Türkiye, dört ay evvel Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın istifasıyla başlayan krizin yarattığı enflasyon artışını sindirmeye çalışırken, Merkez Bankası lideri değişikliğiyle yaşadığı yeni krizin belirsizliğine girdi. Döviz kurlarındaki oynaklık piyasalarda yeni artırımların habercisi. Küçük ve orta ölçekli işletmeler ise faiz artışından yakınırken yeni darbeyi kurdaki yükselişle yaşadı.
Kurdaki oynaklık ve piyasadaki öngörülemezliği, “Bir elim şalterde, kuru takip ediyorum” kelamlarıyla anlatıyor İkitelli Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim yapan Çılga Metal Aksesuvar Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sahibi Hakan Ataman. Çanta, kemer ve ayakkabı için metal aksesuvar üretiyor. Ataman, kullandığı eserin girdisinin büsbütün dövizle temin edildiğini söylüyor ve yaşadıklarını şu sözlerle özetliyor:
“Dövizin en son yükselişinde hammadde almıştım. Onu daha satma imkânı olmadan dolar kuru düştü. Üretim için tekrar yurtdışından hammadde siparişi verdim ve dolar yükseldi. Kuru kestirim etmek imkânsız lakin sipariş verdiğim eserde kurdan doğan farkı ödemek zorundayım. Pandemi nedeniyle daha evvel 950 dolara aldığım hammaddeyi 1300 dolara aldım. Samimi olarak söyleyeyim, müşteriye fiyat vermeye utanıyorum. Zincir marketlerle yaptığım muahedeler var o nedenle aşamayacağım fiyatlar da var. Ortam dürüst çalışanlar için çok güç.”
‘KARABORSA HORTLAR’
Levent Çabuk ise Onay Laboratu-var’ın sahibi. Hastanelere ve laboratuvarlara materyal veriyor. O da dövizle eser alıyor. “Kurdaki düşüş ve artış öngörülemediğinden fiyat verirken sorun yaşıyorum” diyen Çabuk, “2020 Ocak ayı alacaklarını bile tahsil edemedik. O tarihteki kurla şimdiki ortasında çok fark var. Eseri TL ile vermek zorundayım. Doları o vakit iş yapmayıp cebimde tutsaydım kâr etmiş olacaktım. Her ay yüzde 40-50 oranında ziyandayım. Distribütör takviyesi ile ayaktayım yoksa batmak kaçınılmaz.”
İz Mühendislik’in sahibi Zeki Şakiroğlu ise otomotiv dalında. “Otomotiv yan sanayii firmam var. İhracat yüklü çalışıyorum. Teknoloji içeren her eseri dışarıdan alıyorum. Kullandığım özel çelik ve alüminyumu mecburen dışarıdan temin etmek zorundayım. Kurdaki oynaklık nedeniyle oluşan fiyat farkını da alıcıya yansıtamıyoruz. Patronum lakin maliyetleri azaltmak için personelin yerine banda geçip gece gündüz çalışıyorum” diyor.
Romanya Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası Lider Yardımcısı Cemil Tunka’nın yorumu ise şöyle oldu: “Kurlardaki dalgalanma ithalat yapan herkesi etkiliyor. En fazla da tüketici etkileniyor. Bu yükselme, eserlere artırım olarak yansıyacak. Hatta karaborsacılık da yaşanacaktır.”
Cumhuriyet