Getty Images İtalya hadiselerin yükselişi nedeniyle seyahat kısıtlamaları da dahil daha sıkı tedbirlere başvuruyor
Birinci yılını dolduran Covid-19 salgını dünyanın birçok ülkesinde üçüncü sefer tırmanışa geçmiş görünüyor ve ülkeler yeni tedbirler açıklıyor, aşılamaya sürat veriyorlar.
Dokuz farklı ülkede hastalığın şimdiye kadarki gelişimi, can kaybı, şu andaki durumu, alınan tedbirler ve aşılama kampanyasında geldikleri noktaları karşılaştırdık.
Amerika Birleşik Devletleri
ABD salgının başlangıcından bugüne en çok olayın ve en çok mevtin yaşandığı ülke.
Bir yılı biraz aşan bu müddet içinde 330 milyon nüfuslu ülkede 31 milyon kişi hastalandı ve yarım milyonu aşkın (563 bin) kişi ömrünü yitirdi.
Ocak ayında vazifesi devralan Lider Joe Biden salgınla çabanın en kıymetli önceliği olduğunu söylemiş ve birinci 100 gününde 100 milyon kişinin aşılanacağını duyurmuştu. Bu amaca 100 gün olmadan ulaştı ve artık 200 milyonu hedeflediklerini söyledi.
Şu ana kadar ülke nüfusunun üçte biri en az bir doz, birçok 65 yaş üzeri yüzde 15’i yani 49 milyon kişi de iki doz aşısını olmuş durumda.
Aşılama bütün süratiyle devam ediyor ve günde üç milyona yakın insan aşılanıyor.
Buna karşılık salgının suratının kesildiğini söylemek mümkün değil.
Gerçi Kasım ayından bu yana birinci sefer yedi gün üst üste günlük vefatlar 1000’in altına düştü ve bu bir muvaffakiyet sayılabilir ancak geçen hafta günde ortalama 63 bin civarında insan hastalandı ve yetkililer bunun bir hafta öncesine nazaran yüzde 16’lık bir artış manasına geldiğini söyleyerek dertlerini lisana getiriyor.
Olayların bilhassa Michigan, Connecticut ve New York’ta arttığı belirtiliyor.
Ülke genelinde olayların artışa geçmesi üzerine Amerikan Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) Yöneticisi Rochelle Walensky, salgınla çabanın sona ermediği ve berbat bir sona gerçek gittiği ihtarında bulundu.
ABD idaresi aşılamanın sürat ve yaygınlığının salgının önünü kesmesini umuyor. Onun dışında maske ve toplumsal uzaklık tedbirlerinin uygulanışı eyaletten eyalete farklılık gösterebiliyor.
Ülkede şu ana kadar onaylanan Pfizer, Moderna ve Johnson & Johnson aşıları kullanılıyor.
İngiltere
İngiltere bir yandan nüfusuna oranla salgını en ağır yaşayan ülkelerden biri; öteki yandan aşılama kampanyasını en erken başlatan ve en yüksek oranda aşılama yapabilen ülkeler ortasında.
67 milyon nüfuslu Birleşik Krallık’ta salgının baş gösterdiği andan itibaren Covid’e yakalananların sayısı 4 milyon 337 bin bireye ulaştı. Covid’den ömrünü yitirenlerin sayısı ise 126 bini geçti.
30 milyonun üzerinde kişinin yani yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 60’ının aşının birinci dozunu olduğu ülkede iki dozu birden olanların sayısı da üç milyonu aştı.
AB’den bir ay evvel aşılamaya başlanan İngiltere’de olay ve vefat sayılarında da aşılama ve uygulanan sıkı kapanma tedbirleriyle birlikte, koronavirüsün daha süratli yayılan bir varyantının ortaya çıkmasına karşın önemli bir düşüş yaşandı.
Ocak ayı başlarında bir orta 65’lere kadar yükselen günlük olay sayısı dün 3 bin 862 idi. Ocak ayında 1300’lere varan günlük vefatlar ise son bir hafta içinde ortalama 26 civarında seyrediyor.
Fakat İngiltere hükümetinin başlattığı basamaklı açılma planı ilerledikçe hadiselerin tekrar yükselişe geçmesinden telaş ediliyor. Açılma planının birinci etabında okullar açıldı, Pazartesi gününden itibaren ise dış yerlerde altı bireye kadar buluşmalara müsaade verildi.
