Türkiye, birçok alanda olduğu üzere ekonomik alanda da uzun vakittir plansızlık ve hedefsizlik hastalığından mustarip. Dünya özellikle bilgi ve bağlantı teknolojilerinde hayal bile edilemeyecek süratte gelişiyor. Teknolojideki süratli gelişmeler ekonomik hayatta da büyük değişim ve gelişmelere neden oluyor.
Böyle bir dönemde plansız ve amaçsız olmak, uygarlık yarışını kaybetmek demektir. Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün “Çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmak” gayesini gösterdiği Türkiye Cumhuriyeti için bilgi ve teknoloji yarışında geride kalmak, kabul edilebilir değildir.
ACIMASIZ REKABET
Türkiye, bölgesinde başkan ülke olmak istiyor. Dünya, “Dördüncü Sanayi Devrimi” çağına girdi. Günlük hayat, güvenlik, eğitim, sıhhat, üretim, ticaret üzere hayatın çabucak her alanı yeni baştan biçimleniyor. Yapay zekâ üzere “Dördüncü Sanayi Devrimi”nin çok güçlü teknolojileri süratle ömrümüze nüfuz ediyor.
Bilgisayar ortamında bulunan bilgilerin yüzde 90’ı, son iki yılda üretildi. Ülkeler ve şirketler yeni bilgi ve teknolojileri süratle kullanıma sokuyorlar. Yapay zekâ 50 farklı göz hastalığını uzman göz hekiminden çok daha iyi tanımlayabiliyor. Şoförsüz, elektrikli toplu taşıma araçları birçok ülkede kullanıma girdi bile. Günümüz dünyasında güçlü olmanın en önemli kaynağı, ileri seviyede bilgi ve teknoloji sahibi olmak.
Bu fevkalâde süratli gelişim ve değişimin farkında olan tezli ülkeler, yeni bilgi ve teknolojilere ulaşabilmek için sert, acımasız bir rekabet içindeler. Rekabette öne geçmek için Dördüncü Sanayi İhtilali’ni hedefleyen planlarını hazırlayıp uygulamaya soktular bile. Çin “Çin Üretimi 2025”, Almanya “Sanayi Stratejisi 2030”, Avrupa Birliği “2030 Yılına Kadar Avrupa Endüstrileşmesi İçin Vizyon”, İngiltere “Sanayi Stratejisi”, Japonya “Toplum 5.0” diye isimlendirdikleri uzun vadeli stratejileriyle, güç ve söz sahibi olma yarışında geride kalmamak için belirledikleri ekonomik ve teknolojik amaçlara süratle ilerliyorlar.
Bunlar dışında birçok endüstrileşmiş ülke, özellikle OECD ülkeleri, misal stratejileri uygulayarak Dördüncü Sanayi İhtilali’ni yakalamaya çalışıyorlar.
DÖRDÜNCÜ SANAYİ İHTİLALİ
Bu yarışta önde olan ülkeler, katma kıymeti yüksek ileri teknolojili eser üretimlerini süratle artırıyorlar. İleri teknoloji içeren eserleri üretip pazarlayan ülkeler, iktisadi kalkınma ve toplumsal refah açısından da öne geçiyorlar. Dördüncü Sanayi İhtilali, bu cins eserlerin üretiminde getirdiği yeniliklerle yeni bir çağ başlattı. Maalesef Türkiye, bu alanda çok geride kaldı.
Dünya Bankası datalarına göre Türkiye, 2019’da dünya ileri teknolojili mal ihracatı sıralamasında 108. sıradaydı. Toplam ihracatı içinde ileri teknolojili eserlerin hissesi, yalnızca yüzde 3 idi. Bu mevzuda dünya ortalaması yüzde 21, OECD ortalaması yüzde 18. Kıyaslamak için birkaç örnek verelim: Brezilya yüzde 13, ABD yüzde 19, Fransa yüzde 27, Almanya yüzde 16, Rusya yüzde 13, Yunanistan yüzde 13, İsrail yüzde 23, Meksika yüzde 20, Malezya yüzde 52. Azerbaycan ve Arjantin bile bizden öndeler. Toplam ihracatlarının yüzde 5’i ileri teknolojili mallardan oluşuyor.
ÖBÜR YOL KALMADI
Bölgesinde başkan olmak isteyen Türkiye dünyada yaşanan süratli değişimin farkına varmış görünmüyor. Dar, kısır siyasal çekişmelerle vakit yitiriyor. Merkez Bankası liderlerini değiştirmek, seçimlerde taban dayanağını yitirmemek için İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmak, Seyahat Parkı’nı İstanbul Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinden alıp özel bir vakfa devretmek üzere kararlarla günü kurtarmaya çalışan hükümet, dünyadaki gelişmelerden, ülkemizin geleceğini planlamaktan her geçen gün uzaklaşıyor.
Halbuki bir an önce kendine gelmesi, akla ve bilime dayanan, demokrasi, hukuk ve insan haklarını önceleyen bir vizyonla, Dördüncü Sanayi İhtilali’ni temel alan bir yaklaşımla, geleceği planlaması, planlarını uygulaması gerekiyor.
Ekonomik sorunların aşılması, toplumsal refahın artması, toplumsal barışın yine tesis edilmesi için diğer yol yok. Aksi halde Türkiye uygarlık ve çağdaşlık yarışını geri dönülemez halde kaybedeceği noktaya süratle yaklaşıyor.
PROF. DR. MEHMET TOMANBAY
UFUK ÜNİVERSİTESİ REKTÖR YARDIMCISI
Cumhuriyet
