AKP İktisat İşleri Lideri Nurettin Canikli Habertürk TV’de Kübra Par’ın ‘Açık ve Net’ programının konuğu oldu.
AKP’li Canikli, ”Bu türlü bir piyasada 128 milyar doların buharlaşması, kaybolması üzere bir durum kelam konusu değil. 75 milyar doların Türkiye’deki yerleşik gerçek ve hukukî şahıslar satın almışlar, bankalardaki hesaplarında duruyor” açıklamasını yaptı.
?Canikli’nin açıklamaları şu formda oldu:
‘128 MİLYAR DOLAR BUHARLAŞMADI’
“Evvel buharlaştı denildi. Bu rezerv birilerine peşkeş çekildiği, hatta yurt dışına aktarıldığı bile söylenildi. Sayın Kılıçdaroğlu ve muhalefetteki kimi arkadaşlar tarafından tabir edildi. Türkiye iktisadı esnek kur uygulayan iktisat. Yani dövizin fiyatı piyasa tarafından belirleniyor. 1990 yılında TL konvertibil olduğu ilan edildi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti ‘bana getirilecek olan her TL’ye karşılık rezerv dövizi vermeyi taahhüt ediyorum’ demektir bunun manası.
Bu türlü bir piyasada 128 milyar doların buharlaşması, kaybolması üzere bir durum kelam konusu değil. 75 milyar doların Türkiye’deki yerleşik gerçek ve hukukî bireyler satın almışlar, bankalardaki hesaplarında duruyor. Bu paranın 75 milyar dolarını Türkiye’deki beşerler satın almış ve bankaya yatırmışlar. Büyük çoğunluğu TL mevduatlarını Dolar’a çevirmişler.”
’75 MİLYAR DOLAR BANKADA 36 MİLYAR DOLAR HANE HALKININ ELİNDE’
“Merkez Bankası bilançosuna baktığımızda bu manada rezervin kendisi gözüküyor. Yalnızca ismi değişiyor. Piyasaya TL vermek için bu yolla TL Dolar swapı yoluyla dahil ediyor. 2018-2019 yıllarında 30 milyar dolar cari açık oluşmuş. Bunun kaynağı da dış ticaret açığı ve ithalattır. İthalatın içinde altının hissesine baktığınız vakit bu devirde Türkiye 2 yılda 36 milyar dolar altın ithalatı yapmış. 2019’da 11 milyar dolar 2020 yılında 25 milyar dolar. Bu altının küçük kısmı bankalara, kurumlara onun dışında değerli bölümü vatandaş tarafından satın alınmıştır.
75 milyar dolar bankada 36 milyar dolar hane halkının elinde, cebinde. Özel kesim borcunu ödemiş. Ödediği parayı Merkez Bankası’nın rezervlerinden almış. Özel bölümün yurt dışına olan döviz borcu, ithal ettiği mal, makine karşılığında borçlandığı, kullandığı krediden 43 milyar dolar ödemiş, 2020’de 43 milyar dolar azalmış.”
‘BU ARGÜMANLARDA BULUNANLARDAN BİR ÖZÜR BEKLİYORUZ’
“Yabancı yatırımcı 2019’da 2.7 milyar dolar, 2020’de 9.3 milyar doları dışarı çıkarmış. Bunlar hangi paralar? Daha evvel getirdiği paralar. Siz Londra’daki tefecilere döviz sattınız tezleri var. Hiçbir peşkeş yok. Bu dolarları ne vakit getirmişler Türkiye’ye? 2015-16-17’de getirdiler. 3 liradan, 4 liradan, 5 liradan TL’ye çevirdiler. Sonra bunları 6-7-8 liradan çevirdiler. En büyük ziyanı bunlar yaşadılar. Biz üzüldük. Londra’daki tefecilere bir transfer kelam konusu değildir. Bu beşerler 12 milyar götürmüşlerse getirdikleri sayı 20 milyar dolardır.
‘BİLGİLERİNİ DÜZELTSİNLER, AKSİ HALDE BÜYÜK YALANDIR’
“Merkez Bankası döviz piyasasıyla alakalarını üç metotla belirler. Direkt döviz alışı satışı yapar. Döviz alım ya da satış ihalesi yapar. Üçüncü piyasa oyuncusu üzere davranır. Üçüncü metot fevkalâde formül değildir. 2017’de protokole getirilen sistem doğal usuldür. Bu yol 2017’de gündeme geliyor. Bir orta 2019’da bu protokol Hazine ile Merkez Bankası ortasında yapılmış ardından kullanılmaya başlanmış üzere söylendi. Sayın Mehmet Şimşek’in bakanlığı periyodunda yapıldı. Bilhassa Asya piyasasında, Türkiye’de piyasa kapandığında, bir tarafı TL olan süreçler yapılıyordu. Çok küçük alım ve satımlarla TL’nin kıymeti yükseliyor yahut düşüyordu. O vakit gündeme geldi bu. Asya piyasalarındaki bu ezayı gidermek maksadıyla geldi. Kamu bankaları vasıtasıyla bu yapıldı. Kamu bankası Asya piyasasını takip ediyor.
Asya piyasalarında da piyasa kurucu oyuncular, bankalar var. Bu sorun 2019’da gündeme gelen rezerv siyasetine imkan sağlayan bir durumda gündeme gelmedi. 2017’den itibaren aktif bir formda uygulandı. Şayet kâfi bilgiye sahip olmadıkları için söylüyorlarsa bilgilerini düzeltsinler, aksi halde büyük palavradır.”
Cumhuriyet