Olaylar yine yükselmez ise Nisan ayında berberler üzere kritik ehemmiyette kimi işyerlerinin daha temkinli bir halde açılması Mayıs ayında dış seyahatlerin, Haziran ayında ise seyircili aktifliklerin başlayabilmesi umuluyor.
İngiltere şu anda tatil dışında bir münasebetleri bulunmadıkça vatandaşlarının yurt dışına çıkmasına müsaade vermiyor.
Ayrıyeten Covid varyantlarının gelebileceği düşünülen ülkelerden İngiltere’ye seyahat edenlere, otellerde masrafları kendileri tarafından karşılanmak üzere karantina ve test uygulanıyor.
EPA Turizm mevsimi başlarken salgının sürat kazanması hükümetleri kara kara düşündürüyor İtalya
İtalya’da salgının başından bu yana yaşanan toplam Covid-19 hadise sayısı son bir günde 12 bin 916 artarak 3 milyon 544 bin 957’ye yükseldi.
Can kayıpları da bir günde 417 artışla 108 bin 350’ye ulaştı.
Ülkede son haftalarda, yeni varyantların da tesiriyle salgın eğrisinin yüksek seyretmesi nedeniyle ek önlemler alındı.
Buna nazaran, önlemlerin nispeten gevşet tutulduğu “sarı” ve “beyaz” bölge uygulamaları kaldırıldı ve ülke 6 Nisan’a kadar sadece en sıkı önlemlerin uygulandığı “kırmızı” ve “turuncu” bölgelere ayrıldı.
İtalya Sıhhat Bakanı da bundan bu türlü AB ülkelerine seyahatler için de kısıtlama getirildiğini açıkladı. Yurtdışı seyahatlerinden evvel ve sonra test ve beş gün karantina zaruriliği getirildi. Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelere esasen uygulanıyordu lakin artık AB ülkeleri de dahil edildi.
60 milyon nüfuslu İtalya’da 27 Aralık’ta başlayan aşı kampanyasında bugüne kadar 9.6 milyon aşı uygulandı.
Her iki doz aşıyı da yaptıranların sayısı ise üç milyon düzeyinde.
Bugüne kadar aşı yaptıranların büyük kısmı sıhhat çalışanı ve 80 yaş üzerindeki vatandaşlar.
Hollanda
Salgının başlangıcından bugüne 17 milyon nüfuslu Hollanda’da koronavirüse yakalananların sayısı resmi sayılara nazaran toplam 1 milyon 260 bin, hayatını kaybedenlerin sayısı da 16 bin 475.
Hala günlük ortalama yedi bin yeni olay bildiriliyor ve son yedi gün içerisinde günlük vefatlar ortalama 26 kişi seviyesinde. Son haftalarda hadiselerde tekrar artış gözlenmesinden korku duyan hükümet sokağa çıkma kısıtlamalarını 20 Nisan’a kadar uzattı.
Hollanda koronavirüs hadiselerinin son haftalarda yine artması üzerine hükümet, sokağa çıkma yasağını 20 Nisan’a kadar uzattı.
Mağazaların, randevu ile günlük muhakkak sayıda müşteri kabul etmesine müsaade veriliyor. Yiyecek içecek bölümü yalnızca paket servisi yapmak şartıyla açık.
Kreş ve ilkokullar açıldı. Orta öğretimde haftanın belli günleri dönüşümlü eğitim veriliyor. Üniversitelerde ise, uzaktan eğitim yapılıyor.
26 yaş ve altındakilere açık havada idman ve spor yapmaları özgür bırakıldı.
Mecburî haller dışında 15 Mayıs’a kadar seyahat kısıtlaması uygulanıyor.
Hollanda’da AB ilaç güvenliği makamları tarafından onaylanan Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşıları kullanılıyor.
Resmi internet sitesinde verilen sayılara nazaran ülkede en az 2,3 milyon insan en az bir doz aşı oldu, 600 bini aşkın kişinin de iki doz aşıları tamamlandı. Yetkililer başta yavaş olan aşılama suratının haftada yarım milyona kadar çıktığını söylüyorlar.
Fransa
65 milyon nüfuslu Fransa’da geçen yıldan beri 4,5 milyon kişi koronavirüse yakalandı ve 95 bin kişi ömrünü yitirdi.
