca okulları daima birincilikle bitirdin. Bu kadar da olur mu? İhtiras mıydı bu?
Bende bilgiye karşı daima büyük bir açlık vardır. Kütüphane kurduydum. Kütüphanelerden kendimin ve hatta arkadaşlarımın kartlarından alabildiğim kadar kitap alırdım. Bazen de çok okumak istediğim bir kitabı raftan alır mesela yemek kitapları ortasına saklardım ki kimse bulamasın ben birkaç gün sonra gidip alabilirim diye. Bu kitaplar mimari de olabilir, inanç sistemleri de optik de. Her şeyi merak ederim.
– Beğendiğin sanatkarların stantlarını gezer misin?
Çok beğendiğim sanatçı yok, uzun vakittir gezmiyorum, sanat da ilgimi çekmiyor açıkçası. Ben o lisanla konuştuğum için oksijen üzere bir şey, mecburen görüyorum. Tembelim. Dizi seyrediyorum. Yerli yabancı. Dizilerdekiler, problemleriyle benim ailemmiş üzere geliyor. Londra, Paris, New York, Tokyo seyahat ederken online seyrediyorum.
Haluk Akakçe New York’taki meskenini kapatıyor. Hatta bugünlerde eşyaların Türkiye’ye gelmesini bekliyor.
– Neden kapatıyorsun?
21 sene New York’ta yaşadım. Buraya da annemin rahatsızlığından ötürü gelmiştim (Alzheimer), ayrılmak istemedim. Annemle biz yakın arkadaştık. Daima uzak ve geri kaldım, yetişemedim duygusu içindeydim. Beş sene gelmemiştim Türkiye’ye. Annemin hastalığını öğrendim, hekim kalmamın çok değerli olduğunu söyledi. Hafıza gidiyor, geçmişi unutuyor. Her şeyi on sene öncesine dönüştürdük. Eski arkadaşlarını çağırdık hatırlaması için. Tekrar canlandığını, hayata bağlanma eforlarını gördük. Bir manada vefatı da hoştu, zira vedalaşabildik. Huzur içinde, sevdikleri yanında, herkese son kelamını söyledi; “ben gidiyorum” dedi, ”anne, baba” dedi herhalde onları görüyordu. Gözlerini kapadığında gülümsüyordu. Benim daima tasalarım vardı, bana yahut ağabeyime bir şey olursa annemle kim ilgilenir diye. Daima bizimle gurur duydu. Bana “inandığın yolda yürü” dedi daima. Artık İstanbul’a geleli üç sene oldu, yerleşmiş oldum bayağı.
– Bir sanatkarın özgün olması çok değerli. Senin de özgün bir sanat lisanın var.
Ben önemli olmamaya çalışıyorum. O yüzden bir karikatür lisanı geliştirdim. Önemli bir ileti verse ya da bir olayı da sahnelese onu lunaparktaki aynalara bakıyormuş üzere canlandırmayı seviyorum. İzleyicinin yüzüne bir gülümseme koysun istiyorum.
SEVDİKLERİNE FOTOĞRAF İKRAM EDİYOR
Haluk Akakçe çok eli açık birisi. Sevdiklerine fotoğraf ikram etmekten çekinmez. Internette bir görüntü seyretmiştim, bir Amerikalı arkadaşı, Akakçe’nin iyi bir fiyata fotoğraf sattığı bir gün tüm aldığı parayı gidip bir evsize verdiğini anlatıyordu.
– Kazandığın parayı ne yapıyorsun? Yatırımların var mı?
Yoo, işime yatırıyorum ya da paylaşıyorum. Benim evvelce bir endişem vardı. İhtiyacımdan fazlası olursa vefatım yaklaştı diye korkardım. Her vakit gereksinimim olsun ki tembelleşip şımarmadan o gereksinimimi gidermeye yanlışsız koşayım isterim.
Cumhuriyet