Sonbaharda yaşanan ikinci dalganın önünü alınan sıkı tedbirlerle kesen Fransa’da Şubat ayından bu yana salgın görünür formda tekrar yükseliş gösterdi.
Günlük olaylar son yedi günde ortalama 36 bin, günlük vefatlar ise ortalama 334 seviyesinde.
Hadise sayılarındaki artıştan kaygılanan yetkililer üçüncü dalganın geliyor olabileceğini düşünüyor.
Ağır bakımdaki hasta sayısının beş bine yaklaşarak Kasım ayındaki ikinci dalganın en yüksek noktasını geçmiş olması hükümetin alarma geçerek, daha sıkı tedbirleri değerlendirmeye başlamasına yol açtı.
20 Mart’tan bu yana nüfusun üçte birini kapsayan bir bölgede sıkı tedbirler yürürlüğe kondu lakin hükümet bütün ülkeyi kapsayacak bir “evde kal” planına geçmemişti.
Dükkanların birçoklarının açık olduğu ülkede dış yerlerde buluşmalara müsaade veriliyor ve okullar açık. Lakin hastalığın yayılmaz suratı yükselmeye devam ederse bu çok yakında değişebilir.
Aşılamaya başka AB ülkeleriyle birlikte Ocak ayında başlayabilen Fransa’da 28 Mart itibariyle sekiz milyona yakın kişi yani nüfusun yüzde 11,6’sı birinci doz aşılarını vuruldu. İkinci doz aşı olanların ise 2,6 milyona yani nüfusun yüzde dördüne ulaştığı açıklandı.
Almanya
Salgının birinci dalgasında aldığı tedbirler, sıhhat sisteminin donanımı ve gereç teminindeki planlamasıyla başarılı ülkeler ortasında görülen Almanya’da da şu sırada hastalığın suratı kesilmek bir yana yine tırmanışa geçtiği gözleniyor.
83 milyonluk ülkede salgının başlangıcından bu yana 2 milyon 796 bin kişi hastalandı ve 76 binin üzerinde insan hayatını yitirdi.
Hastalık Almanya’da da geçen yılın ilkbaharı, sonbaharında yaşanan iki dalgadan sonra artık üçüncü yükseliş devrinde görünüyor.
Son bir hafta içinde günlük hadise sayısı ortalama 17 bine yakın olan Almanya’da bu sayı Şubat ortasından bu yana giderek hızlanarak yükseliyor.
Fakat bu yükseliş ölümlere şimdi yansımış değil. Ocak ayında bir orta 700’ün üzerinde olan günlük vefat sayısı son bir hafta içinde ortalama 161 idi.
Mart ayı başlarında tedbirleri yavaş yavaş kaldırma planlarını açıklayan Angela Merkel hükümeti son bir hafta içinde olay sayılarının süratle yükselişiyle birlikte ülke çapında tekrar sıkı kapanma tedbirleri açıklama baskısı altında.
Lakin, Almanya’da merkezi hükümetin bunu yapabilmek için eyalet hükümetlerini de bu tedbirler konusunda ikna etmesi gerekiyor.
Almanya’da aşılama kampanyası da yavaş gidiyor.
28 Mart itibariyle aşılarının birinci dozunu olanların sayısı 9 milyona , ikinci dozu da olanların sayısı ise 4 milyona yaklaşmıştı.
Ama Almanya aşı güvenliği konusunda en titiz ülkelerden biri ve son olarak dokuz mevt olayı görülmesi akabinde AstraZeneca aşısını 60 yaşın altındakiler için durdurduğunu açıkladı.
PA Media Aşılama tek başına salgının önünü kesmeye kâfi görülmüyor Brezilya
212 milyon nüfusuyla Brezilya dünyada salgından en çok etkilenen ülkelerden biri.
Şu ana kadar resmi sayılara nazaran 314 bin kişi Covid’e yakalanarak hayatını kaybetti ve 12 milyonu aşkın kişi hastalandı.
Muhafazakar Devlet Lideri Jair Bolsonaro’nun Covid’le uğraş konusunda adım atmaktaki isteksizliğinin de tesiriyle birinci dalgada süratle yayılan salgın, şu anda yine sürat kazanmış durumda.
Sonbaharda ortaya çıkan koronavirüsün yeni ve daha süratli yayılan varyantının da mümkün tesiriyle Brezilya’da da günlük olay sayısı Şubat ayından bu yana süratli bir tırmanış gösterdi ve son bir hafta içinde günlük ortalama olaylar 76 bin seviyesindeydi.
Ülkede hala son bir haftanın ortalamasına nazaran günde 2500’den fazla kişi bu hastalıktan ömrünü yitiriyor.
Ama durumun bu kadar vahim olmasına rağmen Brezilya’da aşılama çok gecikti ve çok yavaş gidiyor.
Ocak ayından bu yana şimdi nüfusun sadece yüzde 7’sinden azı bir doz aşı olabildi. İki doz aşıyı da olabilenler nüfusun sırf yüzde ikisi civarında.
Sıhhat sisteminin çok zorlandığı ülkede yakında belediye başkanlıklarından alınan bilgilere dayanan bir araştırmaya nazaran en az 78 kentteki hastanelerde oksijen derdi ve tedavide kullanılan ilaç düşüncesi yaşanabileceği kaydediliyor.
Hindistan
1 milyar 390 milyon insanın yaşadığı Hindistan hem salgının yayılışı hem de önlenmesi bakımından kritik değerde bir ülke.
Salgının başından bu yana koronavirüsten 12 milyon 95 bin kişinin hastalandığı ve 162 bin kişinin öldüğü açıklandı ancak ABD’nin beş mislinden fazla nüfusa sahip bir ülke olmasına rağmen bu sayı ABD’deki olayların gerisinde. Fakat bunda yapılan test sayısı kıymetli rol oynamış olabilir ve olayların gerçek sayısının çok daha yüksek olması beklenen.
29 Mart itibariyle günlük olayların sayısı son bir hafta içinde ortalama 58 bin dolayında ve olay sayısı Mart ayı başından beri daima ve süratli bir halde yükseliyor. Ölümlerde de bir yükselme eğilimi var ve günlük can kaybı 29 Mart itibariyle 278’e ulaştı.
Hindistan hükümeti bu yüzden ülkede üretimi yapılan AstraZeneca aşılarının ihracını denetim altına alma muhtaçlığı duydu ve örneğin İngiltere’ye gelmesi beklenen beş milyon aşının bir ay müddetle gecikeceği bildirildi.
Aşı ihracatına getirilen sınırlamaların bir çok Asya ülkesinde de aşılamaya sekte vurması bekleniyor.
Aşılama kampanyasında dünyada başı çeken ülkeler ortasına giren Hindistan şu ana kadar 53 milyon kişiyi aşıladı ancak nüfusu çok büyük olduğu için aşılama oranı hala çok düşük.
Dün bir günde 3 milyon 200 bin kişinin aşılandığı bildirildi. Yetkililer 1 Nisan’dan itibaren aşılamayı daha da hızlandırarak Ağustos ayına varıldığında 300 milyon aşılamaya ulaşmayı hedefliyor.
Türkiye
Nüfusu 84 milyona yaklaşan Türkiye’de koronavirüse yakalananların sayısı resmi datalara nazaran 3 milyon 277 binden fazla, hastalık nedeniyle ömrünü yitirenlerin sayısı ise 30 Mart itibariyle 31.385.
Tekrar 30 Mart itibariyle bir günlük hadise sayısı 37.303 oldu ve ülkedeki vilayetlerin çok büyük bir çoğunluğunda hastalığın en tehlikeli yayılma seviyesine yükseldiği ilan edildi.
24 saat içinde ölenlerin sayısı ise 155 olarak açıklandı.
Türkiye koronavirüsün tehlikeli varyantlarının yaygın olduğu ülkelerden gelenlere kapılarını kapattı, başka yolculardan da test isteniyor ve konutta karantina uygulanıyor.
Ülke içinde ise salgının tekrar sürat kazanması nedeniyle bu hafta bir kere daha gece ve hafta sonu sokağa çıkma yasakları getirildi.
Türkiye’de şu anda Çin’den alınan Sinovac ve Pfizer BioNTech aşıları kullanılıyor ve bu hafta 60 yaşın üzerindekiler ve eşleri aşı randevusu almaya çağırıldı.
Şu ana kadar Sıhhat Bakanlığı sitesinin sayılarına nazaran 15 milyon 600 bini aşkın bireye en az bir doz aşı vuruldu. İki doz aşısını da olanların sayısı ise 6 milyon 786 bin civarında.
Cumhuriyet
